Bộ Công Thương cử công chức lãnh đạo về cơ sở: Hành động cụ thể, chủ động cao

Đây là đánh giá của Luật sư Nguyễn Thanh Hà - Chủ tịch Công ty Luật SB LAW với Báo Công Thương sau khi Bộ Công Thương cử 34 công chức lãnh đạo cấp Cục, Vụ thuộc Bộ phụ trách từng tỉnh, thành phố trực tiếp làm việc, phối hợp với lãnh đạo Sở Công Thương và đơn vị chức năng ở địa phương nhằm kịp thời nắm bắt, tiếp nhận, giải quyết cụ thể các vướng mắc, khó khăn khi thực hiện mô hình chính quyền địa phương hai cấp.

Bộ Công Thương cử công chức lãnh đạo về cơ sở nhằm bảo đảm cho bộ máy được vận hành đồng bộ, hiệu quả. Ảnh: Nam Nguyễn

Quyết định kịp thời

- Thưa ông, cùng với các Bộ ngành khác, Bộ Công Thương đã cử 34 công chức lãnh đạo các đơn vị về hỗ trợ địa phương thực hiện chính quyền hai cấp, ông chia sẻ, đánh giá gì về công tác này?

Luật sư Nguyễn Thanh Hà: Việc Bộ Công Thương cử 34 công chức lãnh đạo các đơn vị trực thuộc về hỗ trợ các địa phương triển khai chính quyền hai cấp là một quyết định rất kịp thời. Động thái này không chỉ thể hiện tinh thần đồng hành của bộ với các địa phương mà còn cho thấy quyết tâm của Chính phủ trong việc nâng cao hiệu lực, hiệu quả bộ máy hành chính, bảo đảm chính quyền hai cấp được vận hành một cách đồng bộ, minh bạch và thực chất.

Trước hết, sự tham gia trực tiếp của các công chức lãnh đạo giúp địa phương tháo gỡ ngay những khó khăn, vướng mắc trong quá trình phân định thẩm quyền và trách nhiệm giữa hai cấp chính quyền.

Những nội dung thường gây chồng chéo, mất nhiều thời gian xử lý như thủ tục đầu tư, quản lý năng lượng, thương mại biên giới, logistics hay kiểm soát chất lượng hàng hóa sẽ được rà soát, chuẩn hóa quy trình, từ đó rút ngắn đáng kể thời gian giải quyết hồ sơ và tạo sự minh bạch trong phục vụ người dân, doanh nghiệp.

Bên cạnh đó, đây cũng là cơ hội để Bộ Công Thương chuyển giao cho địa phương những phương thức quản trị hiện đại. Các công chức lãnh đạo được cử về không chỉ làm nhiệm vụ hỗ trợ xử lý công việc trước mắt mà còn hướng tới việc đào tạo tại chỗ, nâng cao năng lực cho công chức địa phương.

Các phương pháp như làm việc theo mục tiêu, ứng dụng công nghệ số, liên thông dữ liệu, số hóa thủ tục hành chính sẽ được áp dụng, giúp địa phương từng bước xây dựng một bộ máy chính quyền điện tử hiện đại, hiệu quả, bắt kịp tiến trình chuyển đổi số quốc gia.

Điều quan trọng hơn cả là Bộ Công Thương không đặt mục tiêu làm thay địa phương mà chú trọng vào việc đồng hành, hướng dẫn để xây dựng nền tảng bền vững. Các hoạt động đều có kế hoạch rõ ràng, mục tiêu cụ thể, chỉ số đo lường hiệu quả và cơ chế báo cáo minh bạch.

Khi đoàn công tác hoàn thành nhiệm vụ, như Bộ Công Thương kỳ vọng là để lại không chỉ là những con số về cải cách hành chính hay giải ngân đầu tư, mà còn là một di sản thể chế; quy trình vận hành chuẩn hóa, dữ liệu được số hóa và đội ngũ cán bộ địa phương đủ năng lực để tự vận hành chính quyền hai cấp một cách hiệu quả, lâu dài.

Luật sư Nguyễn Thanh Hà - Chủ tịch Công ty Luật SB LAW. Ảnh: Quốc Chuyển

- Từ ý nghĩa đó, quan điểm của ông ra sao về chủ trương cử công chức lãnh đạoTrung ương về cơ sở không phải là một biện pháp hình thức mà là hành động cụ thể, sáng tạo, chủ động và hiệu quả ?

Luật sư Nguyễn Thanh Hà: Chủ trương cử cán bộ lãnh đạo về cơ sở trong giai đoạn khởi đầu của mô hình chính quyền hai cấp của một số Bộ ngành, trong đó có Bộ Công Thương là một quyết định thể hiện tầm nhìn chiến lược, rất sáng tạo và thực sự cần thiết. Đây không phải là một biện pháp hình thức để làm đẹp báo cáo mà là một hành động cụ thể, mang tính chủ động cao, nhằm bảo đảm cho bộ máy mới được vận hành đồng bộ, hiệu quả và đi vào thực chất ngay từ những bước đi đầu tiên.

Chúng ta đều hiểu rằng, giai đoạn khởi đầu bao giờ cũng tiềm ẩn nhiều khó khăn. Khi chuyển từ mô hình cũ sang chính quyền hai cấp, hàng loạt vấn đề phát sinh cần xử lý như phân định lại chức năng, thẩm quyền giữa hai cấp; chuẩn hóa quy trình xử lý công việc; điều chỉnh cách thức phối hợp giữa các đơn vị.

Quan trọng hơn là bảo đảm mọi hoạt động quản lý nhà nước vẫn thông suốt, không gây gián đoạn cho người dân và doanh nghiệp. Nếu chỉ để địa phương tự mình tự bơi sẽ rất dễ xảy ra tình trạng chồng chéo, ách tắc hoặc lúng túng trong thực thi.

Điểm đặc biệt chủ trương này không đặt mục tiêu làm thay cho địa phương. Ngược lại, chương trình được thiết kế trên tinh thần đồng hành, hỗ trợ và hướng dẫn hay nói cách khác là cầm tay chỉ việc trong giai đoạn đầu, để sau một thời gian, địa phương có thể tự chủ vận hành.

Thông qua quá trình làm việc thực tế, đội ngũ cán bộ địa phương sẽ học hỏi trực tiếp từ kinh nghiệm quản lý, kỹ năng điều hành và cách thức tổ chức công việc hiện đại của công chức lãnh đạo Trung ương, từ đó nâng cao năng lực, hình thành thói quen làm việc khoa học và chuyên nghiệp hơn.

Thúc đẩy hoàn thiện khung khổ pháp lý cho mô hình mới

- Để mô hình chính quyền địa phương hai cấp đi vào vận hành, trơn tru, hiệu quả, từ góc độ pháp lý, ông có khuyến nghị gìngoài việc các Bộ ngành cử các cán bộ bám địa bàn?

Luật sư Nguyễn Thanh Hà: Để mô hình chính quyền địa phương hai cấp vận hành trơn tru và hiệu quả, ngoài việc cử cán bộ trực tiếp bám địa bàn hỗ trợ, các Bộ, ngành Trung ương cần có những hành động song hành và nhất quán ở tầm thể chế và pháp lý.

Trước hết, điều quan trọng nhất là phải nhanh chóng hoàn thiện khuôn khổ pháp lý cho mô hình mới. Các Bộ, ngành cần chủ động rà soát toàn bộ hệ thống văn bản quy phạm pháp luật, từ nghị định, thông tư đến quy chế nội bộ, để kịp thời sửa đổi, bổ sung hoặc ban hành mới những quy định liên quan đến phân cấp, phân quyền, quy trình phối hợp giữa hai cấp chính quyền. Nếu thiếu sự đồng bộ pháp lý, địa phương sẽ rơi vào tình trạng đứng giữa hai dòng nước, vừa sợ sai, vừa khó chủ động, dẫn đến ách tắc trong xử lý công việc.

Thứ hai, cần có cơ chế phối hợp liên thông, rõ ràng và bắt buộc giữa các Bộ, ngành với địa phương. Trong nhiều trường hợp, khó khăn của địa phương không chỉ nằm trong thẩm quyền của một ngành mà liên quan đến nhiều lĩnh vực khác nhau, ví dụ đầu tư, đất đai, hạ tầng, năng lượng, thương mại biên giới… Nếu thiếu cơ chế phối hợp, mỗi Bộ làm một kiểu sẽ tạo thêm rào cản. Do đó, các bộ cần thống nhất đầu mối, rút gọn quy trình, ban hành hướng dẫn thực hiện thống nhất trên toàn quốc để địa phương yên tâm áp dụng.

Thứ ba, các bộ, ngành cần tập trung vào chuyển giao công cụ quản trị hiện đại cho địa phương. Đó là việc hỗ trợ xây dựng hệ thống dữ liệu dùng chung, phần mềm quản lý hồ sơ, quy trình xử lý công việc số hóa, kết nối liên thông giữa hai cấp chính quyền. Khi có công cụ minh bạch, dễ kiểm soát và đo lường, địa phương sẽ giảm bớt phụ thuộc vào con người, hạn chế sai sót chủ quan và nâng cao chất lượng phục vụ người dân, doanh nghiệp.

Cuối cùng, một khuyến nghị quan trọng là phải thiết lập cơ chế giám sát và phản hồi hai chiều. Trung ương cần lắng nghe, tổng hợp ý kiến, kiến nghị từ cơ sở một cách thường xuyên, để kịp thời điều chỉnh chính sách, hướng dẫn. Đồng thời, cũng cần có công cụ đánh giá minh bạch hiệu quả hoạt động của chính quyền hai cấp, gắn với trách nhiệm giải trình của cán bộ và cơ quan công quyền.

Xin cảm ơn ông!

Bảo Thoa