Biến bản sắc và khát vọng vươn lên thành động lực phát triển

Định hướng chính xác tầm nhìn đến 2045

- Chúng ta đang bước vào kỷ nguyên vươn mình của dân tộc; trong bối cảnh đó, việc chuẩn bị cho Đại hội XIV của Đảng càng trở nên đặc biệt quan trọng để định hướng chiến lược, tầm nhìn phát triển mới, thưa ông?

- Đại hội XIV của Đảng có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, định ra đường hướng đưa đất nước tiến vào kỷ nguyên vươn mình của dân tộc trở thành một nước phát triển, thu nhập cao theo định hướng xã hội chủ nghĩa vào năm 2045. Do vậy, công tác chuẩn bị văn kiện cho Đại hội cần đặc biệt chú trọng.

Hiện nay, môi trường chính trị - xã hội trong nước có nhiều thuận lợi. Niềm tin của nhân dân đối với sự lãnh đạo của Đảng và Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, đầu mối thống nhất các tổ chức chính trị - xã hội, ngày càng được củng cố. Môi trường quan hệ quốc tế theo xu thế đa cực. Trong bối cảnh như vậy, việc tích hợp 3 văn kiện thành Báo cáo chính trị duy nhất trình Đại hội XIV của Đảng là hoàn toàn hợp lý.

Tôi mong đợi Báo cáo sẽ trình bày theo một trục xuyên suốt, thống nhất và đồng bộ; phản ánh đúng thành tựu vượt bậc về chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội, quốc phòng, an ninh, đối ngoại; nhận diện chính xác và đầy đủ các điểm mạnh - yếu, thời cơ - thách thức; xác định đúng các mục tiêu chung và cụ thể của nhiệm kỳ Đại hội XIV và tầm nhìn đến năm 2045.

- Ông có thể chia sẻ cụ thể hơn mong đợi của mình?

- Báo cáo chính trị trình Đại hội XIV của Đảng cần phản ánh được đầy đủ và toàn diện về sứ mạng bất biến của Đảng ta, đó là phụng sự dân tộc Việt Nam.

Một hệ thống phân cấp các mục tiêu, gồm mục tiêu chung và mục tiêu cụ thể, tương ứng với tầm nhìn trở thành một nước có thu nhập trung bình cao cần được xác định tường minh. Hệ thống này bao gồm các mục tiêu kinh tế và các mục tiêu phi kinh tế phù hợp với mục tiêu phát triển phương thức sản xuất XHCN bản sắc Việt Nam trong thời đại số vào giai đoạn 2026 - 2030.

Một hệ thống các chiến lược trọng điểm và kế hoạch triển khai chiến lược nhằm đạt được hệ thống các mục tiêu trên đây cũng cần được xác định.

Tựu trung, tôi mong muốn Báo cáo chính trị trình Đại hội XIV phải là một văn kiện vừa khoa học, vừa thực tiễn; trình bày súc tích nhưng toàn diện; thực sự trở thành kim chỉ nam để toàn Đảng, toàn dân hoàn thành mục tiêu nhiệm kỳ và xác định đúng tầm nhìn phát triển đến năm 2045.

Đầu tư phát triển kinh tế tri thức

- Trung ương yêu cầu Báo cáo chính trị phải “nhấn mạnh các động lực phát triển mới, bao gồm khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số, phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao…”. Ông có đề xuất gì trong việc thể hiện nội dung này trong Báo cáo chính trị?

- Cách đây tròn một năm, trong bài viết vào ngày 02/09/2024, Tổng Bí thư Tô Lâm đã xác định một tầm nhìn chiến lược về phương thức sản xuất mới tiên tiến, hiện đại đó là “phương thức sản xuất số”.

Như vậy, phải lấy phát triển khoa học, công nghệ làm then chốt, xây dựng nền tảng tri thức làm động lực tăng trưởng không ngừng kinh tế số, sinh ra nguồn lợi nhuận lớn cho đất nước để được phân phối công bằng tới toàn xã hội.

Lấy phát triển khoa học - công nghệ làm then chốt, xây dựng nền tảng tri thức làm động lực tăng trưởng không ngừng kinh tế số. Ảnh: TL

Báo cáo chính trị cần khẳng định được những điểm mạnh - điểm yếu cốt lõi nhất, những cơ hội - thách thức điển hình nhất, từ đó đề ra được những mục tiêu và các chiến lược trọng điểm cụ thể hóa tầm nhìn trên đây.

- Cụ thể các chiến lược trọng điểm ở đây là gì, thưa ông?

- Trước hết, đầu tư phát triển kinh tế tri thức phải thông qua ba đầu vào là nghiên cứu và phát triển (R&D), giáo dục đại học và phần mềm. Vì vậy, chiến lược đột phá phát triển giáo dục đại học cần được quan tâm tích hợp với chiến lược đột phá phát triển khoa học, công nghệ (Nghị quyết số 57-NQ/TW) như một dạng chiến lược phát triển nhân tài.

Định hướng chiến lược phát triển kinh tế tư nhân (Nghị quyết số 68-NQ/TW) cần phù hợp với mục tiêu xã hội chủ nghĩa.

Định hướng các chiến lược đột phá trong đổi mới công tác xây dựng và thi hành pháp luật (Nghị quyết số 66-NQ/TW) nên tập trung vào việc cụ thể hóa Điều 4 Hiến pháp vào các luật chuyên ngành. Riêng với Luật Doanh nghiệp cần xác định vai trò của tổ chức Đảng trong doanh nghiệp tương tự như Luật Giáo dục và Luật Giáo dục đại học, xác định vai trò của tổ chức Đảng trong nhà trường.

Các chiến lược giữ vững và phát huy đường lối ngoại giao mềm dẻo, linh hoạt nhưng kiên cường, giữ vững bản sắc và lợi ích quốc gia (Nghị quyết số 59-NQ/TW) cần được hệ thống hóa như một tư tưởng đối ngoại.

Điều tôi muốn nhấn mạnh là cần xây dựng các chiến lược biến các điểm mạnh từ bản sắc và khát vọng vươn mình của dân tộc Việt Nam thành các động lực phát triển đất nước. Bởi, nguyên Thủ tướng Nam Duck-Woo, người được coi là Kiến trúc sư trưởng cho "điều kỳ diệu sông Hàn", nhận định rằng yếu tố phi kinh tế quan trọng nhất đóng góp vào thành công của Hàn Quốc là "tính đồng nhất về dân tộc và văn hóa và một truyền thống Nho giáo mạnh trân trọng giá trị của giáo dục, tinh thần phục vụ và trung thành với đất nước".

- Từ mô hình kinh tế tư nhân của thế giới, ông có gợi ý gì cho Việt Nam?

- Chúng ta có thể tham khảo mô hình kinh tế tư nhân tại một số quốc gia. Chẳng hạn, Nhật Bản tập trung tới công ty vừa và nhỏ - đóng góp trên 80% GDP quốc gia; hướng tới tầng lớp trung lưu; và bảo đảm công bằng về thu nhập.

Hàn Quốc tập trung vào các tập đoàn tư nhân lớn Chaebon, lưu ý rằng 10 Chaebol hàng đầu đóng góp trên 78% GDP quốc gia. Điều này cũng dẫn tới “địa ngục Chosŏn” (Helchosŏn), thiếu công bằng về thu nhập.

Đối với Việt Nam, theo tôi, các tập đoàn tư nhân hàng đầu nên tập trung vào công nghiệp chế tạo sản phẩm lõi hàng đầu thế giới, trong đó có công nghiệp chế tạo chip. Các công ty tư nhân vừa và nhỏ nên tập trung vào công nghiệp phụ trợ chất lượng thế giới, bao gồm công nghiệp thiết kế chip và chế tạo chip chuyên dụng.

Đồng thời, cần coi trọng chiến lược tăng cường hoạt động hiệu quả của các tập đoàn nhà nước để bảo đảm toàn diện an ninh truyền thống và một số khu vực huyết mạch trong an ninh phi truyền thống quốc gia.

- Xin cảm ơn ông!

Đan Thanh thực hiện