Bản thảo, kỷ vật quý và những hồi ức xúc động về nhà thơ Tố Hữu

Nhân dịp kỷ niệm 105 năm ngày sinh nhà thơ Tố Hữu (4/10/1920 – 4/10/2025), chương trình với chủ đề Yêu đất nước qua thơ Tố Hữu được tổ chức tại Bảo tàng Tố Hữu (D9, Làng Quốc tế Thăng Long, Hà Nội).

Nhà thơ Tố Hữu tên thật là Nguyễn Kim Thành, sinh ngày 4/10/1920. Lớn lên giữa lúc phong trào cách mạng do Đảng Cộng sản Đông Dương lãnh đạo đang bùng lên mạnh mẽ, nhà thơ Tố Hữu đã sớm tiếp thu lý tưởng cộng sản và trở thành người lãnh đạo Đoàn Thanh niên Dân chủ ở Huế.

Những hiện vật làm rõ hơn sự nghiệp và cuộc đời nhà thơ Tố Hữu.

Năm 1938, ông gia nhập Đảng Cộng sản Đông Dương. Tháng 4/1939, ông bị thực dân Pháp bắt giam ở nhiều nhà lao các tỉnh miền Trung-Tây Nguyên. Năm 1942, ông vượt ngục, tìm về gây cơ sở và chắp nối liên lạc với tổ chức Đảng ở tỉnh Thanh Hóa.

Trong thời kỳ kháng chiến toàn quốc bùng nổ, Tố Hữu đảm nhận vai trò Bí thư Tỉnh ủy Thanh Hóa. Năm 1947, ông được điều động ra Việt Bắc phụ trách công tác văn nghệ. Tố Hữu tham gia Ban Chấp hành Hội Văn nghệ Việt Nam từ khi thành lập (1948), sau đó ông lần lượt giữ các cương vị lãnh đạo chủ chốt trên mặt trận tư tưởng, tuyên truyền, văn hóa: Trưởng Ban Tuyên huấn, Trưởng ban Khoa giáo, Trưởng ban Thống nhất, Hiệu trưởng Trường Nguyễn Ái Quốc Trung ương.

Tại Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ IV (1976), Tố Hữu được bầu vào Bộ Chính trị Ban Chấp hành Trung ương Đảng và giữ cương vị Phó chủ tịch Thường trực Hội đồng Bộ trưởng (1981-1986).

Bảo tàng là kho tư liệu khổng lồ về nhà thơ Tố Hữu.

Không chỉ là nhà lãnh đạo tài năng, Tố Hữu còn là nhà thơ của lý tưởng và tình yêu Tổ quốc. Những tập thơ như Từ ấy, Việt Bắc, Gió lộng, Ra trận, Máu và hoa... đã ghi dấu mốc lịch sử của dân tộc, gắn bó sâu sắc với từng chặng đường kháng chiến, kiến quốc. Trong thơ ông, người đọc luôn cảm nhận được nhịp đập nồng nàn của trái tim yêu nước.

Bà Nguyễn Thanh Hoa, con gái cả của nhà thơ Tố Hữu cho hay việc thành lập Bảo tàng Tố Hữu là nguyện vọng của bà Vũ Thị Thanh - phu nhân của nhà thơ Tố Hữu.

"Sau khi ba tôi mất (năm 2002), mẹ có ý định rõ ràng về việc xây dựng một nhà lưu niệm để cho con cháu nhớ về ông. Cũng vì nhiều người yêu thơ, yêu quý ông, những thư từ của bạn bè khiến mẹ tôi muốn chia sẻ với mọi người những góc cạnh về con người ông thông qua các bản thảo", bà Nguyễn Thanh Hoa chia sẻ.

Chia sẻ với PV Báo Điện tử VTC News, bà Nguyễn Minh Hồng, con gái út của nhà thơ xúc động nhớ về người cha vừa nghiêm khắc vừa đầy yêu thương.

“Nếu hỏi rằng bài học nào từ ba mà tôi nhớ nhất thì rất khó để trả lời. Ông không nói đạo lý đao to búa lớn, những bài giảng đạo đức rằng con phải thế này thế kia. Chúng tôi nên người nhờ quan sát, theo dõi tấm gương từ cha mẹ bằng những việc nhỏ trong cuộc sống hàng ngày tạo thành văn hóa, nề nếp gia đình,” bà Minh Hồng nói.

Từ nhỏ, bà Hồng không có cảm giác e sợ ba, mà thấy ông là người gần gũi, dễ đồng cảm.

“Ông rất dân chủ, tôn trọng con cái. Tuy ông yêu văn chương nhưng các con, người thì theo Lý - Sinh, người thì Công nghệ thông tin. Ông cho con tự do lựa chọn, không định hướng hay ép buộc. Khi tôi làm gì sai thì điều đầu tiên là ông lắng nghe chứ không phải trách mắng. Tôi học được ở ông sự tôn trọng lẫn nhau giữa các thành viên trong gia đình”, bà Hồng tâm sự.

Ông Nguyễn Xuân Thắng, Ủy viên Bộ Chính trị, Giám đốc Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh; nhà báo lão thành Hà Đăng cùng các đại biểu tham quan triển lãm.

Trong khuôn khổ sự kiện, công chúng được lắng nghe những câu chuyện, hồi ức xúc động về tác giả và tác phẩm qua lời kể của các khách mời: Thiếu tướng Hồ Sỹ Hậu, nguyên Cục trưởng Cục Kinh tế Bộ Quốc phòng, Phó Chủ tịch Hội Trường Sơn Việt Nam; nhà thơ Trần Đăng Khoa...

Không gian Bảo tàng trở nên sống động khi những vần thơ, bút tích, tư liệu quý về cuộc đời và sự nghiệp của Tố Hữu được tái hiện bằng nhiều hình thức nghệ thuật. Một trong những điểm nhấn là triển lãm Tem & Thơ: Dấu ấn Tố Hữu qua năm tháng, mang đến góc nhìn mới về hành trình thơ gắn liền với lịch sử dân tộc.

Hoạt động triển lãm thư pháp và giao lưu chia sẻ về nhà thơ Tố Hữu.

Khách tham dự còn được thưởng thức thư pháp, lắng nghe những vần thơ quen thuộc được thể hiện bằng cảm xúc mới mẻ. Trong không gian ấy, tinh thần Mặt trời chân lý chói qua tim lại bừng sáng, gợi nhớ về thời thanh xuân đầy nhiệt huyết của một thế hệ đã sống, đã chiến đấu vì độc lập tự do.

Lê Chi