Bảo tồn nghệ thuật trình diễn múa Khèn dân tộc Mông ở Lào Cai

Lớp tập huấn có sự tham gia của 100 nghệ nhân, học viên dân tộc Mông đang sinh sống trên địa bàn xã Bắc Hà và Lùng Phình

Hai xã Bắc Hà và Lùng Phình với khí hậu mát mẻ quanh năm, phong cảnh thiên nhiên hùng vĩ, có nền văn hóa phong phú của các dân tộc thiểu số Mông, Dao, Tày, Nùng, Phù Lá... Với dân số chiếm tỉ lệ cao ở xã Bắc Hà và Lùng Phình, bởi vậy văn hóa tinh thần của người Mông nơi đây khá phong phú và độc đáo, mang đậm bản sắc tộc người và dường như ít bị pha tạp, ảnh hưởng bởi các nền văn hóa khác. Từ các loại hình dân ca, dân vũ, lễ hội, trò chơi dân gian đến âm nhạc và nhạc cụ của người Mông đều thể hiện những nét đặc trưng riêng biệt.

Xã Bắc Hà và Lùng Phình là 2 đơn vị hành chính mới được sáp nhập hoạt động theo mô hình chính quyền hai cấp từ ngày 1.7. Xã Bắc Hà được hình thành trên cơ sở sáp nhập từ các xã Na Hối, Thải Giàng Phố, Bản Phố, Hoàng Thu Phố, Nậm Mòn và thị trấn Bắc Hà, thuộc huyện Bắc Hà cũ. Xã Lùng Phình được sáp nhập từ các xã Tả Van Chư, Lùng Thẩn và Lùng Phình, thuộc huyện Bắc Hà cũ.

Người Mông ở Bắc Hà và Lùng Phình có nhiều loại nhạc cụ truyền thống như Khèn, nhị, sáo, đàn môi, khèn lá. Mỗi loại nhạc cụ lại biểu thị một dạng âm thanh rất đặc trưng, trong đó nổi trội, độc đáo, cũng như thể hiện rõ bản sắc tộc người hơn cả, đó chính là Khèn. Khèn Mông chính là loại nhạc cụ ẩn chứa dấu tích lịch sử của cả tộc người, vì lẽ đó, dù trải qua những tháng năm lịch sử, người Mông không chỉ lưu truyền những làn điệu Khèn mà họ vẫn luôn có những nghệ nhân chế tác khéo léo.

Thời gian qua, xã Bắc Hà và Lùng Phình luôn nỗ lực, chú trọng bảo tồn, phát huy hiệu quả các giá trị văn hóa truyền thống của đồng bào dân tộc Mông nói riêng, các dân tộc nói chung trên địa bàn. Từ đó, tạo được sức lan tỏa trong cộng đồng, góp phần thực hiện mục tiêu trở thành điểm đến du lịch hấp dẫn của khu vực Tây Bắc.

Một trong những giải pháp đã và đang được tập trung thực hiện là triển khai hiệu quả Dự án 6 “Bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp của các dân tộc thiểu số gắn với phát triển du lịch” thuộc Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, giai đoạn 2021 - 2030.

Điển hình như các hoạt động bảo tồn và phát huy văn hóa truyền thống độc đáo các dân tộc bằng các hoạt động mở lớp tập huấn, khôi phục lại một số phong tục, tập quán đã mai một, tổ chức lớp truyền dạy nghi lễ, lễ hội truyền thống các dân tộc. Tập huấn phổ biến kỹ năng bảo vệ di sản văn hóa và chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước về việc gìn giữ, bảo tồn và phát huy các giá trị, di sản văn hóa.

Lớp tập huấn là hoạt động thiết thực nhằm triển khai hiệu quả Dự án 6 về “Bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp của các dân tộc thiểu số gắn với phát triển du lịch” trên địa bàn xã Bắc Hà và Lùng Phình

Trong đó, việc gìn giữ, phát triển cây khèn của đồng bào Mông ở xã Bắc Hà và Lùng Phình được quan tâm bảo tồn, giữ gìn và phát huy bằng nhiều hình thức như sản xuất khèn Mông, mở lớp truyền dạy chế tác Khèn, trình diễn múa Khèn trong cộng đồng. Các hoạt động không chỉ phục vụ đời sống tinh thần của người Mông mà còn lan tỏa các giá trị di sản văn hóa truyền thống trở thành sản phẩm hấp dẫn thu hút du khách trong và ngoài nước.

Nhờ đó, các giá trị văn hóa, dân ca, dân vũ truyền thống, lễ hội, phong tục tập quán tốt đẹp các dân tộc trên địa bàn xã Bắc Hà và Lùng Phình được bảo tồn, phục dựng, tổ chức thường xuyên đã tạo ra sản phẩm văn hóa đặc sắc phục vụ phát triển du lịch.

Để bảo tồn các giá trị văn hóa độc đáo của dân tộc Mông ở hai xã Bắc Hà và Lùng Phình, từ ngày 12 - 14.9, Cục Văn hóa các dân tộc Việt Nam phối hợp với Sở VHTTDL Lào Cai tổ chức lớp tập huấn, truyền dạy bảo tồn, phát huy nghệ thuật trình diễn múa khèn dân tộc Mông cho 100 nghệ nhân, học viên dân tộc Mông đang sinh sống trên địa bàn xã Bắc Hà và Lùng Phình. Học viên tham gia lớp tập huấn được truyền đạt nội dung về nghệ thuật trình diễn và bảo tồn nét đẹp truyền thống của đồng bào Mông qua tiếng Khèn.

Theo Ban tổ chức, lớp tập huấn được kỳ vọng trở thành cầu nối giúp thế hệ trẻ có cơ hội tiếp cận, học hỏi và tiếp nối giá trị văn hóa của cha ông. Ở đó, các học viên không chỉ rèn luyện kỹ năng biểu diễn thành thạo, mà còn được định hướng trở thành lực lượng nòng cốt trong việc gìn giữ, lan tỏa và quảng bá nét đẹp văn hóa Mông tới cộng đồng.

Những năm gần đây, xã Bắc Hà và Lùng Phình đang từng bước khẳng định vị thế là một trong những điểm đến đặc sắc của du lịch Lào Cai, thu hút ngày càng nhiều du khách trong nước và quốc tế. Cộng đồng các dân tộc nơi đây đang từng bước hồi sinh di sản bằng cách tự học, tự gìn giữ và lan tỏa những giá trị văn hóa của dân tộc.

QUỲNH VY