Bờ biển Đà Nẵng trước thách thức liên tục bị xói lở

Thách thức thường trực

Những ngày qua, bờ biển Hội An (Đà Nẵng) - điểm đến du lịch nổi tiếng miền Trung lại tiếp tục bị sóng dữ ngoạm sâu. Ghi nhận của PV Báo CAND sáng 10/9 tại khối phố Tân Thành, phường Hội An Tây, sóng lớn kết hợp gió mạnh khoét sâu vào đất liền từ 5-7m, tạo mái đứng cao 4-5m ngay sát khu dân cư. Sóng biển cũng đã làm hàng trăm khối đất cát, nhiều gốc dương, hàng quán, nhà cửa nơi đây bị cuốn trôi.

Chủ tịch UBND phường Hội An Tây, ông Bùi Văn Dũng bày tỏ lo lắng, cho biết những năm trước đã xảy ra sạt lở, nhưng năm nay mức độ nặng nề hơn nhiều. Tình trạng biển xâm thực xảy ra nghiêm trọng ngay tại bãi tôn tạo C7 thuộc Dự án Chống xói lở và bảo vệ bền vững bờ biển Hội An. Các hộ kinh doanh dọc bờ biển đã tìm cách chằng chống bằng bao cát, cọc tre, rào chắn… nhưng tất cả đều bất lực trước sóng dữ.

“Đây là vấn đề lớn, để chuẩn bị cho công tác phòng, chống thiên tai mùa mưa bão sắp đến và hạn chế thiệt hại, địa phương đã có văn bản đề nghị UBND TP Đà Nẵng, Ban Chỉ huy Phòng, chống thiên tai - Tìm kiếm cứu nạn và Phòng thủ dân sự thành phố, cùng Sở Nông nghiệp và Môi trường xem xét, chỉ đạo các đơn vị chức năng hỗ trợ giải pháp và nguồn lực để gia cố khu vực sạt lở trước mùa mưa bão năm 2025. Chính quyền địa phương cũng đề nghị tổ chức cắm biển, căng dây cảnh báo, khoanh vùng nguy hiểm; thông báo cho người dân và du khách không đi vào khu vực này để bảo đảm an toàn về người và tài sản”, Chủ tịch UBND phường Hội An Tây thông tin.

Cách Hội An không xa, bãi biển Mỹ Khê (Đà Nẵng) – bãi biển từng được Tạp chí Forbes bình chọn là một trong những bãi biển đẹp nhất hành tinh, cũng chịu chung số phận. Chỉ từ sau Tết Nguyên đán 2025, hàng chục mét bờ biển đã bị sóng xâm thực. Tại khu vực trung tâm Mỹ Khê, sóng đánh tan tác hàng trăm mét bờ kè, nhiều hàng dừa gãy đổ, trơ trọi. Hầu hết các bãi tắm trên tuyến đường Võ Nguyên Giáp, nơi tập trung các khu nghỉ dưỡng cao cấp thuộc quận Sơn Trà và Ngũ Hành Sơn, đều bị sóng đánh gây sạt lở nghiêm trọng.

Tại khu vực Mân Thái, sóng ăn sâu vào chân kè bê tông đường Võ Nguyên Giáp. Nhiều hàng dừa phía ngoài bờ kè bị sóng đánh lộ ra bộ rễ. Nhiều thời điểm trong ngày sóng đánh vào kè cách đường ven biển chưa đầy 20m. Bãi tắm dài hàng cây số nối từ quận Sơn Trà và Ngũ Hành Sơn đã bị sóng biểm ngoạm sâu, để lộ "hàm ếch" trên bãi cát. Để bảo vệ các công trình này, người dân cũng đã đắp các bao cát để hạn chế sạt lở.

Trước thực trạng này, chính quyền TP Đà Nẵng đã khẩn trương triển khai biện pháp tạm thời: Huy động lực lượng và người dân đóng cọc, chồng bao cát gia cố, tháo dỡ tài sản để hạn chế thiệt hại. Song, các chuyên gia nhận định, chỉ có giải pháp công trình đồng bộ, bền vững như kè bê tông kiên cố kết hợp tôn tạo bãi mới có thể bảo vệ lâu dài.

Khẩn trương thi công kè chắn sóng Hội An để kịp mùa mưa bão.

Cần giải pháp căn cơ

“Biển là lợi thế vàng để phát triển Đà Nẵng, nhưng cũng là tuyến đầu hứng chịu tác động của biến đổi khí hậu. Những năm qua, tình trạng xói lở diễn biến phức tạp đã trở thành thách thức lớn, đe dọa trực tiếp mục tiêu phát triển bền vững của thành phố. Do vậy, bảo vệ bờ biển không chỉ là vấn đề kỹ thuật, mà là nhiệm vụ chiến lược gắn với mục tiêu phát triển bền vững của thành phố. Chỉ khi bờ biển được ổn định, Đà Nẵng mới có thể hiện thực hóa tầm nhìn trở thành đô thị biển quốc tế, trung tâm du lịch – dịch vụ – logistics và đổi mới sáng tạo của khu vực”…, Phó Chủ tịch UBND TP Đà Nẵng, ông Lê Quang Nam đã chia sẻ ngay tại Hội thảo “Vấn đề xói lở bờ biển Trung Trung Bộ, nguyên nhân và giải pháp” vào ngày 9/9 vừa qua.

Lãnh đạo TP Đà Nẵng nhìn nhận, những năm gần đây, nhiều bãi biển nổi tiếng như Mỹ Khê, Cửa Đại, Tam Tiến, Tam Thanh liên tục bị sóng biển “cắn xé”. Đặc biệt, trong các đợt gió mùa Đông Bắc 2017 – 2018, 2021 – 2022, 2024 – 2025, bờ biển Mỹ Khê đã bị xói lở nghiêm trọng, cuốn trôi cát, ăn sâu vào nhiều đoạn bờ. Hậu quả không chỉ tác động đến hệ thống hạ tầng ven biển, hoạt động du lịch mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến sinh kế cộng đồng.

Để ứng phó, Đà Nẵng đã chi hơn 1.600 tỷ đồng triển khai hàng loạt dự án kè chắn sóng, trong đó có kè bảo vệ bờ biển Tam Tiến dài 550m, kè Tam Hải 1,5km và cụm công trình tổng thể chống xói lở, bảo vệ bờ biển Hội An dài 6,4km. Tuy nhiên, tình trạng vẫn tiếp tục diễn biến phức tạp, đòi hỏi giải pháp khoa học – công nghệ và tầm nhìn chiến lược.

Để giải quyết bài toán nan giải này, UBND TP Đà Nẵng và Trường Đại học Thủy lợi đã phối hợp công bố những kết quả ban đầu của đề tài khoa học “Nghiên cứu xây dựng bộ công cụ phục vụ đánh giá, dự báo biến động hình thái và giải pháp ổn định bãi biển vùng Trung Trung Bộ”. Đề tài do GS.TS Nguyễn Trung Việt, Hiệu trưởng Trường Đại học Thủy lợi làm chủ nhiệm, được triển khai từ cuối năm 2022.

Đến nay, nhóm nghiên cứu đã xây dựng được một bộ công cụ hiện đại, lần đầu tiên áp dụng tại Việt Nam: Hệ thống camera trực tuyến (lắp đặt tại bãi biển Mỹ Khê, cung cấp dữ liệu hình ảnh liên tục, giúp giám sát biến động bờ biển theo thời gian thực); Ứng dụng công nghệ UAV và viễn thám (phân tích quá trình biến đổi, dự đoán xu thế xói lở trong tương lai); Bộ công cụ giải đoán đường bờ (cho phép các cơ quan chức năng của thành phố trực tiếp khai thác để quản lý và quy hoạch).

“Từ những dữ liệu thu thập được, các nhà khoa học đề xuất giải pháp cho bãi biển Mỹ Khê theo hướng kết hợp giữa công trình cứng và yếu tố mềm, linh hoạt. Giải pháp nổi bật là xây dựng rạn ngầm lướt sóng kết hợp bãi treo, vừa giảm sóng, bảo vệ bờ, vừa tạo cảnh quan phục vụ du lịch”, lãnh đạo UBND TP Đà Nẵng cho biết.

Với bờ biển Hội An, từ cuối tháng 3/2025, tỉnh Quảng Nam (cũ) đã tiếp tục khởi công dự án chống xói lở và bảo vệ bền vững bờ biển Hội An với tổng mức đầu tư 982,239 tỷ đồng (tương đương 42 triệu euro). Nguồn vốn được huy động từ vốn vay của Cơ quan Phát triển Pháp (AFD), viện trợ của Liên minh châu Âu (EU) và ngân sách địa phương, với thời gian thực hiện dự kiến đến năm 2026.

Dự án chống xói lở và bảo vệ bờ biển Hội An không chỉ mang ý nghĩa công trình phòng hộ, mà còn gắn liền với an toàn của hơn 1.300 hộ dân và sự phát triển bền vững của ngành du lịch. Đây cũng là dự án thứ tư được triển khai tại Hội An nhằm giải quyết dứt điểm vấn nạn xói lở. Ba dự án trước đó đã hoàn thành và phát huy hiệu quả tốt, giúp hạn chế sạt lở và khôi phục lại bờ biển. Dự án lần này với giải pháp chính là xây dựng hệ thống đê chắn sóng xa bờ kết hợp với đổ bù cát.

Dự án mới này được đánh giá là giải pháp công trình tổng thể, kết nối với các công trình đã hoàn thiện để tạo nên một "lá chắn" vững chắc, bảo vệ toàn bộ 7km bờ biển. Giải pháp chính là xây dựng đê chắn sóng ngầm từ xa, cách bờ khoảng 250m và kết hợp với việc đổ bù cát tại bãi, khôi phục lại hiện trạng ban đầu của bãi biển.

Hoài Thu