Bảo đảm công khai, minh bạch khi tháo gỡ những 'điểm nghẽn' pháp luật

Bộ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Hải Ninh trình bày tờ trình. Ảnh: media.quochoi.vn

Trình bày tờ trình, Bộ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Hải Ninh cho biết, dự thảo Nghị quyết quy định 5 nguyên tắc khi xử lý khó khăn, vướng mắc do quy định của pháp luật, định hướng cho quá trình sửa đổi, bổ sung hoặc ban hành văn bản quy phạm pháp luật để xử lý khó khăn, vướng mắc, bảo đảm chặt chẽ, tránh tùy tiện trong thực thi.

Về phương án xử lý khó khăn, vướng mắc do quy định của pháp luật, Điều 4 dự thảo Nghị quyết quy định 2 phương án, gồm giải thích hoặc hướng dẫn áp dụng văn bản quy phạm pháp luật theo quy định tại Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật; ban hành văn bản quy phạm pháp luật để điều chỉnh hoặc sửa đổi, bổ sung các quy định hiện hành.

Cụ thể, những khó khăn, vướng mắc do quy định của luật, nghị quyết của Quốc hội, pháp lệnh, nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội phải được xử lý theo quy định của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật.

Để bảo đảm tính linh hoạt, kịp thời tháo gỡ những “điểm nghẽn” trong thời gian luật, nghị quyết của Quốc hội, pháp lệnh, nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội chưa được sửa đổi, bổ sung, Nghị quyết cho phép Chính phủ được ban hành nghị quyết quy phạm pháp luật để điều chỉnh một số quy định có liên quan tại luật, nghị quyết của Quốc hội do Chính phủ trình, báo cáo Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Quốc hội tại phiên họp, kỳ họp gần nhất.

Quang cảnh phiên họp. Ảnh: media.quochoi.vn

Trường hợp đồng thời phải sửa đổi, bổ sung các luật, nghị quyết của Quốc hội, pháp lệnh, nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội không do Chính phủ trình thì phải xin ý kiến của Ủy ban Thường vụ Quốc hội. Đối với những khó khăn, vướng mắc do quy định của luật, nghị quyết của Quốc hội không do Chính phủ trình, Ủy ban Thường vụ Quốc hội ban hành nghị quyết để điều chỉnh, báo cáo Quốc hội tại kỳ họp gần nhất.

Đối với những khó khăn, vướng mắc do quy định của pháp lệnh, nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội và các khó khăn, vướng mắc do quy định của các văn bản quy phạm pháp luật khác thì cơ quan ban hành văn bản phải sửa đổi, bổ sung theo thẩm quyền.

Báo cáo thẩm tra, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật - Tư pháp của Quốc hội Hoàng Thanh Tùng đề nghị nghiên cứu bổ sung quy định về trách nhiệm của Chính phủ, các cơ quan trong phạm vi, nhiệm vụ, quyền hạn của mình chỉ đạo khẩn trương rà soát, xác định nội dung trong các luật, nghị quyết của Quốc hội, pháp lệnh, nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội quy định chưa phù hợp, gây khó khăn, vướng mắc, nhận diện rõ những vấn đề thực sự là “nút thắt”, “điểm nghẽn” gây ách tắc, cản trở sự phát triển để lập danh mục các văn bản cần xử lý. Cùng với đó là xây dựng kế hoạch thực hiện, trong đó, xác định rõ thứ tự ưu tiên, lộ trình, tiến độ cụ thể, phân công trách nhiệm thực hiện, kịp thời tháo gỡ những “điểm nghẽn” do quy định của pháp luật.

Thảo luận tổ tại Đoàn Hà Nội. Ảnh: MH

Thảo luận ở tổ về nội dung này, đại biểu Nguyễn Anh Trí (Đoàn Hà Nội) đánh giá cao việc Chính phủ được ban hành nghị quyết quy phạm pháp luật để kịp thời xử lý khó khăn, vướng mắc trong thời gian Quốc hội chưa sửa đổi, bổ sung luật, nghị quyết.

Bên cạnh đó, đại biểu cho rằng, cần hạn chế tối đa việc ban hành các luật chưa được chuẩn bị kỹ, thay vào đó, tổ chức các buổi tọa đàm, lấy ý kiến của chuyên gia và những người liên quan để nâng cao chất lượng của dự thảo luật.

Đại biểu Nguyễn Phương Thủy (Đoàn Hà Nội) đề nghị có cơ chế đặc biệt để xử lý khối lượng công việc lớn liên quan đến việc sửa đổi, bổ sung hàng trăm luật, nghị định trong thời gian ngắn.

Đại biểu Nguyễn Phương Thủy (Đoàn Hà Nội) phát biểu thảo luận. Ảnh: MH

Đại biểu Thủy cho rằng, cơ chế đặc biệt này đã được áp dụng trong một số luật gần đây, cho phép Chính phủ ban hành văn bản quy phạm pháp luật để giải quyết các vấn đề vướng mắc, khó khăn. Tuy nhiên, các quy định về trình tự, thủ tục và cơ chế kiểm soát trong các luật này chưa đầy đủ.

Dự thảo Nghị quyết đề xuất giao cho Chính phủ quyền ban hành văn bản quy phạm pháp luật để xử lý các vướng mắc, khó khăn liên quan đến hệ thống pháp luật, với quy định rõ ràng về trình tự, thủ tục, thẩm quyền và cơ chế kiểm soát. Tuy nhiên, dự luật cần xác định rõ trình tự, thủ tục áp dụng đối với các văn bản do Chính phủ ban hành theo cơ chế đặc biệt này để phân biệt với các văn bản ban hành thông thường, bảo đảm tính công khai, minh bạch.

Mai Hữu