Bảo tàng hướng tới cộng đồng
'Tương lai của bảo tàng trong các cộng đồng thay đổi nhanh chóng', là chủ đề Ngày Quốc tế Bảo tàng (18/5/2025) được Hiệp hội Bảo tàng quốc tế - ICOM đưa ra. Đây là dịp để các Bảo tàng thể hiện vai trò quan trọng trong thời đại có những thay đổi to lớn về xã hội, công nghệ và môi trường, nơi con người đang phải tìm cách thích ứng với những thách thức của thời đại, đồng thời định hình những cơ hội phát triển cho tương lai.

Cán bộ, giáo viên, học sinh nghe giới thiệu về các bức tranh vẽ về di sản được trưng bày tại Trường tiểu học và trung học cơ sở Đông Giang.
Với chức năng không chỉ là nơi lưu giữ, bảo tồn các giá trị vật chất và tinh thần của loài người mà bảo tàng còn phải là không gian năng động, góp phần vào sự phát triển bền vững của từng quốc gia, dân tộc và tiến bộ toàn cầu. Bởi vậy, Ngày Quốc tế Bảo tàng năm nay, Hội đồng Bảo tàng quốc tế định hướng các hoạt động của các bảo tàng tập trung 3 mục tiêu phát triển bền vững, đó là: Bảo tàng hỗ trợ nền kinh tế địa phương bằng cách tạo ra cơ hội việc làm và cung cấp các chương trình giáo dục giúp trao quyền cho cộng đồng; thúc đẩy sự sáng tạo và áp dụng những tiến bộ công nghệ; bảo tàng đóng góp vào sự phát triển đô thị bền vững.


Trên cơ sở đó, Bảo tàng tỉnh Bình Thuận đã và đang tập trung tuyên truyền, trưng bày, giáo dục truyền thống, đổi mới nội dung trưng bày, chuyển đổi số gắn với các ngày lễ lớn, sự kiện lịch sử quan trọng của đất nước, của tỉnh trong năm 2025 bằng nhiều hoạt động cụ thể.
Cụ thể, đơn vị đã phối hợp với Bảo tàng Lịch sử quốc gia tổ chức nhiều đợt khảo sát, nghiên cứu, khai quật khảo cổ trên địa bàn tỉnh. Đặc biệt là tổng hợp tư liệu, nghiên cứu, biên soạn, xuất bản ấn phẩm “Khảo cổ học Tiền sử và Sơ sử Bình Thuận” và sẽ ra mắt vào tháng 5/2025. Sách dày 352 trang, trình bày đầy đủ, chi tiết và hệ thống kết quả khai quật, điều tra, khảo sát các di tích khảo cổ thời Tiền sử và Sơ sử trên địa bàn tỉnh. Những di tích, di vật tiêu biểu được minh họa bằng các bản vẽ, bản ảnh và dập hoa văn mang tính chính xác, khoa học, thẩm mỹ cao. Qua đó phác dựng nên một khung cảnh rộng hơn, với mối quan hệ văn hóa đương thời ở miền Trung, Tây Nguyên và Đông Nam bộ… Đây là tư liệu gốc tin cậy phục vụ công tác nghiên cứu, trưng bày, thuyết minh.

Giáo viên và học sinh xem tranh giới thiệu về danh thắng và di sản địa phương.
Ngoài ra, trong tháng 4, nhân kỷ niệm 50 năm Ngày giải phóng tỉnh Bình Thuận (19/4/2025 – 19/4/2025) và giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước (30/4/1975 - 30/4/2025), Bảo tàng tỉnh đã tổ chức trưng bày, triển lãm tranh “Học sinh với di sản văn hóa và chủ quyền biển đảo Việt Nam” tại Trường tiểu học và trung học cơ sở Đông Giang (Hàm Thuận Bắc). Đồng thời, tổ chức phục vụ hàng chục ngàn lượt khách đến tham quan tại Nhà trưng bày Bảo tàng tỉnh, Di tích Pô Sah Inư.

Biểu diễn văn nghệ trên tháp Pô Sah Inư dịp lễ và hè phục vụ du khách.
Với sự phát triển mạnh mẽ của công nghệ, Bảo tàng tỉnh Bình Thuận không nằm ngoài xu hướng đổi mới và ứng dụng công nghệ thực tế ảo 3D trong hoạt động trưng bày từ những năm gần đây để cải thiện trải nghiệm tham quan trực tuyến và khả năng tiếp cận của công chúng đến các bộ sưu tập. Đó cũng là hình thức thuận lợi cho khách tham quan tìm hiểu, nghiên cứu ngay cả khi trưng bày đã kết thúc.
Ông Đoàn Văn Thuận – Giám đốc Bảo tàng tỉnh Bình Thuận cho biết: Để nâng cao khả năng tiếp cận của công chúng, đơn vị sẽ tiếp tục sử dụng các nền tảng mạng xã hội để chia sẻ nội dung giáo dục, điểm nổi bật và tương tác rộng hơn trên môi trường trực tuyến. Đồng thời cung cấp thông tin cho các tour tham quan có hướng dẫn tập trung vào khía cạnh giáo dục của trưng bày, giúp khách tham quan hiểu rõ hơn về nghiên cứu các bộ sưu tập bảo tàng…
Hội đồng Bảo tàng Quốc tế (viết tắt là ICOM), được thành lập năm 1946 là tổ chức phi chính phủ với mục tiêu thúc đẩy sự phát triển khoa học bảo tàng và những vấn đề liên quan đến công tác quản lý và hoạt động bảo tàng; tạo điều kiện cho các bảo tàng và những người làm công tác bảo tàng trên thế giới trao đổi và hợp tác nghề nghiệp; đào tạo nguồn nhân lực và phổ biến kiến thức, nâng cao nhận thức cộng đồng về bảo tàng; bảo tồn di sản văn hóa và đấu tranh chống buôn bán trái phép tài sản văn hóa… ICOM cũng là cơ quan tư vấn của UNESCO và giúp tổ chức này thực hiện các chương trình về lĩnh vực bảo tàng.