Bán hàng có trách nhiệm!

Thời gian gần đây, hàng loạt vụ việc liên quan đến tiktoker vi phạm pháp luật khi bán hàng đã gây chấn động. Mới đây nhất, Lê Văn Hải - chủ kênh TikTok “Gia đình Hải Sen” với hơn 2,6 triệu lượt theo dõi cùng kênh YouTube hơn 2,6 triệu người đăng ký, Facebook hơn 2,3 triệu người theo dõi đã bị bắt vì sản xuất, quảng cáo và tiêu thụ hàng giả.

Lê Văn Hải bị bắt về tội buôn bán hàng giả (ảnh: Công an Ninh Bình).

Trước đó, nhiều gương mặt nổi tiếng khác như Hằng Du Mục, Quang Linh Vlog, thậm chí cả hoa hậu Thùy Tiên cũng lần lượt vướng vòng lao lý vì quảng cáo sai sự thật, bán hàng giả. Những sự việc nối tiếp nhau không chỉ khiến công chúng bức xúc mà còn làm dấy lên lo ngại về độ tin cậy của thị trường thương mại điện tử, đặc biệt là hoạt động mua bán qua mạng xã hội.

Chị Nguyễn Ngọc Ánh - trú tại phường Hà Huy Tập (TP Hà Tĩnh) từng là nạn nhân của một chiêu trò quảng cáo lố. Chị Ánh chia sẻ: “Tôi từng mua một loại viên uống trắng da do một tiktoker nổi tiếng giới thiệu. Họ nói tác dụng thần kỳ, uống vài tuần là sáng mịn hẳn lên. Tin tưởng quá nên tôi đặt mua, dùng thử thì bị dị ứng nặng. Sau mới biết sản phẩm không rõ nguồn gốc, không có công bố chất lượng. Đó là lần đầu cũng là lần cuối tôi tin lời người nổi tiếng trên mạng nếu họ không có chuyên môn”.

Câu chuyện của chị Ánh không phải là cá biệt. Trong “thị trường số” rộng lớn, người tiêu dùng cần tỉnh táo và có hiểu biết khi lựa chọn sản phẩm.

Các tiktoker là những người có ảnh hưởng đến hàng triệu người tiêu dùng. Trong ảnh: Hoa hậu Thùy Tiên, Hằng Du Mục, Quang Linh Vlogs (từ trái qua) trong một lần livestream bán kẹo Kera.

Dù vậy, gốc rễ của vấn đề vẫn nằm ở phía người bán. Chỉ khi người bán đặt sự trung thực và tuân thủ pháp luật lên hàng đầu, môi trường mua sắm trực tuyến mới có thể trở nên an toàn và đáng tin cậy. Đặc biệt với các tiktoker - những người có ảnh hưởng đến hàng triệu người tiêu dùng thì trách nhiệm ấy không chỉ là đạo đức nghề nghiệp mà còn là nghĩa vụ xã hội. Bởi mỗi nội dung họ đăng tải đều có sức lan tỏa lớn và nếu thiếu kiểm chứng hay phóng đại công dụng sản phẩm, hậu quả sẽ không chỉ dừng lại ở một đơn hàng, mà có thể ảnh hưởng đến sức khỏe cộng đồng và niềm tin vào thị trường.

Tại TP Hà Tĩnh, Công ty TNHH Nông nghiệp sạch Hatisa là một trong số các đơn vị khai thác TikTok như một kênh bán hàng bài bản, nghiêm túc. Các sản phẩm bột rau của công ty đã đạt chứng nhận đạt OCOP 3 sao và được chính nhân viên công ty giới thiệu qua các buổi livestream. Họ là những người hiểu rõ quy trình sản xuất, thành phần và công dụng sản phẩm, qua đó giúp truyền đạt thông tin chính xác đến người tiêu dùng.

Anh Nguyễn Mạnh Tường (áo trắng) - Giám đốc Công ty TNHH Nông nghiệp sạch Hatisa cùng nhân viên công ty luôn ưu tiên việc bán hàng có trách nhiệm trên nền tảng số.

Anh Nguyễn Mạnh Tường - Giám đốc Công ty TNHH Nông nghiệp sạch Hatisa cho biết: “Để bán hàng có trách nhiệm trên nền tảng số, trước hết cần tuân thủ nghiêm túc các quy định pháp luật liên quan đến thương mại điện tử và quảng cáo. Bên cạnh đó, người bán phải cung cấp thông tin minh bạch, chính xác về nguồn gốc, thành phần, công dụng sản phẩm và thực sự hiểu rõ mặt hàng mình đang giới thiệu".

Theo anh Tường, không thể vì mục tiêu chốt đơn mà phóng đại công dụng hay gán ghép những hiệu quả không có thật. Nếu khách hàng bị lừa dối, hậu quả không chỉ là mất uy tín mà còn có thể phải đối mặt với trách nhiệm pháp lý.

Các sản phẩm của Công ty TNHH Nông nghiệp sạch Hatisa được quảng bá trên nền tảng Tiktok.

Không chỉ doanh nghiệp, nhiều cá nhân cũng đang tham gia vào lĩnh vực bán hàng qua TikTok với tinh thần nghiêm túc, có trách nhiệm.

“Với mỗi sản phẩm nhận quảng cáo, tôi đều thử nghiệm trước, tìm hiểu kỹ càng các giấy tờ kiểm định và nguồn gốc xuất xứ bởi sức khỏe người tiêu dùng không thể đánh đổi vì vài đơn hàng. Tôi có thể nổi tiếng nhờ mạng xã hội nhưng cũng có thể sụp đổ chỉ vì một lần nói sai. Là người có ảnh hưởng, tôi hiểu rõ bản thân phải có trách nhiệm với cộng đồng”, anh Trương Tuấn Anh (TP Hà Tĩnh) - một tiktoker trẻ chuyên bán các sản phẩm OCOP chia sẻ.

Là người có ảnh hưởng trong cộng đồng, anh Tuấn Anh hiểu rõ bản thân phải có trách nhiệm khi bán hàng.

Thực tế hiện nay, nhiều tiktoker và người bán hàng trên các sàn thương mại điện tử vẫn còn chủ quan, thiếu kiến thức và chưa được đào tạo bài bản về các quy định pháp luật liên quan đến thương mại điện tử. Vì vậy, việc tổ chức các chương trình đào tạo, phổ biến hệ thống văn bản pháp lý một cách dễ hiểu, thiết thực cho người bán hàng trên nền tảng số là rất cần thiết, nhằm giúp họ kinh doanh đúng luật và phát triển bền vững.

Luật sư Nguyễn Trọng Nghĩa - Công ty Luật Long Phúc (TP Hà Tĩnh) nhận định: “Tiktoker hiện nay không chỉ đơn thuần là người chia sẻ trải nghiệm hay review sản phẩm. Họ là một kiểu “người bán hàng thời đại mới”, có ảnh hưởng mạnh đến hành vi tiêu dùng. Vì vậy, nếu nội dung họ đưa ra dẫn đến việc người tiêu dùng mua phải sản phẩm kém chất lượng, thì không thể phủi bỏ trách nhiệm”.

Cũng theo luật sư Nghĩa, người bán hàng qua mạng xã hội phải chịu trách nhiệm với từng nội dung đăng tải. Việc xác minh nguồn gốc, kiểm tra giấy tờ kiểm định, thử nghiệm sản phẩm trước khi bán... là những nghĩa vụ tối thiểu.

Phòng Cảnh sát kinh tế, Công an tỉnh Ninh Bình kiểm tra kho hàng của Công ty TNHH Hải Sen (Ảnh: Công an Ninh Bình).

Luật sư Nguyễn Trọng Nghĩa chia sẻ thêm: “Nếu hành vi tiếp tay cho hàng giả gây hậu quả nghiêm trọng, tiktoker có thể bị xử lý theo Điều 197 Bộ luật Hình sự 2015. Do đó, cá nhân bán hàng online, đặc biệt là người có tầm ảnh hưởng cần chủ động hợp tác với các nhà cung cấp uy tín, có thương hiệu lâu đời, và có đầy đủ hồ sơ pháp lý. Đây không chỉ là bước phòng ngừa rủi ro pháp lý mà còn là cách để xây dựng lòng tin bền vững từ khách hàng”.

Trong dòng chảy phát triển mạnh mẽ của thương mại số, TikTok và các nền tảng mạng xã hội đang mở ra những cơ hội chưa từng có cho người bán hàng. Nhưng càng lớn mạnh, càng cần chuẩn mực. Trách nhiệm pháp lý, đạo đức nghề nghiệp và hiểu biết về sản phẩm không phải là lựa chọn mà là điều kiện bắt buộc. Khi người làm nội dung ý thức đúng vai trò của mình, người tiêu dùng tỉnh táo lựa chọn và các nền tảng kiểm soát chặt chẽ, thị trường online mới có thể phát triển bền vững, minh bạch và an toàn.

Sĩ Hoàng - Anh Thùy