Bảo hiểm tiền gửi mở rộng kênh đầu tư: Thêm nguồn lực bảo vệ người gửi tiền

Đa dạng hóa danh mục đầu tư bảo hiểm tiền gửi

Một trong những sửa đổi là mở rộng hoạt động đầu tư của tổ chức bảo hiểm tiền gửi, cân bằng giữa mục tiêu an toàn và yêu cầu sinh lời nhằm gia tăng nguồn lực cho quỹ dự phòng.

Đại biểu Nguyễn Hải Nam (TP. Huế) cho hay, quỹ bảo hiểm tiền gửi hiện nay có trên 100.000 tỷ đồng. Mục tiêu quan trọng hàng đầu là đảm bảo an toàn của quỹ này là đúng, song bên cạnh đó cần có cơ chế quản trị, đầu tư sinh lời tốt hơn.

“Hơn 100.000 tỷ đồng, nếu gửi tiết kiệm ở các ngân hàng hiện nay là khoảng 6-6,5%/năm. Tất nhiên, mục tiêu an toàn phải là hàng đầu, song hiệu quả đầu tư cũng rất quan trọng, bởi khối lượng tiền là rất lớn, nên hiệu quả hoạt động chỉ tăng từ 2% lên 3% là đã rất khác. Sinh lời tốt sẽ giúp Bảo hiểm Tiền gửi Việt Nam có thể tái tạo thêm nguồn lực để phục vụ tốt cho những đối tượng gửi tiền”, ông Nguyễn Hải Nam đề nghị.

Theo quy định của Luật Bảo hiểm tiền gửi 2012 (Điều 31), Bảo hiểm Tiền gửi Việt Nam được sử dụng nguồn vốn tạm thời nhàn rỗi để mua trái phiếu chính phủ, tín phiếu Ngân hàng Nhà nước (NHNN) và gửi tiền tại NHNN.

Tuy nhiên, Dự thảo sửa đổi đã bổ sung thêm một số hình thức đầu tư như mua, bán trái phiếu, chứng chỉ tiền gửi do các ngân hàng thương mại có vốn nhà nước, ngân hàng thương mại cổ phần có vốn doanh nghiệp nhà nước trên 50% vốn điều lệ phát hành; gửi tiền tại ngân hàng thương mại có vốn nhà nước, ngân hàng thương mại cổ phần có vốn doanh nghiệp nhà nước trên 50% vốn điều lệ; hoạt động đầu tư khác theo quy định của Chính phủ.

Theo giải trình của NHNN, việc mở rộng danh mục đầu tư của Bảo hiểm Tiền gửi Việt Nam phù hợp với chỉ đạo tại Quyết định số 1660/QĐ-TTg ngày 30/12/2022 của Thủ tướng Chính phủ về việc phê duyệt Chiến lược Phát triển bảo hiểm tiền gửi đến năm 2025, định hướng đến năm 2030, trong đó đặt ra nhiệm vụ, giải pháp tăng cường năng lực tài chính thông qua việc cho phép tổ chức bảo hiểm tiền gửi đa dạng hóa hình thức và danh mục đầu tư.

Hiện trên thế giới, mô hình bảo hiểm tiền gửi tiêu biểu là FDIC tại Mỹ, hay CDIC tại Canada. Đại biểu Nguyễn Hải Nam cho rằng, cả hai mô hình này đều hoạt động theo chuẩn mực quốc tế với cơ chế quản trị công khai, minh bạch, quản trị rủi ro hiệu quả. Theo Dự thảo Luật Bảo hiểm tiền gửi (sửa đổi), Bảo hiểm Tiền gửi Việt Nam sẽ chuyển sang mô hình Công ty TNHH một thành viên do Nhà nước nắm giữ 100% vốn. Ông Nam khẳng định, đây là hướng đi đúng, nhưng cần quy định cụ thể, rõ ràng hơn về cơ chế quản trị nhằm đảm bảo hiệu quả vận hành.

An toàn vẫn là ưu tiên số một

Mặc dù Dự thảo Luật Bảo hiểm tiền gửi (sửa đổi) bổ sung một số hình thức đầu tư của tổ chức bảo hiểm tiền gửi, song theo NHNN, việc mở rộng hoạt động đầu tư được thực hiện theo nguyên tắc thận trọng; chỉ mở rộng đối với hình thức đầu tư an toàn, mức độ rủi ro thấp.

Phó thống đốc NHNN Đoàn Thái Sơn cho biết, nguyên tắc đầu tiên và cũng là nguyên tắc tối cao nhất khi thiết kế Luật Bảo hiểm tiền gửi (sửa đổi) liên quan đến hoạt động đầu tư là phải đảm bảo an toàn, vì quỹ bảo hiểm tiền gửi là để thực hiện nghĩa vụ chi trả bảo hiểm (nếu phát sinh nghĩa vụ) và đảm bảo quyền lợi của người gửi tiền. Nguyên tắc thứ hai mới là nguyên tắc sinh lời.

“Trước đây, chúng ta quá đề cao tính an toàn khi xây dựng Luật Bảo hiểm tiền gửi. Tuy nhiên, trong Dự thảo luật sửa đổi đã cân bằng hơn giữa tính an toàn và tính hiệu quả, tức đã cho phép mở rộng danh mục các hoạt động đầu tư cũng như đối tượng được đầu tư”, ông Đoàn Thái Sơn nói.

Dù vậy, lãnh đạo NHNN khẳng định, an toàn mới là nguyên tắc hàng đầu. Do đó, Dự thảo Luật Bảo hiểm tiền gửi (sửa đổi) cũng bổ sung quy định để đảm bảo an toàn trong hoạt động đầu tư của tổ chức bảo hiểm tiền gửi như: giao Thống đốc NHNN quy định về phương thức đầu tư của tổ chức bảo hiểm tiền gửi và quy trình kiểm soát, quản lý rủi ro trong hoạt động đầu tư của tổ chức bảo hiểm tiền gửi; tổ chức bảo hiểm tiền gửi quyết định tiêu chí danh mục đầu tư, cơ cấu đầu tư, từng khoản đầu tư, phải kiểm soát, quản lý rủi ro của các khoản đầu tư.

Cùng với mở rộng danh mục đầu tư của tổ chức bảo hiểm tiền gửi, Dự thảo Luật Bảo hiểm tiền gửi (sửa đổi) cũng bổ sung thêm nhiều quy định về trách nhiệm của bảo hiểm tiền gửi đối với an toàn hệ thống.

Cụ thể, Dự thảo đề xuất cho phép bảo hiểm tiền gửi sẽ được chi trả cho người gửi tiền sớm hơn, chứ không phải chờ đến khi tuyên bố phá sản mới sử dụng được. Ngoài ra, tổ chức bảo hiểm tiền gửi được thực hiện cho vay đặc biệt tổ chức tham gia bảo hiểm tiền gửi khi tổ chức tham gia bảo hiểm tiền gửi được can thiệp sớm, kiểm soát đặc biệt và bị rút tiền hàng loạt, hoặc để thực hiện phương án phục hồi, phương án chuyển giao bắt buộc.

Trường hợp phát sinh sự cố, khủng hoảng có nguy cơ gây mất an toàn hệ thống tổ chức tín dụng, tổ chức bảo hiểm tiền gửi tham gia xử lý sự cố, khủng hoảng.

Hà Tâm