'Bình dân học vụ số': Khi công nghệ mở rộng cơ hội học tập cho toàn dân

Trong kỷ nguyên chuyển đổi số, tinh thần "bình dân học vụ" đang trở lại dưới một hình thức mới: học tập không giới hạn qua nền tảng số. Từ học sinh thành phố luyện thi chứng chỉ quốc tế SAT đến trẻ em vùng cao được học Toán trực tuyến, từ lớp học chính khóa đến lớp học cộng đồng, từ các khóa học dành cho học sinh, cho đến người về hưu đều có thể học về an toàn Internet,... tri thức đang dần trở nên bình đẳng nhờ công nghệ. Với sự hỗ trợ của các nền tảng học tập như Khan Academy, phong trào "bình dân học vụ số" không còn là khẩu hiệu, mà đang trở thành hiện thực từng ngày.

Chỉ với một chiếc máy tính hay điện thoại, mọi người dân đều có quyền học tập bình đẳng. Ảnh minh họa

Học tập không còn giới hạn – Từ ánh đèn dầu đến kết nối 4G

Gần 80 năm trước, phong trào "bình dân học vụ" do Chủ tịch Hồ Chí Minh phát động đã lan tỏa mạnh mẽ khắp mọi miền Tổ quốc, thắp lên khát vọng thoát mù chữ, làm chủ tri thức của hàng triệu người dân Việt Nam. Hôm nay, trong thời đại công nghệ số, tinh thần ấy trở lại dưới một hình thức mới – "bình dân học vụ số", nơi học tập trở thành quyền phổ cập, không phân biệt tuổi tác, nghề nghiệp hay vị trí địa lý.

Tại Hà Nội, Huế hay Đà Nẵng, việc học trực tuyến đã trở thành lựa chọn quen thuộc của nhiều học sinh trong hành trình chinh phục các chứng chỉ quốc tế như SAT, AP, hay IELTS.

Nhờ sớm tiếp cận với nền tảng Khan Academy, không ít học sinh đã đạt thành tích ấn tượng, mở ra cánh cửa du học và học bổng quốc tế.

Nguyễn Doãn Đức Vinh (Hà Nội), từng đạt điểm SAT gần tuyệt đối nhờ quá trình luyện tập đều đặn trên Khan Academy. Em Cao Thanh Bình (Hồ Chí Minh) hay Hoàng Nguyễn Phúc Anh (Hà Nội) cũng là những ví dụ tiêu biểu học sinh chủ động tự học, biết cách sử dụng công cụ công nghệ để nâng cao năng lực và có thể tự tin để chinh phục các học bổng quốc tế.

Những thành quả này không đến từ điều kiện vượt trội, mà từ chính sự chủ động của người học. Tuy nhiên, điều đáng chú ý là cơ hội này không còn giới hạn ở học sinh thành thị hay những gia đình có điều kiện.

Nhờ sự lan tỏa của Khan Academy Vietnam (KAV) – chương trình giáo dục phi lợi nhuận do The Vietnam Foundation triển khai đã giúp học sinh ở các tỉnh, thành trên cả nước, bao gồm cả vùng sâu vùng xa và các huyện đảo, đang từng bước tiếp cận tri thức toàn cầu theo cách công bằng và bền vững hơn.

Công nghệ đã và đang đóng vai trò như một "đòn bẩy cơ hội", giúp học sinh ở La Pán Tẩn (Lào Cai), ở hải đảo xa xôi An Giang, hay tại vùng nông thôn của Tuyên Quang, Phú Thọ… được học cùng chương trình như ở Hà Nội. Thay vì chỉ được tiếp cận với các nguồn học liệu từ sách giáo khoa, từ thư viện trường, các em có thể chủ động học Toán, Khoa học máy tính hay luyện thi SAT ngay trên điện thoại hoặc máy tính, chỉ cần có kết nối Internet.

Cô Chu Thị Thu Hằng – Hiệu trưởng Trường Tiểu học Hùng Vương, Phú Thọ chia sẻ: "Khan Academy không chỉ giúp giáo viên theo sát tiến độ học tập mà còn hỗ trợ học sinh phát triển kỹ năng tự học. Các em rất thích video giảng bài Toán, có thể xem lại nhiều lần và học mà không cần đến sự kèm cặp thường xuyên".

Tại Tuyên Quang, các trường triển khai mô hình Trường học mở KAV đã ghi nhận hơn 48 triệu phút học tập chỉ trong một học kỳ. Với mô hình này, giáo viên không chỉ hướng dẫn học sinh làm quen với nền tảng, mà còn chủ động sử dụng hệ thống theo dõi tiến độ để kịp thời hỗ trợ những em gặp khó khăn.

Tương tự, ở An Giang, dù hạ tầng còn nhiều hạn chế, giáo viên từ đất liền đến các đảo xa vẫn linh hoạt kết hợp giữa việc giảng dạy trực tiếp và củng cố kiến thức Toán qua Trường học mở KAV. Nhờ đó, học sinh đã cho thấy chuyển biến rõ rệt về thái độ học tập, kỹ năng sử dụng công nghệ và khả năng tự học.

Đây không chỉ là những nỗ lực riêng lẻ mà phản ánh một xu hướng chung: công nghệ đang từng bước san bằng khoảng cách giáo dục, nếu được ứng dụng đúng cách và có định hướng. Việc phổ cập nền tảng số như Khan Academy trong hệ thống giáo dục phổ thông không chỉ là giải pháp công nghệ, mà là bước đi chiến lược để thực hiện hiệu quả mục tiêu chuyển đổi số trong giáo dục và xây dựng xã hội học tập mà Chính phủ đã đề ra.

AI Khanmigo hứa hẹn sẽ giúp việc giảng dạy và học tập trở nên dễ dàng và hiệu quả hơn.

Giải pháp công nghệ cho giáo dục số toàn dân

Để phong trào "Bình dân học vụ số" thực sự lan tỏa đến từng người dân, từng gia đình và từng cộng đồng, không thể thiếu một công cụ đủ mạnh, đủ thân thiện và đủ phổ cập để phục vụ đại trà. Trong bối cảnh đó, Khan Academy Vietnam (KAV) – đang trở thành một trong những nền tảng học tập số hiệu quả hiện nay để hiện thực hóa mục tiêu này.

Với kho học liệu đa dạng bằng tiếng Việt và tiếng Anh, KAV mang đến nội dung học tập chất lượng cao, chuẩn quốc tế và hoàn toàn miễn phí cho mọi đối tượng người học – từ học sinh phổ thông, giáo viên, đến phụ huynh và người trưởng thành.

Chỉ với một thiết bị kết nối mạng, người học có thể tiếp cận hàng trăm khóa học về Toán, Khoa học máy tính, kỹ năng sống, luyện thi SAT, AI trong giáo dục,.... Và đặc biệt, với người trưởng thành, từ phụ huynh, công nhân đến người về hưu có thể tham khảo các khóa học thiết thực như An toàn Internet, Kiến thức tài chính cá nhân, hoàn toàn miễn phí, dễ tiếp cận và cập nhật liên tục.

Tính đến cuối năm 2024, KAV đã hỗ trợ gần 2 triệu tài khoản học sinh, hơn 25.000 giáo viên được tập huấn và hơn 5.300 trường học triển khai nền tảng này như một phần chính thức trong hoạt động dạy học.

Không dừng lại ở đó, hàng trăm lớp học mở KAV miễn phí đang được tổ chức bởi cộng đồng tình nguyện viên – từ sinh viên, giáo viên nghỉ hưu đến người đi làm mang lại không gian học tập linh hoạt, cá nhân hóa và gần gũi cho người học ở mọi lứa tuổi.

Vào tháng 11 năm 2025, KAV sẽ chính thức đưa vào sử dụng phiên bản tiếng Việt của Khanmigo – một trợ lý học tập AI được thiết kế dành riêng cho giáo dục. Đây là một bước tiến quan trọng, hứa hẹn đưa khả năng hỗ trợ học tập cá nhân hóa lên một tầm cao mới.

Điểm khác biệt của Khanmigo so với các công cụ AI thông thường là khả năng khơi gợi tư duy và hướng dẫn học sinh từng bước tự tìm ra lời giải, thay vì chỉ cung cấp đáp án. Bên cạnh đó, Khanmigo đặc biệt chú trọng đến tính minh bạch và an toàn: mọi tương tác của học sinh đều được giáo viên và phụ huynh giám sát, đồng thời cam kết không sử dụng dữ liệu cá nhân của học sinh để huấn luyện mô hình AI.

Không chỉ hỗ trợ học sinh, Khanmigo còn trang bị 25 công cụ chuyên biệt dành cho giáo viên, giúp tối ưu hóa quá trình giảng dạy. Các thầy cô có thể dễ dàng soạn giáo án, tạo câu hỏi thảo luận, đề xuất bài tập phù hợp, xây dựng kế hoạch học tập cá nhân hóa, phân tích lỗ hổng kiến thức và nhận báo cáo học tập chi tiết. Với giao diện đơn giản và thân thiện, giáo viên không cần có kỹ năng công nghệ cao vẫn có thể sử dụng Khanmigo thành thạo.

Sự tích hợp giữa Khan Academy và Khanmigo trên cùng một nền tảng không chỉ cung cấp học liệu, mà còn tạo ra một hệ sinh thái học tập số thông minh, linh hoạt và toàn diện đáp ứng đồng thời ba nhu cầu cốt lõi: học tập chủ động của học sinh, giảng dạy hiệu quả của giáo viên, và đồng hành của phụ huynh. Quan trọng hơn, Khan Academy Vietnam đang phối hợp chặt chẽ với Hội Khuyến học Việt Nam để lan tỏa sâu rộng hơn mô hình Lớp học mở nhằm đưa các khóa học miễn phí về kiến thức thiết yếu đến từng địa phương, từng nhóm học tập cộng đồng.

Trong bối cảnh Chính phủ đẩy mạnh phong trào "Bình dân học vụ số" và Nghị quyết 57/NQ-CP xác định rõ yêu cầu đào tạo năng lực số và ứng dụng AI trong giáo dục, nền tảng Khan Academy cùng với Khanmigo đang trở thành công cụ chiến lược, góp phần đưa tinh thần học tập suốt đời vào thực tế, xây dựng một xã hội học tập số công bằng và hiệu quả.

Không chỉ học sinh được học, không chỉ giáo viên được dạy tốt hơn mà toàn dân, chỉ với một chiếc điện thoại và kết nối mạng, đều có thể mở cánh cửa tiếp cận tri thức trong thời đại số.

PV