Bình dân học vụ số - hành trình khai trí của ĐảngBài 2: Khi đảng viên tiên phong 'gieo hạt số' giữa cộng đồng

Xua tan nỗi sợ công nghệ cho người cao tuổi

Nằm sâu trong ngõ 68, đường Xuân Thủy, phường Cầu Giấy (Hà Nội), căn nhà nhỏ của Bí thư Chi bộ Khu dân cư số 9 Đinh Ngọc Sơn giờ đây đã trở thành “điểm hẹn cuối tuần” quen thuộc của đông đảo người cao tuổi trong khu dân cư. Chỉ trong vòng 5 tháng, ông Sơn đã tổ chức được hàng chục lớp học số ngay tại nhà, thu hút hàng trăm lượt học viên cao tuổi.

Phó Chủ tịch Quốc hội Lê Minh Hoan:

Học vui, không học gồng. Học số mà cứ căng thẳng như đi thi, thì ai cũng sợ. Còn khi vừa cười vừa làm, vừa thử vừa sai, thì mỗi buổi lại là một buổi “giải trí có tri thức”.

- Phó Bí thư Thường trực Tỉnh ủy, Trưởng Đoàn ĐBQH, Chủ tịch HĐND tỉnh Thanh Hóa Lại Thế Nguyên

Sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn quan tâm đến vai trò tiên phong, gương mẫu của đội ngũ cán bộ, đảng viên. Theo Người, cán bộ, đảng viên là những người nắm vững chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, vì thế phải dẫn dắt quần chúng trong phong trào cách mạng. Phong trào Bình dân học vụ số hiện nay có thể xem là một cuộc cách mạng trong công cuộc chuyển đổi số quốc gia. Do đó, vai trò tiên phong, gương mẫu của cán bộ, đảng viên cũng phải được đặt lên hàng đầu.

Lớp học số dành cho người cao tuổi của Bí thư Chi bộ Đinh Ngọc Sơn. Ảnh: Đào Cảnh

Chia sẻ về lý do thành lập lớp học số, Bí thư Chi bộ Đinh Ngọc Sơn cho biết: Từng là Phó Trưởng Khoa Phát thanh - Truyền hình, Học viện Báo chí và Tuyên truyền, tôi thấu hiểu sâu sắc rằng chuyển đổi số là xu thế tất yếu, nếu không được trang bị kỹ năng, thế hệ người cao tuổi sẽ chịu nhiều thiệt thòi. Giờ đây, khi đã về hưu, có vinh dự được làm Bí thư Chi bộ, tôi cảm thấy mình có trách nhiệm tiên phong, hướng dẫn công nghệ số cho các bác. “Đảng đã mở con đường số, thì tôi phải là người đi đầu rồi kéo bà con cùng đi”.

Lớp học số dành cho người cao tuổi của Bí thư Chi bộ Đinh Ngọc Sơn Ảnh: Đào Cảnh

Từ lớp học của ông Sơn, nhiều người cao tuổi đã thành thạo các chức năng của điện thoại thông minh, thành thạo các thao tác trên một số phần mềm, ứng dụng thiết yếu như: VNeID; SmartBanking. Nhiều người còn có thể xây dựng được kênh TikTok cá nhân để đăng tải những khoảnh khắc đời thường đáng nhớ của khu dân cư, lan tỏa nét đẹp văn hóa trong cộng đồng.

Bà Trần Thị Hiền năm nay gần 70 tuổi và đã tham gia nhiều lớp học số do ông Sơn tổ chức. Trò chuyện với chúng tôi, bà Hiền hào hứng kể: các cô, các bác ở khu dân cư chúng tôi đa số là cán bộ trường Học viện Báo chí và Tuyên truyền về hưu, nói về trình độ học vấn, kiến thức thì tự tin, nhưng nói đến công nghệ thì đôi khi vẫn còn e dè lắm. Khi thầy Sơn mở lớp là chúng tôi hào hứng đi học lắm. Bây giờ thì đa số các cô, các bác sử dụng khá thành thạo điện thoại thông minh và có thể tự tin thao tác trên điện thoại theo nhu cầu cá nhân mà ít bị phụ thuộc vào người khác.

Quang cảnh lớp học số của Bí thư Chi bộ Đinh Ngọc Sơn Ảnh: Đào Cảnh

Tham dự trọn vẹn một buổi học tại lớp học số của Bí thư Chi bộ Đinh Ngọc Sơn, chúng tôi cảm nhận rất rõ không khí học tập sôi nổi, hào hứng của các học viên cao tuổi. Bí thư, thầy giáo Sơn luôn khéo léo dẫn dắt những câu chuyện để vừa lồng ghép kiến thức về công nghệ số, trí tuệ nhân tạo, lại vừa tạo cơ hội để các học viên được thực hành ngay trên chính chiếc điện thoại thông minh của mình. Mỗi lần như vậy, chúng tôi lại nhìn thấy ánh mắt sáng rực và những nụ cười rạng rỡ trên gương mặt của những người cao tuổi nơi đây. Nhiều học viên sau khi tham gia lớp học số tới 2 - 3 lần trở thành những “trợ giảng” hướng dẫn lại những học viên mới, tạo ra không khí cởi mở, chân thành, xua tan mọi áp lực.

Ông Nguyễn Sơn Thạc, một học viên kỳ cựu tại lớp học số của thầy Sơn giờ đây đã tự xây dựng được kênh TikTok cá nhân để đăng tải những khoảnh khắc đời thường và các hoạt động của khu dân cư để lan tỏa nét đẹp văn hóa trong cộng đồng. Trò chuyện với phóng viên Báo Đại biểu Nhân dân, ông Thạc phấn khởi chia sẻ: khi chưa hiểu công nghệ số, không biết AI là gì chúng tôi rất sợ, nhưng khi đã biết và đã hiểu thì không còn sợ nữa, mà thấy nó như người thầy, như người bạn để hỗ trợ mình trong cuộc sống. Học lớp của thầy Sơn, chúng tôi còn nhận biết được đâu là những cuộc gọi lừa đảo, những thông tin giả mạo để phòng tránh. Bây giờ, chúng tôi không còn sợ bị chê là “mù công nghệ” nữa, mà luôn sẵn sàng để xóa mù, trở thành những công dân hiện đại của kỷ nguyên mới.

Cứ mỗi cuối tuần, các bác hưu trí lại cắp sách đi học lớp "xóa mù số" của Bí thư Chi bộ Đinh Ngọc Sơn Ảnh: Đào Cảnh

Xóa tư tưởng “Công nghệ không ăn được” ở một xã vùng cao

Những lớp học như của Bí thư Chi bộ Đinh Ngọc Sơn không phải là cá biệt. Tại xã Luận Thành, tỉnh Thanh Hóa, phong trào "Bình dân học vụ số" đã bén rễ và nở hoa đầy ấn tượng. Kể với chúng tôi về lớp học số, đảng viên, Chủ nhiệm Câu lạc bộ (CLB) công nghệ số xã Luận Thành Lương Ngọc Lai cho biết: Luận Thành là một xã vùng cao còn nhiều khó khăn, người dân sống chủ yếu dựa vào sản xuất nông nghiệp. Ban đầu, khi được vận động tham gia lớp học số, đa số người dân không quan tâm. Nhiều người còn nói rằng “công nghệ là cái gì, có ăn được không, có giúp chúng tôi kiếm được tiền không; chúng tôi làm nông nghiệp thì vào mạng làm gì, tốn tiền, tốn thời gian”. Nhưng, với sự quyết tâm cao, Đảng ủy xã Luận Thành đã quyết liệt chỉ đạo, lấy Đoàn Thanh niên và Tổ công nghệ số cộng đồng làm nòng cốt.

Lớp học số ở xã vùng cao Luận Thành, tỉnh Thanh Hóa. Ảnh: Đào Cảnh

Thay vì lý thuyết, Tổ công nghệ số tập trung vào những lợi ích thiết thực nhất, đó là hướng dẫn bà con cách cài đặt ứng dụng VNeID để tích hợp các loại giấy tờ tùy thân. Để vượt qua những khó khăn về địa hình phức tạp, người dân sống thưa thớt và thiếu sóng điện thoại, đội ngũ nòng cốt đã tìm những địa điểm học tập trung tại nơi có sóng, chủ yếu là tại các nhà văn hóa thôn. Họ chủ động đến từng hộ dân để mời, thậm chí đèo người dân bằng xe máy đến điểm tập trung. Với phương châm “người biết kèm người chưa biết, người có điện thoại kèm người không có điện thoại”, họ đã từng bước giúp người dân làm quen, thích nghi và hào hứng tìm hiểu về công nghệ.

Thành viên Tổ công nghệ số hướng dẫn bà con vùng cao sử dụng, ứng dụng công nghệ. Ảnh: Đào Cảnh

Anh Lai chia sẻ: “Thành thạo ứng dụng này, người dân có thể xin giải quyết thủ tục hành chính từ xa mà không cần đến các trụ sở công quyền”. Tới giờ, chúng tôi đã tổ chức được 4 lớp với khoảng gần 300 người tham gia trực tiếp. Ban ngày lên nương rẫy, tối đến lại cùng nhau tập trung tại các nhà văn hóa thôn để tham gia “học số”. Sau chút bỡ ngỡ ban đầu, bây giờ, dù trên nương rẫy hay lúc ở nhà, cứ rảnh là người dân lại mang điện thoại ra để tự nghiên cứu, chia sẻ cho nhau những kiến thức, kỹ năng về công nghệ; ai cũng tỏ ra hào hứng, thích thú. Đây sẽ là lực lượng nòng cốt tiếp tục giúp đỡ, phổ biến công nghệ số ở xã.

Bà con vùng cao học học lớp xóa mù công nghệ. Ảnh: Đào Cảnh

Kết quả là sau một thời gian ngắn, khoảng 90% người dân xã Luận Thành đã được tiếp cận, hiểu cơ bản về công nghệ và công cuộc chuyển đổi số quốc gia. Chị Hà Thị Thủy, một học viên ngoài 50 tuổi, tâm sự: “Chúng tôi không sợ khó, không sợ khổ, chỉ sợ không học thì sẽ thành người lạc hậu”. Tinh thần ấy chính là động lực để xã Luận Thành tiếp tục nỗ lực phấn đấu, phổ cập mạnh mẽ công nghệ số trong toàn dân...

Thành công của mô hình lớp học số tại chi bộ thôn, cụm dân cư và sự lan tỏa rộng khắp của phong trào đã minh chứng rõ ràng vai trò quan trọng của tổ chức Đảng ở cơ sở trong việc triển khai các chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước. Khi đảng viên gần dân, hiểu dân, sát cánh cùng dân, mọi khó khăn đều có thể vượt qua. Mỗi đảng viên, với tinh thần tiên phong, gương mẫu, đã trở thành một ngọn đèn số, thắp sáng con đường cho người dân làm chủ công nghệ. Họ đã hiện thực hóa lời dạy của Bác Hồ về mối liên hệ giữa Đảng và dân, khẳng định rằng Đảng luôn ở gần dân, trong lòng dân, vì dân mà hành động.

Nhóm phóng viên BAN CÔNG TÁC HĐND VÀ PVTT