Biết nhiều, hiểu cạn

Ảnh minh họa.

Mạng xã hội đã biến thông tin thành thứ hàng hóa tiêu dùng nhanh. Tin tức, sự kiện được gói gọn trong vài dòng trạng thái, video ngắn hay những hình ảnh bắt mắt. Người dùng dễ bị cuốn vào vòng xoáy liên tục của cập nhật, chia sẻ và bình luận. Sự tiện lợi ấy đôi khi khiến chúng ta không còn dành thời gian để suy ngẫm: thay vì đọc một bài phân tích chuyên sâu, chỉ lướt qua tiêu đề và vài dòng tóm tắt; thay vì tìm hiểu kỹ lưỡng, chỉ tiếp nhận những ý kiến lan truyền rộng rãi.

Quả thật, chúng ta đang sở hữu một kho kiến thức bề nổi phong phú. Có thể bàn về biến đổi khí hậu, khủng hoảng kinh tế hay những trào lưu văn hóa mới, nhưng khi đi sâu lại thường chỉ dừng ở khẩu hiệu hay quan điểm đã được “tiêu hóa” sẵn. Chúng ta biết nhiều thứ, song mỗi thứ một ít, và khó thật sự hiểu sâu bất cứ điều gì.

Mạng xã hội đã và đang tạo ra những “chuyên gia chỉ sau một đêm”. Có người thoải mái đưa ra ý kiến về chính sách giáo dục, dù không phải người trong ngành và chưa từng tìm hiểu thấu đáo. Có người khác lại mạnh dạn bình luận về thị trường chứng khoán, dù chưa từng đọc một cuốn sách kinh tế. Những ý kiến như thế vẫn có thể lan truyền rộng rãi, khiến môi trường thông tin thêm nhiễu loạn.

Điều đáng lo ngại là khi tin rằng những gì đọc được trên mạng xã hội là đủ, chúng ta dần buông bỏ nhu cầu học hỏi từ các nguồn tin cậy. Từ đó hình thành một thế giới quan phiến diện, dựa trên những mảnh vụn thông tin và quan điểm chưa được kiểm chứng.

Để thoát khỏi tình trạng này, mỗi người cần thay đổi cách tiếp cận thông tin. Hãy dành thời gian cho những bài viết dài, những cuốn sách chuyên sâu thay vì chỉ lướt qua tin tức ngắn. Nên tìm kiếm tri thức từ nhiều nguồn, từ các chuyên gia và tổ chức uy tín để có cái nhìn đa chiều, đồng thời giữ thái độ cẩn trọng trước mọi luồng tin trên mạng xã hội.

Quan trọng hơn, chúng ta hãy tập thói quen đặt câu hỏi, truy tìm nguồn gốc và kiểm chứng độ xác thực của thông tin. Chúng ta không cần biết tất cả, nhưng cần hiểu thấu những vấn đề thực sự có ý nghĩa với bản thân và cuộc sống.

Mạng xã hội là công cụ hữu ích để kết nối và chia sẻ, nhưng suy cho cùng nó vẫn chỉ là một công cụ, cách chúng ta sử dụng mới là yếu tố quyết định. Nếu chỉ “tiêu thụ” thông tin một cách thụ động, chúng ta sẽ mãi mắc kẹt trong vòng xoáy “biết nhiều nhưng hiểu cạn”. Ngược lại, nếu biết chủ động chọn lọc, đặt câu hỏi và đào sâu suy nghĩ, mạng xã hội có thể trở thành cánh cửa mở ra tri thức và sự thấu hiểu thực sự.

Xuân Anh