Bản sắc Việt: Từ chiến dịch truyền thông đến hành trình sức mạnh mềm quốc gia

Thực thi bản quyền để nâng cao bản sắc Việt trên không gian mạng từng là chủ đề của nhiều hội thảo.

Hòa vào dòng chảy hội nhập quốc tế, khi các nền văn hóa có cơ hội lớn trong việc giao thoa cũng đặt ra thách thức cho mỗi quốc gia về nhiệm vụ giữ gìn, khẳng định bản sắc riêng. Đó cũng là chiến lược đưa văn hóa trở thành nguồn lực phát triển bền vững, tạo nên sức mạnh mềm của dân tộc.

Phát biểu tại chuỗi sự kiện hợp tác giữa Cục Bản quyền tác giả với TikTok Việt Nam, Cục trưởng Cục Bản quyền tác giả Trần Hoàng nhấn mạnh: "Các nền tảng nói chung và TikTok nói riêng đang trở thành cầu nối văn hóa, giúp cho những giá trị truyền thống được hòa quyện cùng tinh thần sáng tạo hiện tại, đưa văn hóa thành cầu nối con người, ký ức và bản sắc".

Ông cũng chỉ rõ: Trong bối cảnh hội nhập quốc tế sâu rộng, văn hóa không thể chỉ "giữ cho mình" mà phải biết "lan ra ngoài", phải chấp nhận cạnh tranh, phải chinh phục khán giả toàn cầu bằng chất lượng và sự độc đáo. Đây chính là bản chất của "sức mạnh mềm": không áp đặt, không cưỡng bức, mà hấp dẫn và chinh phục bằng những giá trị tinh thần.

"TikTok Food Fest 2025-Đa tầng mỹ vị" với rất nhiều hoạt động thú vị từ trực tuyến đến thực tế.

Tư tưởng ấy phù hợp xu thế phát triển công nghiệp văn hóa thế giới: Hàn Quốc đưa K-pop và phim ảnh thành ngành công nghiệp mũi nhọn; Nhật Bản biến manga, anime thành biểu tượng toàn cầu; Thái Lan khẳng định thương hiệu ẩm thực quốc gia trên bản đồ quốc tế. Việt Nam, với những "tài nguyên mềm" phong phú từ di sản, ẩm thực, nghệ thuật dân gian, âm nhạc đương đại, hoàn toàn có thể làm điều tương tự nếu biết tổ chức hệ sinh thái sáng tạo theo cách đồng bộ.

Chia sẻ trên đúng với tinh thần của sự kiện "TikTok Food Fest 2025-Đa tầng mỹ vị" vừa được tổ chức, đồng thời đặt nền móng cho chiến dịch truyền thông "#BanSacViet" mang tính dài hạn, bền vững, hướng đến việc quảng bá, lan tỏa 12 ngành công nghiệp văn hóa Việt Nam tới cộng đồng trong nước và quốc tế.

Chiến dịch #BanSacViet do Cục Bản quyền tác giả chủ trì, TikTok Việt Nam phối hợp được xây dựng trên nền tảng tư duy mới: lấy công nghệ số làm công cụ, lấy sáng tạo nội dung làm động lực, lấy cộng đồng làm hạt nhân.

Định vị thương hiệu "Bản sắc Việt-Tỏa sáng toàn cầu" thể hiện rõ khát vọng đưa giá trị văn hóa Việt Nam, từ điện ảnh, âm nhạc, thời trang, mỹ thuật, đến games, du lịch, thủ công mỹ nghệ… vươn tầm thế giới, trong hình thức hiện đại, gần gũi, dễ lan tỏa nhất.

Trong thời đại mà đa phần thế hệ trẻ tiếp nhận nội dung văn hóa chủ yếu qua video ngắn, TikTok được ví như mảnh đất màu mỡ. Những clip ngắn khoảng 15-60 giây nhưng giàu cảm xúc và dễ dàng gắn kết cộng đồng, là con đường nhanh nhất để đưa một câu chuyện, một sản phẩm văn hóa chạm tới hàng triệu người.

Với sự kiện sôi động vừa qua, các nội dung trọng tâm gồm: truyền thông sản phẩm công nghiệp văn hóa, ghi lại hành trình sáng tạo của nghệ nhân, thử nghiệm công nghệ mới như AI, VR, AR, blockchain trong bảo tồn văn hóa; khởi động thử thách hashtag, kết nối cộng đồng; cập nhật chính sách-xu hướng cho doanh nghiệp, nghệ sĩ. Như vậy, sự kết nối này đã góp phần tạo nên hệ sinh thái kết nối chính sách với sáng tạo công nghệ và đời sống cộng đồng.

Thực tế từ "TikTok Food Fest 2025" cho thấy sức mạnh lan tỏa và hiệu quả thiết thực. Trong hai ngày 19-20/9 tại Dinh Độc Lập (Thành phố Hồ Chí Minh), hàng chục nghìn lượt khách tham quan đã hòa mình vào một lễ hội ẩm thực đa tầng, nơi truyền thống và hiện đại kết hợp, nơi những thương hiệu lớn cùng xuất hiện với nghệ nhân ẩm thực, đầu bếp trẻ, các nhà sáng tạo nội dung.

Đặc biệt, đầu bếp sao Michelin Võ Thành Vương cùng hơn 100 nhà sáng tạo TikTok đã trực tiếp giao lưu, trình diễn ẩm thực, tạo nên một không gian văn hóa vừa sôi động, vừa đậm đà bản sắc. Điểm nhấn có thể kể tới còn là "Vị Việt" - bức tranh sơn mài ẩm thực 3 miền lớn nhất Việt Nam, diện tích 50m², tái hiện 106 món ăn đặc trưng, được 50 nghệ nhân và sinh viên thực hiện cùng sự tham gia của 2.000 khán giả đã trở thành một biểu tượng kết nối cộng đồng.

Với dự kiến xác lập Kỷ lục Guinness Việt Nam 2025, tác phẩm trên vừa góp phần khẳng định giá trị mỹ thuật truyền thống, đồng thời cho thấy cách thức mà văn hóa có thể được làm mới, lan tỏa bằng công nghệ và cộng đồng số.

Trước sự kiện, chiến dịch hashtag #FoodFestOnTikTok đã đạt 416 triệu lượt xem và hơn 4.200 video, trong đó có 186 nhà sáng tạo tham gia thử thách 21 ngày sáng tạo. Điều đó cho thấy sức hút của mô hình kết hợp từ thử thách trực tuyến đến trải nghiệm trực tiếp, từ cộng đồng sáng tạo trên mạng đến cộng đồng ngoài đời thực. Từ đó, có thể nhận định, nếu triển khai đúng hướng, những sự kiện như trên hoàn toàn có thể đạt kỳ vọng 500 triệu lượt xem, hàng trăm nghìn video, và quan trọng nhất là hình thành cộng đồng sáng tạo văn hóa bền vững.

Một khía cạnh quan trọng khác là việc ký kết Biên bản ghi nhớ hợp tác giữa lĩnh vực bảo vệ bản quyền và TikTok khẳng định vấn đề bản quyền đang trở thành mối quan tâm sống còn. Bên cạnh bảo vệ quyền lợi nghệ sĩ, doanh nghiệp, đối tượng sáng tạo... hình thức trên còn đóng góp, xây dựng một thị trường công nghiệp văn hóa minh bạch, công bằng. Thỏa thuận hợp tác này, như Cục trưởng Cục Bản quyền tác giả Trần Hoàng khẳng định sẽ tạo tiền đề thực chất để đưa công nghiệp văn hóa Việt Nam đến gần hơn với cộng đồng quốc tế, bằng sức mạnh của công nghệ và sáng tạo nội dung.

Từ những dữ liệu thực tế và khung chiến lược, có thể rút ra nhiều giải pháp trong việc giữ gìn, phát huy bản sắc Việt. Đầu tiên là cần duy trì và mở rộng các chiến dịch truyền thông có tính liên ngành, kết hợp giữa quản lý nhà nước, nền tảng công nghệ và cộng đồng sáng tạo.

Bên cạnh đó, cần chú trọng đào tạo, nâng cao năng lực sáng tạo số cho nghệ sĩ, doanh nghiệp văn hóa. Theo đó, các chương trình có thể trở thành một trường học mở, nơi nghệ sĩ học cách tiếp cận công chúng trẻ qua video ngắn, nơi doanh nghiệp học cách kể câu chuyện thương hiệu bằng công nghệ mới.

Ngoài ra, cần đồng bộ hóa chính sách và truyền thông. Cụ thể, những clip ngắn cập nhật chính sách, xu hướng quốc tế sẽ giúp cộng đồng sáng tạo nắm bắt kịp thời, tránh bị bỏ lại phía sau. Và cuối cùng, cần coi cộng đồng sáng tạo nội dung là lực lượng tiên phong, là "đại sứ văn hóa số" của Việt Nam.

Ở tầm nhìn rộng hơn, qua những clip ngắn, những lễ hội sáng tạo, những sản phẩm công nghiệp văn hóa được số hóa… chính là cách "bước ra" thế giới với bản sắc riêng. Hành trình này dẫu còn nhiều thử thách, song với sự vào cuộc đồng bộ, đồng hành của doanh nghiệp công nghệ và sức sáng tạo, tương tác của cộng đồng vẫn đầy hứa hẹn và hoàn toàn khả thi.

THỤY PHƯƠNG