Bảo vệ 'nguồn sáng' cho người cao tuổi

Người cao tuổi bị đục thủy tinh thể được phẫu thuật thay thủy tinh thể nhân tạo tại Bệnh viện Mắt Quảng Trị -Ảnh: P.T

Ở tuổi 94, cụ bà Võ Thị Kh. ở xã Hải Quế, huyện Hải Lăng, là bệnh nhân lớn tuổi nhất trong số những bệnh nhân được Bệnh viện Mắt Quảng Trị thu dung điều trị tại thời điểm cuối tháng 6/2024.

Các bác sĩ tại bệnh viện cho biết cụ Kh. mắc cùng lúc 2 bệnh lý gây mù là đục thủy tinh thể và Glaucoma, trong đó tình trạng mắt phải đã hỏng không có cơ hội phục hồi do bệnh lý này gây ra, việc phẫu thuật chỉ để giúp bệnh nhân hết đau đớn. Mắt trái của cụ Kh. trong tình trạng tăng nhãn áp do bệnh lý đục thủy tinh thể nặng.

Trò chuyện với chúng tôi, cụ Kh. chia sẻ: “Mắt của tôi đau mấy năm rồi nhưng do hoàn cảnh gia đình khó khăn nên tôi chưa bao giờ đi khám mắt. Mấy hôm nay do đau quá tôi mới thu xếp để đến bệnh viện. Bây giờ bác sĩ đã mổ mắt phải cho tôi, đợi vài hôm ổn định sẽ mổ mắt trái. Chỉ mong các bác sĩ giữ cho mắt trái của tôi được nhìn thấy để có thể chăm người con tật nguyền và tự lo sinh hoạt cho bản thân”.

Cũng như cụ Kh., có rất nhiều bệnh nhân là NCT trong cộng đồng nhận biết bản thân mắc các bệnh lý về mắt nhưng vì nhiều lí do nên không tiếp cận cơ sở y tế chuyên khoa để được khám, can thiệp kịp thời dẫn đến mù lòa.

Đáng tiếc nhất là có rất nhiều NCT mắc các bệnh lý gây mù có thể can thiệp được song lại tiếp cận điều trị quá muộn dẫn đến mù lòa vĩnh viễn. Thực tế hoạt động khám sàng lọc mắt tại cộng đồng do Bệnh viện Mắt Quảng Trị thực hiện cho thấy, có rất nhiều NCT mắc các bệnh về mắt như đục thủy tinh thể, viêm kết mạc, viêm loét giác mạc, bệnh lý võng mạc, Glaucoma...

Nguyên nhân đa phần do NCT chưa biết tự chăm sóc, bảo vệ mắt đúng cách, ngại đi thăm khám và chủ quan khi gặp các vấn đề về mắt. Trong khi đó, với các bệnh lý trên, nếu không được can thiệp sớm, điều trị đúng cách sẽ dễ xảy ra các biến chứng nguy hiểm, đặc biệt tăng nguy cơ dẫn đến mù lòa. “Rào cản quan trọng nhất trong công tác PCML đối với NCT là việc tiếp cận các cơ sở y tế về nhãn khoa để được thăm khám, phát hiện và điều trị sớm các bệnh lý mắc phải.

Tâm lý NCT rất ngại với việc can thiệp điều trị vì lí do tuổi cao nên đôi khi họ chủ quan hoặc chấp nhận sống chung với việc giảm thị lực, thậm chí mù lòa. NCT rất ngại đi xa, nhất là đối với những người ở vùng sâu, vùng xa và thiếu kiến thức trong vấn đề chăm sóc, bảo vệ mắt. Đây chính là những rào cản cần được tháo gỡ để nâng cao hiệu quả hoạt động PCML”, Giám đốc Bệnh viện Mắt Quảng Trị Nguyễn Quỳnh cho biết.

Thực hiện nội dung quan trọng nhất trong 4 mục tiêu, giải pháp PCML là tăng cường khám, phát hiện và can thiệp sớm các bệnh gây mù, thời gian qua, Bệnh viện Mắt phối hợp với Hội NCT các cấp tổ chức nhiều đợt khám sàng lọc phát hiện sớm bệnh lý về mắt cho NCT.

Theo số liệu thống kê đến ngày 15/6/2024 của Bệnh viện Mắt Quảng Trị, đơn vị đã thực hiện khám sàng lọc các bệnh về mắt tại cộng đồng cho hơn 5.000 lượt NCT, trong đó phát hiện gần 3.100 NCT mắc bệnh lý đục thủy tinh thể, trên 500 NCT bị quặm...

Bệnh viện đã thực hiện phẫu thuật đục thủy tinh thể bằng phương pháp Phaco giải phóng mù lòa thành công cho 1.150 NCT trên địa bàn. Bệnh viện Mắt phấn đấu 1 năm có 130 đợt khám cho tất cả các xã trong tỉnh; những xã có quy mô dân số lớn sẽ tổ chức 2-3 đợt khám; phấn đấu 1 năm NCT trên địa bàn tỉnh được khám mắt ít nhất 1 lần để phát hiện sớm các bệnh lý gây mù.

Cùng với đó, Bệnh viện Mắt đẩy mạnh hoạt động truyền thông thông qua các buổi tập huấn, sinh hoạt của NCT để truyền tải thông điệp về chăm sóc mắt cho NCT; hướng dẫn các biện pháp tự chăm sóc mắt, phát hiện sớm các bệnh lý về mắt và chủ động tìm đến các cơ sở chuyên khoa để được khám, tư vấn, điều trị kịp thời.

Chương trình “Mắt sáng cho NCT” do Bệnh viện Mắt phối hợp với Hội NCT tổ chức đã lồng ghép các chương trình văn nghệ, thể dục thể thao với chương trình PCML. Năm 2023, Bệnh viện Mắt hỗ trợ cho TP. Đông Hà, Hội NCT TP. Đông Hà, Hội NCT các huyện: Triệu Phong, Đakrông, Hướng Hóa tổ chức các giải bóng chuyền hơi trên địa bàn, góp phần nâng cao sức khỏe cho NCT.

Bên cạnh việc tiếp tục duy trì chuỗi hoạt động thường xuyên như trên, thời gian tới, để nâng cao hiệu quả công tác PCML cho NCT, Bệnh viện Mắt và Hội NCT tỉnh Quảng Trị tổ chức ký kết văn bản ghi nhớ về phối hợp PCML cho NCT. Biên bản ghi nhớ ghi rõ các nội dung phối hợp, trách nhiệm của các bên.

Mục tiêu hướng tới là tăng cường nhận thức và cơ hội tiếp cận của NCT với dịch vụ dự phòng, phát hiện sớm, điều trị và phục hồi chức năng mắt, giảm tỉ lệ các bệnh gây mù lòa có thể phòng chống được, phấn đấu loại trừ các nguyên nhân chính gây mù lòa cho NCT. Phối hợp thực hiện thành công các mục tiêu phòng chống mù lòa của UBND tỉnh giai đoạn 2021-2025 ở đối tượng NCT.

Giảm tỉ lệ mù lòa xuống dưới 4 người trên 1.000 dân, trong đó giảm tỉ lệ mù lòa ở người từ 50 tuổi trở lên xuống dưới 12 người trên 1.000 dân, tỉ lệ người dân được tư vấn, khám sàng lọc các bệnh về mắt trên 30%.

Tăng tỉ lệ phẫu thuật đục thủy tinh thể lên trên 3,5 người trên 1.000 dân, trong đó tăng tỉ lệ phẫu thuật thay thủy tinh thể ở người mù do đục thủy tinh thể lên trên 95%; tăng tỉ lệ người bệnh đái tháo đường được khám và theo dõi bệnh lý về mắt đạt trên 75%.

Phương Thảo