Bầu Đức và một di sản tử tế của bóng đá Việt Nam

Ông Đoàn Nguyên Đức với tên gọi thân thương Bầu Đức là một trường hợp như thế, rất hiếm hoi trong đời sống bóng đá Việt Nam. Ông không chỉ đầu tư cho bóng đá, mà còn mang vào bóng đá một giá trị rất trân quý: sự tử tế!

Sự tử tế của một doanh nhân bước vào bóng đá

Ngày 31.12.2016, khi Hoàng Anh Gia Lai rơi vào tình trạng mất thanh khoản, bầu Đức quyết định công bố công khai khối nợ lên tới hơn 36.000 tỉ đồng. Đó không chỉ là một quyết định kinh doanh, mà là một lựa chọn đạo đức. Trong bối cảnh nhiều doanh nghiệp sẵn sàng che giấu sự thật để kéo dài sự sống, bầu Đức chọn cách nói thật, chấp nhận hệ quả.

Khoảnh khắc hạnh phúc trong bóng đá của bầu Đức

Thời điểm ấy, ông từ một trong những người giàu nhất sàn chứng khoán Việt Nam trở thành người của khủng hoảng, nợ nần và điều tiếng. Không ít người khuyên ông “đừng nói nợ nữa”, bởi ngoài kia còn nhiều người nợ nhiều hơn, chỉ là họ không công bố. Nhưng bầu Đức không chọn con đường ấy. Ông tin rằng kinh doanh tử tế thì phải minh bạch, dù phải trả giá.

Chính sự minh bạch đó đã tạo nên một nghịch lý tích cực: khi ở đáy sâu nhất, bầu Đức không bị bỏ rơi. Những đối tác, cá nhân và doanh nghiệp vẫn ở lại, hỗ trợ và đồng hành. Đến cuối năm 2025, HAGL chỉ còn khoảng 6.400 tỉ đồng nợ vay và đặt mục tiêu tất toán trong năm 2026 - một hành trình hồi sinh hiếm hoi trong lịch sử doanh nghiệp Việt Nam.

Giữ bóng đá khi buộc phải buông những thứ khác

Bầu Đức đã từng nói ông có hai tài sản sẽ không bao giờ bán: Học viện bóng đá HAGL và Bệnh viện Đại học Y Dược HAGL. Nhưng rồi thực tế buộc ông phải lựa chọn. Một trong hai phải hy sinh để doanh nghiệp tồn tại.

Ông đã giữ lại bóng đá.

Đó là một quyết định khiến nhiều người khó hiểu và âu lo. Bởi bóng đá Việt Nam từ lâu không phải là lĩnh vực sinh lợi. Ngược lại, nó tiêu tốn nguồn lực, thời gian và cả uy tín. Nhưng với bầu Đức, bóng đá không đơn thuần là đầu tư, mà là trách nhiệm và niềm tin.

4 tuyển thủ U22 vô địch SEA Games 33, từ trái qua phải: Trung Kiên, Quốc Cường, Quốc Việt, Nhật Minh, là 4 chàng trai được đào tạo từ Học viện HAGL. Riêng Lý Đức (bìa phải) từ bóng tối ra ánh sáng kể từ khi khoác áo đội một HAGL

Cuối năm 2016, HAGL gần như đứng bên bờ phá sản, vậy mà tháng 10.2017, bầu Đức vẫn đứng ra tài trợ 100% kinh phí cho đến hết tháng 1.2020 để mời HLV Park Hang-seo đến làm việc với bóng đá Việt Nam. Quyết định ấy không mang lại lợi ích kinh tế trực tiếp nào cho HAGL, nhưng lại mở ra giai đoạn thành công bậc nhất trong lịch sử các đội tuyển quốc gia Việt Nam, đồng thời nâng tầm vị thế bóng đá Việt Nam vượt ra ngoài Đông Nam Á để vươn lên châu Á.

Trong lịch sử bóng đá Việt Nam, hiếm có nhà đầu tư nào chấp nhận hy sinh lợi ích doanh nghiệp để bảo vệ lợi ích bóng đá quốc gia như vậy.

HAGL và một triết lý đào tạo dài hạn

Di sản lớn nhất mà bầu Đức để lại cho bóng đá Việt Nam không nằm ở những mùa giải hay bảng xếp hạng, mà ở mô hình đào tạo con người.

Giám đốc tiếp thị CLB Feyenoord (Hà Lan) tặng áo đấu cho bầu Đức khi sang thăm CLB HAGL

Học viện bóng đá HAGL dù có hợp tác với ai cũng đều có một mẫu số chung: tạo ra nhũng thế hệ cầu thủ được đào tạo bài bản, kỷ luật và có bản sắc. Nơi đây, các cầu thủ trẻ tài năng được huấn luyện không chỉ về kỹ thuật, mà còn về nhân cách, thái độ nghề nghiệp và cả trình độ học vấn thấp nhất là phải tốt nghiệp cấp III và cao hơn là Đại học đồng thời giao tiếp được tiếng Anh.

Nói đến Học viện HAGL là người hâm mộ bóng đá cả nước nhớ ngay đến những chàng trai khóa I như Công Phượng, Tuấn Anh, Xuân Trường, Văn Thanh, Hồng Duy, Văn Toàn, Minh Vương, Ngọc Quang… lớp sau là những Quang Nho, Bảo Toàn, Du Học, Thanh Nhân… gần đây là những tên gọi như Trần Trung Kiên, Phạm Lý Đức, Nguyễn Quốc Việt, Nguyễn Nhật Minh, Nguyễn Thái Quốc Cường… và trẻ hơn nữa là Đinh Quang Kiệt, Trần Gia Bảo, Môi-sê, Minh Tâm, Phước Bảo, Hoang Minh… điều đó đã minh chứng cho một chiến lược âm thầm nhưng bền bỉ.

Các học viên ở Học viện HAGL trưởng thành qua các giải trẻ, được cho mượn thi đấu ở V-League và hạng Nhất để tích lũy kinh nghiệm, trước khi trở lại khoác áo HAGL hoặc đóng góp cho các đội tuyển quốc gia. Như mùa bóng năm nay, 2025 - 2026, ngoài lực lượng đội một, HAGL còn chia sẻ cầu thủ cho hai đội thi đấu ở hạng Nhất là Quy Nhơn và Trẻ TP.HCM.

Mới đây nhất, tấm Huy chương vàng SEA Games 33 của đội U22 Việt Nam một lần nữa cho thấy dấu ấn ấy. Thủ môn Trần Trung Kiên - sản phẩm của HAGL - trở thành trụ cột, đồng thời là cầu thủ HAGL lọt vào top 5 Quả bóng Vàng Việt Nam 2025. Đó không phải là thành công nhất thời, mà là kết quả của một quá trình dài hơi.

Trả nợ - một triết lý sống và làm bóng đá

Bầu Đức thường nói về “trả nợ”. Không chỉ là nợ tài chính, mà còn là nợ ân tình. Trong những năm tháng khó khăn, có những người lao động chấp nhận làm việc khi công ty nợ lương nhiều tháng. Với ông, trả hết nợ tiền chỉ là điều kiện cần; trả được nợ nghĩa mới là điều kiện đủ.

Bầu Đức đã đến Hàn Quốc để mời HLV Park Hang-seo

Triết lý ấy cũng được ông mang vào bóng đá. Ông không coi cầu thủ là tài sản để mua bán, mà là con người cần được đào tạo, bảo vệ và trao cơ hội. Đó là lý do HAGL hiếm khi chạy theo thành tích ngắn hạn, mà chấp nhận những mùa giải khó khăn để giữ vững định hướng.

Gần 24 năm đầu tư không ngắt quãng cho bóng đá, bầu Đức không chỉ xây dựng một câu lạc bộ hay một học viện, mà góp phần định hình tư duy phát triển bóng đá Việt Nam theo hướng dài hạn, minh bạch và nhân văn.

Đặng Hoàng