Bất hợp lý khi một biểu thuế chung cho công nhân và tỉ phú

Chiều 5.11, các đại biểu quốc hội thảo luận tổ về dự thảo Luật Quản lý thuế (sửa đổi).

Đại biểu Đỗ Mạnh Hiến (TP.Hải Phòng) thẳng thắn cho rằng biểu thuế 5 bậc hiện nay là "rất bất hợp lý".

Ông phân tích, các quy định hiện hành đang gây áp lực lớn lên đối tượng thu nhập cao như bác sĩ, công nhân kỹ thuật cao và mâu thuẫn với chính sách thu hút nhân lực chất lượng cao của Đảng và Nhà nước.

Ông Hiến cho rằng quan niệm thu nhập 1,2 tỉ đồng/năm là "cao" đã không còn chuẩn xác.

Đại biểu Đỗ Mạnh Hiến (TP.Hải Phòng)

Đồng tình, đại biểu Nguyễn Ngọc Sơn (TP.Hải Phòng) chỉ ra mức thuế suất cao nhất 35% của Việt Nam đang thuộc nhóm cao nhất khu vực ASEAN, làm giảm sức hấp dẫn nhân lực.

Ông Sơn cũng đề nghị quan điểm của luật cần thay đổi, từ "điều tiết thu nhập" sang "thu công bằng, bền vững và khuyến khích phát triển".

Về mức giảm trừ gia cảnh, đại biểu Sơn cảnh báo việc áp dụng một mức chung cho toàn quốc là bất cập, khi mức sống ở Hà Nội, TP.HCM chênh lệch 1,8 đến 2,5 lần so với nông thôn. Đại biểu đề nghị nghiên cứu áp dụng hệ số chi phí sinh hoạt theo vùng.

Ngoài ra, ông Sơn cũng lo ngại việc giao Chính phủ quy định mức giảm trừ gia cảnh mà không có nguyên tắc rõ ràng sẽ khiến người dân bị "trượt thuế" (bị coi là giàu hơn thực tế) khi lạm phát tăng.

Theo đại biểu Nguyễn Như So (Bắc Ninh), khoảng cách giữa chính sách và thực tế đời sống đang khiến người có thu nhập trung bình và thấp chịu gánh nặng lớn.

Mức giảm trừ gia cảnh hiện hành (11 triệu đồng cho người nộp thuế và 4,4 triệu đồng cho người phụ thuộc) không còn phù hợp khi chi phí sinh hoạt, giáo dục, y tế tăng nhanh. Vì vậy, ông So kiến nghị nâng mức giảm trừ người phụ thuộc lên 7,5 triệu đồng/tháng, tương đương 50% của người nộp thuế, để bảo đảm tính nhân văn và ổn định đời sống.

Đại biểu Phan Đức Hiếu (Hưng Yên) đề nghị học tập kinh nghiệm quốc tế về việc "phân hạng" thu nhập.

Đại biểu Phan Đức Hiếu (Hưng Yên)

Theo đó, thay vì áp một biểu thuế chung cho cả công nhân và tỉ phú, ông đề nghị nghiên cứu phân 4 hạng mức thu nhập. Như vậy sẽ có mức thuế 0% cho người thu nhập thấp (ví dụ dưới 120 triệu/năm), và các mức lũy tiến 10%, 20%, 30% cho các hạng cao hơn.

Theo ông Hiếu, việc đánh thuế 5% ngay từ bậc đầu tiên như hiện nay là "không công bằng".

Một vấn đề lớn khác là các khoản thu nhập chịu thuế. Nhiều đại biểu cho rằng quy định "các khoản lợi ích bằng tiền hoặc không bằng tiền dưới mọi hình thức" là quá chung chung, không rõ ràng, dẫn đến khó áp dụng (ví dụ: khám sức khỏe, đào tạo, môi trường làm việc tốt có bị tính thuế?).

Đại biểu Nguyễn Thị Thu Dung (Hưng Yên) đề nghị xem xét miễn thuế TNCN cho các khoản tiền thưởng thành tích, thưởng đột xuất, sáng kiến.

Bà Dung cho rằng thực tế bất hợp lý khi người lao động được thưởng 1 triệu đồng, có thể làm tổng thu nhập vượt ngưỡng, dẫn đến số thuế phải nộp còn cao hơn tiền thưởng.

Quan tâm đến quy định về công tác thanh tra, kiểm tra thuế, đại biểu Hà Sỹ Đồng (Quảng Trị) nêu thực tế hiện nay tình trạng thanh tra, kiểm tra chồng chéo giữa các cơ quan trung ương và địa phương vẫn còn xảy ra, gây áp lực và phiền hà cho doanh nghiệp.

Đại biểu Hà Sỹ Đồng (Quảng Trị)

Ông Đồng đề nghị bổ sung một khoản mới vào Điều 10 và quy định rõ: “Việc thanh tra, kiểm tra thuế phải bảo đảm nguyên tắc không chồng chéo giữa các cơ quan, đơn vị; trong vòng 12 tháng kể từ ngày ban hành kết luận thanh tra, kiểm tra, không được kiểm tra lại cùng nội dung, trừ trường hợp có dấu hiệu vi phạm pháp luật hình sự.”

Ngoài ra, tại Điều 11 về phân cấp thẩm quyền kiểm tra, ông Đồng cũng đề nghị cần sửa Khoản 2 theo hướng: “Trường hợp cơ quan thuế trung ương trực tiếp kiểm tra tại địa phương phải có văn bản ủy quyền, nêu rõ phạm vi, thời hạn và thông báo cho cơ quan thuế địa phương phối hợp, tránh kiểm tra trùng lặp.”

“Hai nội dung này sẽ góp phần quan trọng trong việc khắc phục tình trạng “nhiều đoàn cùng kiểm tra một doanh nghiệp”, tạo niềm tin và bảo đảm sự ổn định trong môi trường đầu tư, kinh doanh”, ông Đồng nói.

Lam Thanh