Báo chí đối ngoại là một phần hữu cơ, không thể tách rời của công tác đối ngoại

Thứ trưởng Ngoại giao Lê Thị Thu Hằng trả lời báo chí. Ảnh: TTXVN phát

Thưa Thứ trưởng, nhân dịp kỷ niệm 100 năm Báo chí Cách mạng Việt Nam, xin bà cho biết vai trò và những đóng góp nổi bật của báo chí đối ngoại trong dòng chảy chung của nền báo chí cách mạng nước ta?

Báo chí Cách mạng Việt Nam bắt nguồn từ yêu cầu bức thiết của cách mạng Việt Nam, từ khát vọng giành lại độc lập dân tộc và khôi phục quyền làm chủ của nhân dân. Từ tờ Báo Thanh Niên do Lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc sáng lập năm 1925, báo chí cách mạng đã trở thành một binh chủng chủ lực trên mặt trận tư tưởng - văn hóa, đồng hành cùng sự nghiệp cách mạng qua mọi chặng đường lịch sử của dân tộc.

Trong quá trình đó, báo chí đối ngoại hình thành và trưởng thành như một lực lượng đặc biệt, giữ vai trò không thể thay thế trong việc đưa Việt Nam ra thế giới và đưa thế giới đến gần hơn với Việt Nam. Ngày nay không chỉ đơn thuần thông tin - tuyên truyền, báo chí đối ngoại còn tham gia tích cực vào định vị Việt Nam hòa bình, ổn định, đang đổi mới và hội nhập toàn diện trên bản đồ thế giới. Báo chí đối ngoại đã trở thành công cụ sắc bén trong đấu tranh dư luận, kịp thời phản bác các thông tin sai lệch, xuyên tạc về tình hình đất nước, qua đó bảo vệ lợi ích quốc gia, giữ gìn uy tín dân tộc.

Trong suốt chiều dài lịch sử, báo chí đối ngoại luôn đóng vai trò tiên phong trong việc lan tỏa tiếng nói chính nghĩa, khẳng định lập trường kiên định của Việt Nam về độc lập, chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ và chính sách đối ngoại nhất quán, có trách nhiệm với cộng đồng quốc tế. Những thành tựu gần đây như việc truyền thông hiệu quả các hoạt động trong Năm Chủ tịch ASEAN 2020, Hội nghị Thượng đỉnh Mỹ - Triều tại Hà Nội, Hội nghị COP26, hay nhiệm kỳ Ủy viên không thường trực Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc đã cho thấy rõ bản lĩnh, trí tuệ và sự trưởng thành của đội ngũ báo chí đối ngoại Việt Nam. Đây là những minh chứng sinh động cho năng lực “tác chiến” của báo chí đối ngoại trong việc tạo dựng môi trường dư luận thuận lợi, góp phần nâng cao vị thế và uy tín quốc gia trên trường quốc tế.

Báo chí đối ngoại chính là một phần hữu cơ, không thể tách rời của công tác đối ngoại. Trong thời đại mà thông tin trở thành nguồn lực chiến lược, báo chí đối ngoại càng cần được nhìn nhận như một lực lượng tinh nhuệ, một trụ cột trong việc nâng cao sức mạnh tổng hợp quốc gia, góp phần xây dựng Việt Nam hung cường thịnh vượng trong kỷ nguyên mới.

Trong bối cảnh môi trường truyền thông toàn cầu đang thay đổi rất nhanh, Thứ trưởng nhìn nhận như thế nào về những cơ hội và thách thức mà báo chí đối ngoại Việt Nam đang đối mặt hiện nay?

Chúng ta đang sống trong một thời đại mà thông tin không chỉ là tài nguyên mà còn là một công cụ quyền lực. Thời đại số với sự phát triển của công nghệ thông tin và truyền thông đang tạo ra những chuyển biến mang tính cách mạng trong phương thức tiếp cận, sản xuất, lan tỏa và tiếp nhận thông tin.

Đối với báo chí nói chung và báo chí đối ngoại nói riêng, điều đó mở ra những cơ hội hết sức to lớn nhưng cũng đặt ra không ít thách thức, cả về bản chất công việc lẫn phương thức tác nghiệp. Cơ hội trước hết nằm ở việc chúng ta có thể truyền tải thông tin đến mọi ngóc ngách trên thế giới với tốc độ chưa từng có và chi phí ngày càng tối ưu. Các nền tảng số và mạng xã hội xuyên biên giới đang trở thành những kênh thông tin hữu hiệu để tiếp cận trực tiếp công chúng quốc tế, gia tăng sự hiện diện và ảnh hưởng của Việt Nam trong không gian truyền thông toàn cầu.

Tuy nhiên, thách thức cũng không nhỏ. Không gian truyền thông toàn cầu hiện nay là một môi trường cạnh tranh khốc liệt về sụ hấp dẫn, về khả năng dẫn dắt dư luận và đặc biệt là về tính xác thực của thông tin. Tin giả, thông tin sai lệch, xuyên tạc về Việt Nam có thể xuất hiện từ bất cứ đâu và lan truyền với tốc độ chóng mặt. Trong nhiều trường hợp, nếu không được xử lý kịp thời và hiệu quả, những thông tin này có thể dẫn tới những hệ lụy nghiêm trọng về chính trị, ngoại giao, kinh tế, thậm chí ảnh hưởng trực tiếp đến môi trường hòa bình, ổn định và phát triển của đất nước.

Chính vì vậy, báo chí đối ngoại cần được nhìn nhận đúng vai trò là lực lượng xung kích tiên phong trên mặt trận thông tin. Đó không chỉ là mặt trận tuyên truyền đối ngoại đơn thuần, mà còn là không gian tác chiến mềm trong cuộc đấu tranh bảo vệ hình ảnh quốc gia. Người làm báo đối ngoại ngày nay phải thực sự là những “chiến sĩ” toàn diện: nhanh nhạy trong tiếp cận và xử lý thông tin, sắc bén trong tư duy phản biện, vững vàng về bản lĩnh chính trị và tinh thông về công nghệ truyền thông hiện đại.

Kết luận số 57-KL/TW của Bộ Chính trị về tiếp tục đổi mới công tác thông tin đối ngoại nêu rõ các yêu cầu then chốt như: “chủ động cung cấp thông tin trung thực, khách quan, kịp thời”, “kết hợp chặt chẽ giữa thông tin truyền thống và hiện đại”, hay “phối hợp hiệu quả giữa đối ngoại chính trị và truyền thông quốc tế”. Đây không chỉ là chỉ đạo chiến lược, mà còn là kim chỉ nam cho mọi hoạt động báo chí đối ngoại trong thời kỳ mới. Thực hiện tốt những định hướng này chính là chìa khóa để báo chí đối ngoại Việt Nam khẳng định vị thế, nâng cao năng lực cạnh tranh trong bối cảnh truyền thông toàn cầu đang chuyển động mạnh mẽ từng ngày.

Với vai trò là người lãnh đạo trực tiếp phụ trách công tác thông tin đối ngoại, Thứ trưởng có kỳ vọng và thông điệp gì gửi tới đội ngũ những người làm báo, đặc biệt là báo chí đối ngoại, trong dịp kỷ niệm 100 năm lần này?

Tôi có cơ hội gắn bó với công tác báo chí đối ngoại trong nhiều năm, cả khi công tác trong nước cũng như tại các cơ quan đại diện Việt Nam ở nước ngoài. Đó không chỉ là trải nghiệm công việc, mà còn là quãng thời gian để tôi chia sẻ và cảm nhận sâu sắc những đóng góp thầm lặng của đội ngũ những người làm báo đối ngoại - những người làm “ngoại giao bằng ngòi bút và hình ảnh”.

Hơn lúc nào hết, trong bối cảnh đất nước ta đang bước vào một kỷ nguyên phát triển mới - kỷ nguyên vươn mình mạnh mẽ với khát vọng xây dựng một Việt Nam hùng cường, thịnh vượng và có vai trò xứng đáng trong cộng đồng quốc tế - báo chí đối ngoại cần được nhìn nhận là một thành tố chiến lược trong tổng thể sức mạnh mềm quốc gia.

Những người làm báo đối ngoại cần giữ vững bản lĩnh chính trị, không ngừng đổi mới trong tư duy và hành động, làm chủ công nghệ hiện đại, và hơn hết là luôn giữ trong mình trái tim của một người làm báo trung thực, nhân văn và có trách nhiệm. Hãy luôn đặt mình trong sứ mệnh lớn hơn – không chỉ là đưa thông tin, mà là kể câu chuyện về một đất nước đang chuyển mình mạnh mẽ, đang vươn ra thế giới với tinh thần chủ động, tích cực và chân thành.

Bên cạnh đó, các cơ quan chủ quản, cơ quan quản lý báo chí tiếp tục dành sự quan tâm thiết thực hơn nữa cho báo chí đối ngoại, từ chính sách đào tạo, đầu tư hạ tầng, công nghệ cho đến việc mở rộng không gian hoạt động và cơ hội hợp tác quốc tế. Chỉ khi có một môi trường phát triển thuận lợi, đội ngũ báo chí đối ngoại mới có thể phát huy hết tiềm năng, thực sự trở thành lực lượng chủ công trong việc hiện thực hóa mục tiêu nâng cao uy tín và vị thế đất nước trên trường quốc tế.

Chúng ta cần một nền báo chí đối ngoại vững vàng về lý luận, sắc sảo về nghiệp vụ, chủ động về công nghệ và đổi mới sáng tạo trong truyền tải thông điệp quốc gia. Một nền báo chí phản ánh đúng tầm vóc, khát vọng và khí chất của dân tộc Việt Nam trong kỷ nguyên mới - kỷ nguyên mà mỗi bước đi của đất nước trên trường quốc tế đều cần sự đồng hành mạnh mẽ của truyền thông chiến lược.

Nhân dịp đầy ý nghĩa này, tôi xin gửi lời chúc mừng nồng nhiệt tới toàn thể đội ngũ những người làm báo nhân kỷ niệm 100 năm Báo chí Cách mạng Việt Nam - một chặng đường vẻ vang.

Trân trọng cảm ơn Thứ trưởng!

TTXVN/Báo Tin tức và Dân tộc