Berlin lo ngại về tương lai quan hệ Pháp-Đức

Tổng thống Pháp Emmanuel Macron (phải) và Thủ tướng Đức Friedrich Merz (trái) trong cuộc gặp tại thành phố Toulon, Đông Nam Pháp ngày 29/8/2025. (Ảnh: Reuters/TTXVN)

Tình trạng bế tắc chính trị, nợ công chồng chất và việc thêm một thủ tướng nữa của Tổng thống Emmanuel Macron từ chức đang khiến Berlin lo ngại về tương lai quan hệ Pháp-Đức.

Khủng hoảng chưa có lối thoát

Pháp đang đối mặt với cuộc khủng hoảng chính trị nghiêm trọng nhất trong nhiều thập kỷ. Sau chưa đầy một tháng nắm quyền, Thủ tướng Sébastien Lecornu bất ngờ từ chức vì bế tắc trong việc thành lập chính phủ. Mâu thuẫn sâu sắc giữa các phe cánh tả và hữu trong quốc hội khiến ông không thể tiến xa hơn.

Đây là thủ tướng thứ ba của ông Macron rời ghế chỉ trong vòng một năm, khiến việc thông qua ngân sách quốc gia trở nên gần như bất khả thi.

Các biện pháp tiết kiệm cần thiết tiếp tục bị hoãn lại, trong khi nợ công và thâm hụt ngân sách của Pháp đã vượt gấp đôi giới hạn quy định của Liên minh châu Âu (EU).

Ông Sébastien Lecornu tại Paris, Pháp ngày 4/9/2025. (Ảnh: THX/TTXVN)

Thị trường tài chính vì thế trở nên lo ngại, đẩy lãi suất trái phiếu chính phủ Pháp tăng cao. Là nền kinh tế lớn thứ hai của EU sau Đức, sự bất ổn của Pháp đang gây chú ý đặc biệt.

Tổng thống Macron suy yếu

Dù tình hình căng thẳng, Chính phủ Đức vẫn tỏ ra thận trọng. Ông Gunther Krichbaum, Quốc vụ khanh phụ trách châu Âu của Bộ Ngoại giao Đức, nói: “Không nên quá bi quan. Tình hữu nghị Đức-Pháp vẫn là nền tảng vững chắc của châu Âu. Các cuộc trao đổi song phương vẫn diễn ra bình thường ở mọi cấp độ”.

Về mặt hiến pháp, chính sách đối ngoại của Pháp thuộc quyền Tổng thống, nên khủng hoảng hiện nay chưa trực tiếp đe dọa vị trí của ông Macron.

Nhiệm kỳ của ông kéo dài đến năm 2027, và ông khẳng định sẽ tiếp tục. Tuy nhiên, uy tín của Macron đang giảm sút rõ rệt. Không chỉ các đảng đối lập kêu gọi ông từ chức, mà cả cựu Thủ tướng Edouard Philippe, từng là đồng minh thân cận, cũng lên tiếng yêu cầu ông ra đi.

Theo khảo sát mới nhất, 78% người Pháp cho rằng ông Macron là “một tổng thống yếu kém”.

Tác động đến hợp tác Pháp-Đức

Khủng hoảng trong nước khiến ảnh hưởng quốc tế của Tổng thống Macron suy giảm. Ông từng nhiều lần kêu gọi xây dựng “một châu Âu độc lập, tự tin đối đầu với Nga của ông Putin và Mỹ của ông Donald Trump.”

Tuy nhiên, khi chính phủ tê liệt và ngân sách mất kiểm soát, tầm ảnh hưởng của Paris tại châu Âu cũng giảm theo.

Dù vậy, chuyên gia Stefan Seidendorf nhận định: “Pháp vẫn là nhân tố chủ chốt của châu Âu.”

Hiện Thủ tướng Đức Friedrich Merz đang nỗ lực hàn gắn quan hệ với ông Macron, điều mà người tiền nhiệm Olaf Scholz từng gặp nhiều khó khăn.

Tổng thống Pháp Emmanuel Macron (phải) và Thủ tướng Đức Friedrich Merz (trái) trong cuộc họp báo chung tại thành phố Toulon, Đông Nam Pháp ngày 29/8/2025. (Ảnh: english.alarabiya.net/TTXVN)

Tại cuộc họp Hội đồng Bộ trưởng Pháp-Đức gần đây ở Toulon, hai bên đã thống nhất danh sách hợp tác dài hơi, từ chính sách năng lượng, phát triển trí tuệ nhân tạo, cho đến hỗ trợ tài chính cho khởi nghiệp.

Tuy nhiên, các dự án cần nhiều sự hậu thuẫn chính trị đang gặp khó khăn, trong đó có dự án máy bay tiêm kích chung Pháp-Đức, vốn đã trì trệ suốt thời gian qua.

Với nợ công chiếm khoảng 115% GDP và thâm hụt ngân sách 5,8%, Pháp sẽ phải mạnh tay cắt giảm chi tiêu công trong năm tới, bất kể ai lãnh đạo.

Ông Krichbaum trấn an rằng điều này chưa đe dọa Khu vực đồng euro: “Pháp vẫn là nền kinh tế mạnh. Khác với Đức, nền kinh tế này đã đạt tăng trưởng trong 3 năm qua. Trong khi Eurozone cũng vững vàng hơn nhờ các cơ chế mới.”

Tuy nhiên, ở Đức, gánh nặng nợ mới đang khiến chính phủ phải trả lãi vay cao hơn, buộc Thủ tướng Merz kêu gọi người dân chuẩn bị “thắt lưng buộc bụng và làm việc nhiều hơn.”

Phe cực hữu trỗi dậy

Phe cực hữu đang tăng ảnh hưởng ở cả Pháp lẫn Đức. Tại Pháp, hai nhân vật hàng đầu của đảng Tập hợp Quốc gia (RN)-Marine Le Pen và Jordan Bardella, đang dẫn đầu trong các khảo sát về ứng viên tổng thống tiềm năng, dù Le Pen hiện bị cấm hoạt động chính trị 5 năm do cáo buộc của tòa án liên quan đến tội tham ô công quỹ.

Theo ông Seidendorf, khả năng RN giành ghế tổng thống “vẫn khó xảy ra, nhưng không còn là điều không tưởng.”

Trong khi ở Đức, hệ thống chính trị khác biệt hơn. Thủ tướng, chứ không phải tổng thống, mới là trung tâm quyền lực. Dù đảng cực hữu AfD chưa thể tham gia chính phủ do bị các đảng khác cô lập, một số cuộc thăm dò gần đây cho thấy AfD tạm vượt CDU của ông Merz.

Ông Seidendorf cho rằng hai quốc gia đang cùng đối mặt với một xu hướng nguy hiểm: “Ở Pháp, phe cực tả và cực hữu đưa ra nhiều đề xuất cực đoan nhưng không phải chịu trách nhiệm điều hành, trong khi khối trung dung đã nhỏ đến mức khó có thể lập được chính phủ. Đức cũng đang tiến gần tới tình trạng đó.”

Cuối cùng, ông Krichbaum nhấn mạnh, Pháp là một nền dân chủ năng động. Những gì đang diễn ra chỉ là một phần của tranh luận dân chủ, nhưng nó cho thấy châu Âu đang phải đối mặt với nhiều thách thức. Tất cả chúng ta cần chung tay bảo vệ và nuôi dưỡng nền dân chủ./.

(TTXVN/Vietnam+)