Bình đẳng giới - đòn bẩy phát triển doanh nghiệp trong kỷ nguyên mới

Tuy nhiên, để phụ nữ có thể tự tin “dẫn dắt” trên thương trường, họ cần một điểm tựa vững chắc từ sự thấu hiểu trong gia đình và một hệ sinh thái kinh doanh bao trùm, nơi bình đẳng giới được thực thi bằng những nguyên tắc quản trị hiện đại.

Chuyển mình từ “tham gia” sang “dẫn dắt”

Những năm gần đây, chúng ta chứng kiến một sự thay đổi ngoạn mục về vị thế phụ nữ Việt Nam. Nếu như trước đây, sự hiện diện của phái nữ trong các ngành công nghệ thông tin, tài chính hay kỹ thuật được cho là “hiếm hoi”, thì nay họ đã trở thành những nhân tố chủ chốt. Theo Báo cáo về chỉ số bình đẳng giới năm 2024, Việt Nam đứng thứ 39/158 quốc gia, tăng 32 bậc so với hai năm trước đó.

Phụ nữ Việt thời đại mới không chỉ dừng lại ở việc có một công việc để thu nhập. Họ đang chủ động lựa chọn và sẵn sàng đảm nhận những vai trò ra quyết định. Tỷ lệ phụ nữ tham gia Quốc hội đạt trên 30% và ngày càng nhiều nữ doanh nhân điều hành các tập đoàn lớn được thế giới vinh danh.

Sự thay đổi này cho thấy phụ nữ không còn đứng “bên lề” mà đang trực tiếp tham gia hoạch định tương lai của nền kinh tế.

Đại biểu Trung ương và thành phố Hà Nội tại lễ Phát động Tháng hành động vì bình đẳng giới và phòng ngừa, ứng phó với bạo lực trên cơ sở giới năm 2025. Ảnh: Phạm Linh

Tuy nhiên, hành trình vươn tới vị trí dẫn dắt của phụ nữ chưa bao giờ là cuộc độc hành. Thực tế cho thấy, một trong những rào cản lớn nhất đối với sự nghiệp của phụ nữ không nằm ở năng lực chuyên môn mà nằm ở "gánh nặng kép" - việc công sở và việc nhà.

Bình đẳng giới bền vững không thể đạt được nếu chỉ bằng cách thúc ép phụ nữ "phải vươn lên". Nó chỉ có thể thực hiện được khi có sự thay đổi tư duy từ phía nam giới - những người chồng, người cha, người đồng nghiệp. Một người chồng sẵn sàng chia sẻ việc nhà, một người cha dành thời gian chăm sóc con cái không chỉ giúp người phụ nữ giải phóng sức lao động mà còn là nguồn động viên tinh thần lớn lao để họ dám dấn thân vào những vị trí lãnh đạo áp lực.

Câu chuyện về những gia đình trẻ tại Hà Nội, nơi người chồng tự hào khi vợ thăng tiến và sẵn sàng chia sẻ trách nhiệm gia đình, chính là nền tảng cho một xã hội bình đẳng thực chất. Khi việc nhà không còn mặc định là của "phụ nữ" và việc sửa đồ không còn là của "đàn ông", chúng ta đang tạo ra một thế hệ nhân lực mới với tư duy cởi mở, sẵn sàng hợp tác và tôn trọng sự khác biệt.

Cùng với cơ hội từ chuyển đổi số, phụ nữ cũng đang phải đối mặt với những hình thức bạo lực giới mới trên không gian mạng như lừa đảo, quấy rối bằng ngôn từ và các khuôn mẫu giới tinh vi. Điều này đòi hỏi các cơ quan chức năng và cộng đồng không chỉ bảo vệ phụ nữ bằng luật pháp mà còn phải nâng cao năng lực tự bảo vệ, giúp họ làm chủ công nghệ thay vì trở thành nạn nhân của những định kiến mới.

Nâng tầm doanh nghiệp qua chiến lược có trách nhiệm giới

Trong gần 40 năm đổi mới, khu vực kinh tế tư nhân Việt Nam đóng góp tới 45% GDP. Trong đó, doanh nghiệp do phụ nữ làm chủ chiếm khoảng 24%. Tuy nhiên, phần lớn các doanh nghiệp này vẫn đang loay hoay với những rào cản bởi quy mô nhỏ, khó tiếp cận tài chính và hạn chế trong liên kết thị trường.

Tại Hội thảo “Nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp, từ thúc đẩy bình đẳng giới đến thực hành mua sắm có trách nhiệm giới” diễn ra cuối tháng 11-2025 tại Hà Nội, bà Mai Thị Diệu Huyền, Phó Chủ tịch phụ trách Hội đồng Doanh nhân nữ Việt Nam - VCCI nhấn mạnh vai trò của bình đẳng giới trong tăng trưởng bền vững của doanh nghiệp: “Đẩy mạnh bình đẳng giới là điều kiện thiết yếu để doanh nghiệp nâng chuẩn cạnh tranh trong giai đoạn mới. Khi doanh nghiệp tôn trọng sự khác biệt, tạo cơ hội công bằng và thực hành mua sắm có trách nhiệm giới, họ cũng đang mở rộng cánh cửa bước vào những chuỗi cung ứng lớn hơn, chuyên nghiệp hơn và bền vững hơn”.

Như vậy, khi một doanh nghiệp thực hành bình đẳng giới, họ không chỉ làm từ thiện hay thực hiện trách nhiệm xã hội đơn thuần, mà họ đang mở rộng cánh cửa bước vào những chuỗi cung ứng lớn hơn, chuyên nghiệp hơn và bền vững hơn trên toàn cầu.

Một trong những công cụ quan trọng để doanh nghiệp thực hiện bình đẳng giới là Bộ nguyên tắc Trao quyền cho Phụ nữ (WEPs). Tại Việt Nam, số lượng doanh nghiệp ký cam kết thực hiện WEPs đã tăng từ 67 năm 2020 lên 239 doanh nghiệp vào cuối năm 2025. Điều này cho thấy sự lan tỏa mạnh mẽ của tư duy quản trị bao trùm.

Đặc biệt, khái niệm "Mua sắm có trách nhiệm giới" (Gender Responsive Procurement - GRP) đang trở thành một xu hướng toàn cầu. GRP không chỉ là việc ưu tiên mua hàng từ các doanh nghiệp do phụ nữ làm chủ, mà còn là việc lựa chọn các nhà cung cấp có cam kết về bình đẳng giới. Việc thực hành GRP giúp doanh nghiệp: Đa dạng hóa chuỗi cung ứng: Giảm sự phụ thuộc vào các nhóm nhà cung cấp truyền thống, từ đó tăng tính linh hoạt và bền vững; Nâng cao uy tín ESG: Đáp ứng yêu cầu khắt khe của các nhà đầu tư quốc tế về quản trị và tác động xã hội; Tạo động lực phát triển kinh tế: Khi phụ nữ tham gia cạnh tranh bình đẳng trong các gói thầu, họ sẽ đóng góp nhiều hơn vào tăng trưởng kinh tế bền vững (SDG8).

Tại Hội thảo nêu trên, các đối tác của Cơ quan Liên hợp quốc về Bình đẳng giới và Trao quyền cho Phụ nữ (UN Women), bao gồm Cục Phát triển doanh nghiệp tư nhân và kinh tế tập thể - Bộ Tài chính; Hội đồng Doanh nhân nữ Việt Nam thuộc Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) đã cùng nhau khởi động dự án WE RISE Together giai đoạn 2, với trọng tâm mở rộng cơ hội thị trường cho doanh nghiệp do phụ nữ làm chủ và doanh nghiệp có trách nhiệm giới, đặc biệt trong các ngành hàng tiêu dùng, du lịch, và doanh nghiệp xanh - thân thiện môi trường.

Đây là một minh chứng cho sự nỗ lực kết nối các doanh nghiệp nữ với thị trường. Trọng tâm của giai đoạn này là mở rộng cơ hội cho phụ nữ trong các ngành hàng tiêu dùng, du lịch và doanh nghiệp xanh. Đây là những lĩnh vực mà phụ nữ có thế mạnh đặc biệt về sự nhạy bén, tỉ mỉ và khả năng kết nối cộng đồng.

Bà Mai Thị Diệu Huyền khẳng định: "Khi doanh nghiệp tôn trọng sự khác biệt và tạo cơ hội công bằng, họ cũng đang kiến tạo nên một hệ sinh thái kinh doanh minh bạch và bao trùm".

Bình đẳng giới không phải là một cuộc chiến giành quyền lực giữa nam và nữ, mà là một hành trình chung để cả hai giới cùng phát huy tối đa tiềm năng của mình. Nó bắt đầu từ căn bếp của mỗi gia đình - nơi sự thấu hiểu và sẻ chia là nền tảng - và được hiện thực hóa tại bàn làm việc của các CEO - nơi những nguyên tắc WEPs và GRP trở thành kim chỉ nam cho sự phát triển.

Để phụ nữ Việt Nam thực sự chuyển mình từ "tham gia" sang "dẫn dắt", xã hội cần loại bỏ những khuôn mẫu giới cũ kỹ và doanh nghiệp cần coi bình đẳng giới là một tiêu chuẩn đạo đức lẫn kinh doanh bắt buộc. Đó không chỉ là cách chúng ta đối xử công bằng với phụ nữ, mà chính là cách chúng ta xây dựng một nền kinh tế Việt Nam khỏe mạnh, cạnh tranh và bền vững hơn trong tương lai.

7 nguyên tắc Trao quyền cho phụ nữ (WEPs):

1. Lãnh đạo cấp cao doanh nghiệp thúc đẩy bình đẳng giới;

2. Đối xử công bằng giữa nam nữ trong công việc; tôn trọng quyền và không phân biệt đối xử;

3. Đảm bảo sức khỏe, an toàn và không bạo lực đối với cả lao động nam và nữ;

4. Khuyến khích giáo dục, đào tạo và phát triển nghề nghiệp cho phụ nữ;

5. Phát triển doanh nghiệp, chuỗi cung ứng, hoạt động marketing hướng đến tăng quyền cho phụ nữ;

6. Thúc đẩy bình đẳng giới thông qua các sáng kiến cộng đồng;

7. Đánh giá và báo cáo về tiến bộ trong công tác bình đẳng giới.

Mua sắm có trách nhiệm giới (Gender Responsive Procurement - GRP) là việc lựa chọn các dịch vụ, hàng hóa hoặc công trình dân dụng có tính đến tác động đối với bình đẳng giới và trao quyền cho phụ nữ. Mua sắm có trách nhiệm Giới (GRP) giúp đa dạng hóa chuỗi cung ứng và thúc đẩy tiếp cận thị trường bình đẳng, giúp giảm phụ thuộc vào nhóm nhà cung cấp truyền thống, tăng tính linh hoạt và bền vững của chuỗi cung ứng.

Minh Thúy