Bất cập với mức thuế thu nhập cá nhân lên đến 35%

Mức sống ở thành thị cao hơn nhiều khu vực nông thôn nên việc "cào bằng" mức giảm trừ gia cảnh được cho là không hợp lý. Ảnh: Hoàng Anh.

Biểu thuế thu nhập cá nhân bất hợp lý?

Theo dự thảo Luật Thuế thu nhập cá nhân (sửa đổi), biểu thuế được chia thành 5 bậc, tăng từ 5% đến cao nhất là 35%. Trong đó, mức thuế 35% được áp cho phần thu nhập vượt quá 100 triệu đồng/tháng, tức vượt quá 1,2 tỷ đồng/năm.

Tính toán của cơ quan soạn thảo, nếu áp dụng biểu thuế thu nhập cá nhân mới kèm với mức giảm trừ gia cảnh mới, phương án này sẽ giảm thu khoảng 27.400 tỷ đồng/năm.

Đánh giá về nội dung này, đại biểu Hoàng Văn Cường (đoàn Hà Nội) đề nghị giữ nguyên biểu thuế 7 bậc như hiện tại, thay vì rút gọn còn 5 bậc theo dự thảo.

“Việc thu hẹp số bậc sẽ khiến người thu nhập thấp dễ bị “nhảy bậc” và chịu thuế cao hơn. Đây là điều bất hợp lý bởi thu nhập tăng lên một chút có thể bị tăng thuế rất nhiều, khiến người lao động mất đi động lực phấn đấu tăng thu nhập”, ông Cường đánh giá.

Đại biểu Nguyễn Thanh Phương (đoàn Cần Thơ) cũng ủng hộ giữ nguyên biểu thuế 7 bậc để tránh gây “sốc” khi khoảng cách giữa hai bậc thuế là quá lớn.

Biểu thuế lũy tiến từng phần theo dự thảo Luật Thuế thu nhập cá nhân (sửa đổi) trình Quốc hội sáng 4/11.

Ngoài ra, ông Phương nhìn nhận, mức thuế thu nhập cá nhân trần 35% là khá cao, so với cả các nước có thu nhập bình quân cao hơn Việt Nam. Vì vậy, đại biểu đoàn Cần Thơ đề nghị tính toán biểu thuế phù hợp để tạo động lực việc làm.

Đồng quan điểm, đại biểu Nguyễn Ngọc Sơn (đoàn Hải Phòng), cho rằng mức thuế thu nhập cá nhân cao nhất 35% thuộc nhóm cao nhất Đông Nam Á, qua đó giảm sức hấp dẫn đối với nguồn nhân lực chất lượng cao.

Đại biểu Đỗ Mạnh Hiển (đoàn Hải Phòng), bổ sung thêm, biểu thuế như dự thảo sẽ gây áp lực lên nhóm đối tượng có thu nhập cao, mâu thuẫn với chính sách thu hút nhân lực chất lượng cao của Đảng và Nhà nước. Ngoài ra, ông Hiển đánh giá, việc xác định thu nhập trên 100 triệu/tháng hoặc 1,2 tỷ đồng/năm là mức thu nhập cao cũng không còn phù hợp với thực tế.

Trong khi đó, mức thuế thu nhập cá nhân 5% lại bị đánh giá là chưa thực sự công bằng, theo đại biểu Phan Đức Hiếu (đoàn Hưng Yên). Thay vào đó, ông Hiếu đề xuất cần áp dụng mức 0% cho người có thu nhập thấp, ví dụ như dưới 120 triệu đồng/năm, sau đó tăng lũy tiến cho các mức thu nhập cao hơn.

Linh hoạt các mức giảm trừ gia cảnh

Song song với thu nhập thực tế, mức giảm trừ gia cảnh cũng liên quan trực tiếp đến việc xác định nghĩa vụ thuế thu nhập cá nhân của người dân. Giảm trừ gia cảnh được hiểu là số tiền trừ vào phần thu nhập chịu thuế khi tính thuế đối với thu nhập từ kinh doanh, tiền công, tiền lương của đối tượng nộp thuế cá nhân.

Trong dự thảo Luật Thuế thu nhập cá nhân (sửa đổi), Bộ Tài chính đề xuất giao Chính phủ điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh, căn cứ theo biến động của thu nhập, giá cả và lạm phát. Đề xuất này hướng đến đẩy mạnh phân cấp, phân quyền và tăng cường tính linh hoạt của mức giảm trừ gia cảnh.

Thảo luận về vấn đề này, đại biểu Thái Thị An Chung (đoàn Nghệ An) đánh giá cao việc giao Chính phủ điểu chỉnh mức giảm trừ gia cảnh, thay vì quy định cũ là phải chờ khi CPI tăng 20%. Đại biểu nhấn mạnh, đây là vấn đề quan trọng, đã được cử tri phản ánh trong suốt nhiều năm qua.

Tuy vậy, bà Chung chỉ ra một bất cập trong chính sách giảm trừ gia cảnh là vẫn áp dụng một mức chung cho cả nước, trong khi rõ ràng chi phí sinh hoạt, giáo dục, nhà ở, đi lại, ăn uống ở mỗi địa phương lại có sự khác biệt. Đơn cử, chi phí sinh sống ở các thành phố lớn như Hà Nội, TP.HCM chắc chắn sẽ cao hơn nhiều so với các địa phương khác.

Do đó, đại biểu đoàn Nghệ An đề nghị sửa đổi chính sách này theo hướng Chính phủ quy định về mức giảm trừ gia cảnh cơ sở và hệ số điều chỉnh cho từng vùng, căn cứ theo biến động giá cả, thu nhập cũng như chi phí sinh hoạt thực tế.

Trong khi đó, đại biểu Nguyễn Như So (đoàn Bắc Ninh) lại cho rằng cần nâng mức giảm trừ gia cảnh lên, trong bối cảnh mức hiện tại là 15,2 triệu đồng cho người nộp thuế và 6,2 triệu đồng/tháng cho người phụ thuộc đã không còn phù hợp khi chi phí sinh hoạt, y tế, giáo dục tăng lên nhanh.

Đặc biệt, người phụ thuộc là đối tượng không tạo ra thu nhập, thường là người già, trẻ em, hoàn toàn trông cậy vào người nộp thuế. Do đó, ông So đề nghị nâng mức giảm trừ gia cảnh cho người phụ thuộc lên 7,5 triệu đồng/tháng, qua đó đảm bảo tính nhân văn và góp phần ổn định đời sống nhân dân.

Đại biểu Lê Hoàng Anh (đoàn Gia Lai) lại đề xuất tăng cường tính linh hoạt cho giảm trừ gia cảnh bằng cách quy định mức tự động điều chỉnh hàng năm theo CPI hoặc mức tăng thu nhập bình quân đầu người, giao cho Bộ Tài Chính công bố trước ngày 30/11 hàng năm.

Hoàng Đông