Biến đổi khí hậu đang ảnh hưởng SEA Games 33

SEA Games 33 tại Thái Lan đang diễn ra chính là ví dụ mới nhất cho việc thể thao không thể đứng ngoài những biến động thời tiết toàn cầu. Không còn là cảnh báo lý thuyết, biến đổi khí hậu đã thực sự làm đảo lộn kế hoạch thi đấu, buộc ban tổ chức thay đổi quyết định vào phút chót và đặt ra những câu hỏi lớn về tương lai của các kỳ đại hội thể thao trong bối cảnh khí hậu cực đoan ngày càng xuất hiện dày đặc.

Khí hậu Đông Nam Á ngày càng biến động

Thái Lan đặc biệt chịu ảnh hưởng mạnh mẽ từ những biến động này. Tại miền Nam, nơi có nhiều đô thị ven biển, những trận mưa kéo dài gây ra tình trạng ngập lụt diện rộng. Đáng chú ý là cuối tháng 11.2025, lượng mưa tích tụ trong nhiều ngày khiến tỉnh Songkhla, một trong ba địa phương đăng cai SEA Games 33, chìm trong biển nước. Những con phố vốn tấp nập, hệ thống đường giao thông trục chính, thậm chí cả các khu thể thao được chuẩn bị từ trước, đều bị ngập sâu.

Ngập lụt kéo dài khiến cơ sở hạ tầng bị hư hỏng, giao thông tê liệt, hệ thống nước thải và chất lượng vệ sinh bị đe dọa. Nước lũ không chỉ gây thiệt hại vật chất mà còn ảnh hưởng đến các vấn đề sức khỏe cộng đồng, như nguy cơ dịch bệnh bùng phát, môi trường ẩm tạo điều kiện cho muỗi sinh sôi và tăng nguy cơ sốt xuất huyết.

SEA Games 33 bị ảnh hưởng nặng do mưa lũ

Điều đáng nói, đây không phải là sự cố đơn lẻ. Nhiều nhà khí hậu học tại Thái Lan cho rằng lượng mưa cực đoan không còn là “bất thường”, mà dần trở thành mô hình khí hậu mới. Sự ấm lên toàn cầu khiến bầu khí quyển giữ được nhiều hơi nước hơn, dẫn tới những trận mưa xối xả trong thời gian ngắn, gây ra hệ quả ngập lụt bất ngờ. Nghiên cứu khí tượng cho thấy, trung bình lượng mưa cực đại mỗi mùa tại miền Nam Thái Lan đã tăng so với giai đoạn 2010–2020, tần suất các cơn bão nhiệt đới đổ bộ cũng nhiều hơn.

Trong bối cảnh ấy, việc tổ chức các sự kiện thể thao lớn, vốn cần sự ổn định trong nhiều tháng chuẩn bị, ngày càng gặp thách thức. Các địa phương vùng ven biển, những nơi từng được chọn làm địa điểm đăng cai thuận lợi nhờ cơ sở du lịch và diện tích đất trống, giờ trở nên rủi ro cao hơn bao giờ hết.

Khi SEA Games phải “chạy theo thời tiết”

Trước thiên nhiên, con người buộc phải xoay xở. Ban tổ chức SEA Games 33 đã chứng kiến điều đó rất rõ ràng vào cuối tháng 11/2025, chỉ khoảng hai tuần trước khi ngày thi đấu chính thức bắt đầu. Theo kế hoạch, tỉnh Songkhla sẽ tổ chức khoảng 10 môn thể thao, trong đó có những nội dung thu hút nhiều khán giả như bóng đá nam, võ thuật, wushu, pencak silat hay vật. Hệ thống sân vận động Tinsulanon của Songkhla từng được kỳ vọng trở thành điểm nhấn hấp dẫn của đại hội.

Nhưng khi mưa lũ ập đến, mọi tính toán bị xáo trộn. Các sân thi đấu, đường đi chuyển, trung tâm báo chí, khu ký túc xá dành cho vận động viên đều rơi vào tình trạng ngập nước. Chỉ cần một khu vực gặp sự cố là cả hệ thống tổ chức bị ảnh hưởng. Cơ sở vật chất thể thao, vốn được đầu tư và cải tạo gần một năm trời, không thể sử dụng. Thời gian quá gấp khiến việc sửa chữa gần như bất khả thi.

Nhiều địa điểm thi đấu phải chuyển về Bangkok

Trong cuộc họp khẩn, Tổng cục Thể dục Thể thao Thái Lan cùng các ban điều phối quyết định chuyển toàn bộ nội dung thi đấu ở Songkhla về Bangkok, đồng thời chuẩn bị các địa điểm dự phòng ở Chonburi. Lịch thi đấu bóng đá nam, môn có mật độ trận dày, khán giả đông và yêu cầu tiêu chuẩn sân bãi cao, phải sắp xếp lại toàn bộ. Việc di chuyển hàng trăm vận động viên, huấn luyện viên và quan chức thể thao trong thời gian ngắn đòi hỏi sự phối hợp gấp rút, đi kèm điều chỉnh về khách sạn, di chuyển và an ninh.

Sự thay đổi này không chỉ gây áp lực cho đội tổ chức mà còn ảnh hưởng tới tâm lý các đội đăng ký thi đấu. Việc làm quen sân mới, điều chỉnh nhịp sinh hoạt, luyện tập trong điều kiện thời tiết khác là yếu tố có thể ảnh hưởng trực tiếp đến thành tích. Các đoàn thể thao Đông Nam Á từng nhiều lần gặp tình huống tương tự, nhưng ở quy mô lớn như SEA Games thì mức độ phức tạp nâng lên nhiều lần.

Về phía truyền thông Thái Lan, nhiều tờ báo đánh giá quyết định dời địa điểm là cần thiết, tránh tình trạng “thắng thua quyết định bởi thời tiết chứ không phải phong độ”. Song nó cũng đặt ra câu hỏi về phương án dự phòng, rằng liệu trong tương lai các kỳ SEA Games sẽ phải chuẩn bị hai hoặc ba địa điểm đăng cai song song nhằm phòng ngừa rủi ro mưa lũ tương tự. Ở cấp độ quốc gia, đây không chỉ là việc ứng phó sự cố ngắn hạn, mà là thách thức dài hạn trong việc tổ chức sự kiện thể thao trong thời đại khí hậu bất định.

Thể thao thế giới trước biến động khí hậu

SEA Games 33 không đứng một mình. Những năm gần đây, hàng loạt sự kiện thể thao toàn cầu đã bị ảnh hưởng bởi khí hậu cực đoan, khiến các nhà tổ chức phải suy nghĩ lại về cách chuẩn bị, thậm chí thay đổi quy định thi đấu vốn ổn định nhiều thập kỷ.

Olympic mùa hè Paris 2024 được tổ chức trong tình trạng nắng nóng khắc nghiệt. Với nhiều ngày ghi nhận nhiệt độ vượt 35°C, các cuộc thi đấu ngoài trời như marathon, đua xe đạp, tennis và bóng đá phải điều chỉnh thời gian sang buổi sáng sớm hoặc chiều muộn. Ban tổ chức phải triển khai hàng loạt biện pháp cấp nước, làm mát, tăng điểm phân phối điện giải và bố trí thêm khu vực nghỉ phục hồi tránh say nóng. Những biện pháp này từng chỉ áp dụng ở các quốc gia khí hậu nhiệt đới, nay trở thành “chuẩn mới” ngay tại châu Âu.

Olympic 2024 tại Paris trở thành thế vận hội siêu “hot”

Nếu mùa hè nóng lên khiến vận động viên đối mặt với nguy cơ kiệt sức, thì mùa đông lại đối diện nguy cơ ngược lại: không đủ lạnh. Olympic mùa đông 2026, dự kiến diễn ra tại Milan và Cortina d’Ampezzo (Ý), đã nhiều lần được các chuyên gia cảnh báo về việc thiếu tuyết tự nhiên. Một loạt báo cáo cho thấy mùa đông tại châu Âu ngày càng ngắn, nhiệt độ trung bình cao hơn, khiến việc tạo tuyết nhân tạo trở thành điều kiện bắt buộc. Nhưng tuyết nhân tạo cần lượng nước lớn, đòi hỏi thiết bị lạnh công suất cao và tiêu tốn năng lượng, gây tác động ngược lên môi trường.

Từ bóng đá, điền kinh, đua xe đạp đến các môn thể thao mùa đông, ngày càng có nhiều hoạt động bị gián đoạn bởi các cơn bão bất thường, lốc xoáy, cháy rừng, hoặc hạn hán kéo dài. Các tổ chức thể thao quốc tế gần đây đã bắt đầu thảo luận nghiêm túc về việc lập lịch thi đấu dựa trên dữ liệu khí hậu, tạo ra các bản đồ rủi ro thời tiết, xây dựng kịch bản dự phòng và đầu tư vào công nghệ bảo vệ sức khỏe vận động viên.

Nhìn từ SEA Games 33, câu chuyện biến đổi khí hậu không còn nằm ở những bản báo cáo nghiên cứu, mà đã hiện diện trên từng mét sân, từng đường chạy, từng giờ thi đấu. Mỗi quyết định kỹ thuật, mỗi phương án tổ chức, mỗi lựa chọn địa điểm đều phải cân nhắc yếu tố khí hậu. Thể thao không thể thoát khỏi thực tế chung của toàn cầu: chúng ta đang sống trong một thời đại mà thiên nhiên thay đổi nhanh hơn khả năng dự đoán của con người.

Bùi Tú