Bảo đảm an toàn công trình thủy lợi

Toàn tỉnh hiện có 1.435 CTTL, gồm: 213 hồ chứa nước (HCN), 1.061 đập dâng, 10 đập ngăn mặn và 151 trạm bơm đang được vận hành, khai thác. Ngoài ra còn có gần 78km đê sông, đê biển và đê cửa sông; gần 94km kè bảo vệ và hơn 4km mỏ hàn.

Tăng cường quản lý và vận hành

Những năm qua, tỉnh đã tập trung đầu tư sửa chữa, nâng cấp hệ thống CTTL đảm bảo đồng bộ và ngày càng hoàn thiện. Trên địa bàn tỉnh đang đầu tư xây dựng mới, sửa chữa, nâng cấp các CTTL, đê điều…với tổng mức đầu tư trên 2.600 tỷ đồng. Bên cạnh đó, mạng lưới quan trắc khí tượng thủy văn đã được thiết lập ở các lưu vực sông, hồ, HCN lớn.

Chi cục trưởng Chi cục Thủy lợi tỉnh Võ Đoàn cho biết, các bản đồ rủi ro từng loại hình thiên tai được xây dựng ngày càng chi tiết, đảm bảo cung cấp kịp thời thông tin, phục vụ công tác tham mưu lãnh đạo các cấp trong chỉ đạo điều hành. Đến nay, đã có 5/26 công trình được triển khai lắp đặt thiết bị và quan trắc; 5/5 hồ được lắp đặt thiết bị quan trắc khí tượng thủy văn chuyên dùng (gồm trạm đo mưa tự động lưu vực; quan trắc mực nước thượng, hạ lưu đập).

Đồng thời, lắp đặt trạm đo mưa lưu vực cho 19/22 HCN lớn có tràn tự do; lắp đặt hệ thống giám sát vận hành, thiết bị thông tin cảnh báo an toàn đập và vùng hạ du đối với 5 hồ có cửa van điều tiết lũ và 17/22 HCN lớn có tràn tự do. Lập phương án bảo vệ đập đối với 16 công trình và phương án ứng phó với tình huống khẩn cấp đối với 23 HCN.

Đập An Quang, ở phường Đức Phổ bị hư hỏng nhiều thiết bị cơ khí, chưa đảm bảo hiệu quả ngăn mặn, giữ ngọt phục vụ nước sản xuất nông nghiệp.

Giám đốc Công ty TNHH MTV Khai thác CTTL Quảng Ngãi Hà Thế Vinh cho biết, công ty đang quản lý, vận hành và khai thác 24 HCN đảm bảo phát huy hiệu quả công trình đa mục tiêu. Đó là vừa điều tiết nước, bảo vệ an toàn cho tính mạng và tài sản của người dân sống dưới hạ du trong mùa mưa lũ; vừa tích trữ đủ để năm sau cung ứng nước cho sản xuất nông nghiệp, chăn nuôi và các ngành công nghiệp khác.

Do đó, ngay từ đầu mùa mưa, công ty đã lập phương án ứng phó tương ứng với các tình huống rủi ro thiên tai tại 24 HCN theo phương châm “4 tại chỗ”. Đồng thời, chủ động theo dõi và thông tin, thông báo kịp thời đến chính quyền, người dân vùng hạ du về công tác vận hành, điều tiết hồ để đảm bảo an toàn.

Còn đó những nỗi lo

Tại khu vực phía đông của tỉnh hiện có 196/836 CTTL được xây dựng từ năm 1989 trở về trước. Trong đó có nhiều công trình đã bị hư hỏng, xuống cấp, đặc biệt là các HCN. Chủ tịch UBND xã Vạn Tường Ung Đình Hiền thông tin, trên địa bàn xã có 2 HCN là Suối Khoai và Trung Tín bị hư hỏng, xuống cấp nghiêm trọng. Các hạng mục như tràn xả lũ, cống lấy nước hay thân đập bị rò rỉ, thấm nước, bị sạt lở và có nguy cơ mở rộng. Đập đất có hiện tượng sạt trượt mái và thấm nhẹ, các thiết bị cơ khí đã xuống cấp.

Ngoài ra, đường thoát lũ tại khu vực tràn và cửa van của các HCN bị bồi lấp, cây cỏ mọc dày trên thân đập... Hệ thống kênh mương và cống lấy nước của HCN Hóc Mốc cũng bị hư hỏng nghiêm trọng, gây mất an toàn công trình.

Trong khi đó, HCN Bình Nam, ở xã Bình Chương và 3 HCN Hóc Tùng, Hóc Lùng và Sau Ao, ở xã Thọ Phong cũng bị hư hỏng nặng, nhưng chưa được sửa chữa nên không đảm bảo an toàn trong mùa mưa lũ. Theo Chủ tịch UBND xã Thọ Phong Trương Công Hòa, các HCN hư hỏng, xuống cấp nghiêm trọng không chỉ ảnh hưởng đến phục vụ sản xuất nông nghiệp và sinh hoạt của ngươi dân, mà còn gây mất an toàn công trình, đe dọa hạ tầng và các khu dân cư vùng hạ du. Trong khi đó, nhân lực và trang thiết bị quản lý, vật tư, vật liệu chuẩn bị cho việc ứng cứu các HCN vừa yếu vừa thiếu, dẫn đến công tác quản lý, vận hành an toàn hồ, đập chưa đáp ứng yêu cầu.

Thống kê của Chi cục Thủy lợi tỉnh cho thấy, trên địa bàn tỉnh hiện có 12 HCN bị hư hỏng, xuống cấp nghiêm trọng, không đảm bảo an toàn. Các HCN này lại ở xa khu dân cư, đi lại khó khăn, dẫn đến việc cung cấp thông tin vận hành và ứng phó thiên tai có lúc chưa kịp thời. Công tác kiểm định an toàn đập, xây dựng bản đồ ngập lụt hạ du, cắm mốc hành lang bảo vệ... cũng chưa thực hiện đầy đủ, kịp thời vì thiếu kinh phí. Do đó, để đảm bảo an toàn công trình và cơ sở hạ tầng, khu dân cư vùng hạ du trong mùa mưa bão, Sở Nông nghiệp và Môi trường đã chỉ đạo cơ quan chuyên môn phối hợp chặt chẽ với đơn vị, tổ chức quản lý khẩn trương triển khai các phương án ứng phó.

Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường Hồ Trọng Phương cho biết, ngay từ đầu mùa mưa lũ, Sở Nông nghiệp và Môi trường chỉ đạo Chi cục Thủy lợi tỉnh tổ chức kiểm tra và đánh giá mức độ hư hỏng của từng công trình, để triển khai các giải pháp gia cố, sửa chữa cũng như phương án tích nước phù hợp. Bên cạnh đó, Sở yêu cầu các tổ chức, đơn vị quản lý, vận hành CTTL cần tăng cường kiểm tra, sửa chữa thiết bị và phát quang mặt đập, đường tràn để phát hiện và xử lý sớm các sự cố. Đồng thời thường xuyên theo dõi, cập nhật, cung cấp liên tục dữ liệu thủy văn, chuẩn bị và phối hợp chặt chẽ với chính quyền các địa phương để sẵn sàng các phương án ứng phó khẩn cấp dựa trên bản đồ ngập lụt hạ du.

Bài, ảnh: MỸ HOA