'Bão' tin giả bao vây mùa mưa lũ

Giữa lúc mưa lũ đang thử thách nhiều địa phương, người dân và lực lượng chức năng phải chạy đua từng giờ để cứu hộ, cứu nạn… thì một "cơn bão" khác cũng dữ dội không kém đã ập xuống: "bão" tin giả.

"Bão" tin giả bủa vây mùa mưa lũ

Thời gian qua, nhiều tài khoản TikTok và Facebook liên tục đăng tải các video "cứu hộ khẩn cấp", "người dân mắc kẹt trên mái nhà", "cảnh lũ cuốn trôi cả xóm", "cần hỗ trợ 20-200 quan tài vì người chết quá nhiều"… Các hình ảnh được dựng lại bằng công nghệ AI; có những video phỏng vấn người dân là thật, nhưng lại bị cắt ghép khiến nội dung hội thoại sai lệch hẳn. Tuy nhiên, phần lớn người xem khó nhận ra dấu vết chỉnh sửa. Mỗi video nhận hàng trăm nghìn đến hàng triệu lượt xem, kéo theo hàng chục nghìn lượt chia sẻ, bình luận. Một trong những nội dung lan truyền mạnh là hình ảnh một cụ bà ngồi co ro ôm một em bé trên mái nhà giữa biển nước, kèm câu chuyện xúc động đánh vào tâm lý cư dân mạng; hay hình ảnh cụ già khác tiều tụy ăn bánh mỳ trên nóc nhà; hơn chục người chen chúc trên mái nhà cấp 4 lúp xúp chưa được ứng cứu; hoặc thông tin sập nhà lầu, hàng chục người chết, hàng trăm thi thể trôi tại xã Hòa Thịnh (tỉnh Đắk Lắk) được lan truyền với tốc độ chóng mặt;... khiến nhiều người tin rằng đó là sự thật.

Người dùng mạng xã hội bắt đầu nghi ngờ chính quyền địa phương và báo chí bưng bít thông tin, không "minh bạch" cụ thể con số thương vong. Từ đó tạo cơ hội cho những kẻ phản động, xuyên tạc kích động, chia rẽ sự đoàn kết toàn dân, tăng mối nghi ngờ của người dân vào lực lượng chức năng, chính quyền địa phương đang oằn mình chống lũ. Tuy nhiên ngay sau đó, chính quyền địa phương, Công an tỉnh Đắk Lắk đã phản bác những thông tin bịa đặt và sẽ sớm vào cuộc xử lý người đưa tin.

Hệ lụy "bão" tin giả mùa mưa lũ

Trong những ngày mưa lũ vừa qua, đoạn clip một phụ nữ mô tả cảnh “người chết la liệt” ở xã Hòa Thịnh (tỉnh Đắk Lắk) được lan truyền chóng mặt trên không gian mạng, khiến nhiều người tin tưởng và đồng cảm. Tin giả lan nhanh đến mức, ngay trong đêm, nhóm thiện nguyện của anh Nông Đức Như đã mang theo 30 chiếc quan tài tiến vào tâm lũ. Nhưng khi đến nơi, họ mới biết sự thật hoàn toàn khác xa những gì xuất hiện trên mạng xã hội. “Tôi đến làm việc với chính quyền, được họ thông tin rằng số người chết không nhiều như trên các trang mạng xã hội đăng tải", anh Như cho hay.

Không chỉ gây lãng phí tiền bạc, nhân lực và làm gián đoạn hoạt động cứu trợ, những thông tin sai lệch còn tạo áp lực tâm lý nặng nề lên người dân khắp cả nước, kể cả những nơi không chịu ảnh hưởng trực tiếp của mưa lũ.

Chỉ cần một thông tin chưa đúng sự thật cũng đủ khiến cả cộng đồng hoang mang, còn lực lượng cứu trợ thì thêm phần áp lực. Người dân cần tỉnh táo hơn trước mỗi thông tin chia sẻ trên mạng, đặc biệt là trong thời điểm nhạy cảm như mưa lũ.

Phó giáo sư, Tiến sĩ Phạm Ngọc Trung, nguyên Trưởng khoa Văn hóa và Phát triển - Học viện Báo chí và Tuyên truyền cảnh báo: "Trên mạng xã hội có rất nhiều thông tin không đúng sự thực. Chúng ta cần lên tiếng để điều chỉnh và đấu tranh với những hành vi tiêu cực, lợi dụng truyền thông để kích động".

Xử phạt người đăng tin giả

Mới đây, Công an tỉnh Đắk Lắk phối hợp cùng công an địa phương tại xã Ea Kar đã làm việc với người phụ nữ xuất hiện trong một đoạn clip lan truyền trên mạng xã hội, với nội dung sai sự thật về số người chết trong đợt lũ tại khu vực xã Hòa Thịnh, tỉnh Đắk Lắk. Cơ quan chức năng xác định clip này chứa thông tin giả, xuyên tạc, gây hoang mang dư luận.

Đồng thời, trong chiến dịch rà soát toàn tỉnh, Công an Đắk Lắk đã phát hiện và xử lý tổng cộng 52 tài khoản mạng xã hội đăng tải nội dung chưa kiểm chứng về mưa lũ. Trong đó có 17 trường hợp bị triệu tập, răn đe và yêu cầu cam kết không tái phạm; 5 trường hợp bị phạt vi phạm hành chính với tổng số tiền 37,5 triệu đồng; khoảng 30 tài khoản đã bị yêu cầu gỡ bỏ nội dung vi phạm.

Cơ quan chức năng cũng phát đi khuyến cáo rõ ràng: trong thời điểm thiên tai, việc chia sẻ thông tin không kiểm chứng không chỉ vi phạm pháp luật mà còn ảnh hưởng nghiêm trọng đến công tác cứu hộ, cứu nạn và trật tự xã hội.

Đỗ Hương