Báo chí - Cầu nối tập hợp và xây dựng đội ngũ trí thức Khoa học & Công nghệ vững mạnh

Hội thảo do PGS.TS Phạm Ngọc Linh – Phó Chủ tịch VUSTA và PGS.TS Nguyễn Thị Trường Giang – Phó Giám đốc Học viện Báo chí và Tuyên truyền đồng chủ trì.

Khai mạc: Khẳng định vai trò chiến lược của báo chí

PGS.TS Phạm Ngọc Linh phát biểu Khai mạc Hội thảo

Phát biểu khai mạc, PGS.TS Phạm Ngọc Linh nhấn mạnh: Báo chí VUSTA là một thành tố quan trọng trong việc tập hợp, đoàn kết đội ngũ trí thức KH&CN – lực lượng nòng cốt của sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế. Với hệ thống 01 báo và 68 tạp chí khoa học, trong đó 27 tạp chí được tính điểm học hàm, học vị, báo chí VUSTA đang trở thành “diễn đàn khoa học – xã hội rộng mở”, vừa lan tỏa tri thức, vừa tham gia phản biện, giám sát chính sách.

TS. Nhà báo Lê Nghiêm – Phó Chủ tịch Hội Truyền thông số Việt Nam trình bày tham luận tại Hội thảo

Trong tham luận mở đầu, TS. Nhà báo Lê Nghiêm – Phó Chủ tịch Hội Truyền thông số Việt Nam khẳng định cơ sở pháp lý vững chắc để báo chí thực hiện chức năng giám sát, phản biện chính sách KH&CN, từ Hiến pháp, Luật Báo chí đến Luật Tiếp cận thông tin. Ông nhấn mạnh, báo chí chính là “người gác cổng” bảo đảm minh bạch, đồng thời là kênh để phản biện những bất cập trong chính sách, tạo động lực cho sự phát triển khoa học.

Góc nhìn của PGS.TS Phạm Bích San – nhà xã hội học đưa ra một luận điểm nổi bật: khoa học bắt buộc phải có báo chí, vì nếu không có báo chí thì không ai biết đến các nhà khoa học và những công trình khoa học của họ. Theo ông, báo chí không chỉ công bố và lan tỏa các nghiên cứu, mà còn định vị vị thế của nhà khoa học trong cộng đồng, vinh danh những đóng góp vì lợi ích chung. Do vậy, phát triển báo chí khoa học là điều kiện tất yếu để phát triển khoa học – công nghệ, đồng thời tạo sự liên kết hữu cơ giữa những người làm khoa học trong và ngoài nước.

TS. Đặng Vũ Cảnh Linh – Phó Viện trưởng Viện Đào tạo, bồi dưỡng cán bộ và Nghiên cứu khoa học của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam phát biểu

Đi sâu vào thực tiễn, TS. Đặng Vũ Cảnh Linh – Phó Viện trưởng Viện Đào tạo, bồi dưỡng cán bộ và Nghiên cứu khoa học của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam nhấn mạnh: báo chí của Liên hiệp Hội đã bám sát tôn chỉ mục đích, lấy đội ngũ trí thức khoa học – công nghệ làm trung tâm, vừa là đối tượng phục vụ vừa là lực lượng làm báo. Báo chí không chỉ tập hợp trí thức, kết nối cộng đồng khoa học, mà còn phổ biến tri thức khoa học tới công chúng, góp phần nâng cao dân trí và tạo nền tảng xã hội cho đổi mới sáng tạo.

TS. Nguyễn Văn Cảm -Tạp chí Khoa học Kỹ thuật Thú y phát biểu tại hội thảo

Minh chứng rõ nét được đưa ra từ Tạp chí Khoa học Kỹ thuật Thú y. TS. Nguyễn Văn Cảm - PCT Hội KHKT Thú y, Phó Tổng Biên tập Tạp chí KHKT Thú y cho biết, trong 32 năm phát triển, tạp chí đã công bố trên 3.000 công trình khoa học, trở thành địa chỉ tin cậy cho giới nghiên cứu, đồng thời góp phần xây dựng danh tính khoa học và thương hiệu cá nhân cho nhiều nhà khoa học. Ông đề xuất tăng cường quốc tế hóa và đẩy mạnh chuyển đổi số để nâng tầm ảnh hưởng.

Ở lĩnh vực sức khỏe và môi trường, TS. Nhà báo Phạm Thị Mỵ – Tổng Biên tập Tạp chí Sức khỏe & Môi trường chỉ rõ: báo chí là kênh quan trọng để khai thác “tài nguyên KH&CN” dồi dào của VUSTA. Bà nhấn mạnh việc xây dựng mạng lưới cộng tác viên, đa dạng hóa phương thức truyền thông và tham gia sâu hơn vào các dự án truyền thông quốc gia nhằm quảng bá thành quả nghiên cứu, đồng thời tập hợp trí thức một cách hiệu quả.

NB. Lưu Quang Định – TBT Tạp chí Một Thế Giới trình bày tham luận tại Hội thảo

NB. Lưu Quang Định – TBT Tạp chí Một Thế Giới thì đặt báo chí vào vị thế “hạ tầng mềm thiết yếu” của xã hội tri thức. Ông cho rằng, bằng việc phổ biến tri thức, định hướng nghề nghiệp cho thế hệ trẻ, thúc đẩy văn hóa đổi mới sáng tạo trong doanh nghiệp và tổ chức các diễn đàn, giải thưởng khoa học, báo chí đã trực tiếp tham gia kiến tạo hệ sinh thái KH&CN-ĐMST. Điều này biến báo chí không chỉ thành kênh thông tin, mà còn là tác nhân tập hợp, khích lệ và kết nối các nhà khoa học.

ThS. Nguyễn Hữu Giới – Chủ tịch Hội Thư viện Việt Nam đưa ra các giải pháp cho báo chí VUTSTA

Từ góc độ văn hóa – xã hội, ThS. Nguyễn Hữu Giới – Chủ tịch Hội Thư viện Việt Nam nhấn mạnh 7 giải pháp để báo chí VUSTA bứt phá trong giai đoạn mới: từ việc chủ động tham mưu chính sách, phối hợp toàn hệ thống báo chí, đến tôn vinh trí thức KH&CN, mở rộng truyền thông ra cộng đồng người Việt ở nước ngoài và cải thiện chế độ nhuận bút để tri thức được trân trọng xứng đáng.

Hội thảo có sự tham gia đông đảo của các nhà khoa học, nhà báo, nhà quản lý và đại diện các cơ quan báo chí thuộc Liên hiệp Hội Việt Nam.

Các tham luận đã bổ sung, soi chiếu nhiều góc độ, nhưng cùng thống nhất ở một nhận định: báo chí không chỉ đưa tin về KH&CN mà còn là cầu nối, động lực và nền tảng để tập hợp, bồi dưỡng và phát huy đội ngũ trí thức KH&CN – lực lượng nòng cốt của sự nghiệp phát triển đất nước.

Hình ảnh lưu niệm tại Hội thảo

Phát biểu bế mạc, PGS.TS Phạm Ngọc Linh – Phó Chủ tịch Liên hiệp Hội Việt Nam nhấn mạnh: Sáu tham luận và bốn ý kiến phát biểu tại hội thảo đã khẳng định báo chí không chỉ là công cụ truyền thông, mà là “hạ tầng mềm” chiến lược để kết nối, tôn vinh đội ngũ trí thức KH&CN, tư vấn – phản biện chính sách và nâng cao vị thế trí thức Việt Nam trên trường quốc tế.

Ông cho rằng báo chí cần tiếp tục đẩy mạnh truyền thông, phổ biến và công bố các thành tựu khoa học; đồng hành cùng trí thức trong phản bác quan điểm sai trái, làm giàu tri thức khoa học từ thực tiễn, đồng thời giải quyết bài toán nan giải về kinh tế báo chí, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực chuyên sâu.

Theo PGS.TS Phạm Ngọc Linh, báo chí của Liên hiệp Hội cần “đứng trên vai những người khổng lồ”, gắn kết chặt chẽ với giới khoa học – chuyên gia, để mỗi nhà báo trở thành một nhà nghiên cứu thực thụ, góp phần xây dựng hệ sinh thái báo chí – khoa học ngày càng chuyên sâu, hiện đại, đồng bộ và giàu bản sắc.

Minh Linh