Bán chéo bảo hiểm: Cần cân nhắc giữa lợi ích khách hàng và rủi ro đại lý

Quang cảnh Phiên thảo luận

Sáng ngày 18/11/2025, tại Kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XV, dưới sự chủ trì của Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn và điều hành của Phó Chủ tịch Quốc hội Vũ Hồng Thanh, các đại biểu thảo luận về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Kinh doanh bảo hiểm.

Một trong những nội dung thu hút nhiều ý kiến là nguyên tắc hoạt động của đại lý bảo hiểm quy định tại Khoản 1, Điều 1 dự thảo luật sửa đổi bổ sung Khoản 1, Điều 127 của Luật Kinh doanh Bảo hiểm năm 2022.

Theo đó, Đại biểu Hà Sỹ Huân, Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Thái Nguyên, đánh giá cao quy định cho phép đại lý bán chéo bảo hiểm nhân thọ, bảo hiểm phi nhân thọ và bảo hiểm sức khỏe nhằm giúp nâng cao chất lượng tư vấn và quyền lợi của người tham gia.

Tuy nhiên, đại biểu Hà Sỹ Huân cũng cảnh báo cần có cơ chế giám sát chặt chẽ, điều kiện rõ ràng để tránh xung đột lợi ích và rủi ro cho khách hàng dựa trên hai giải pháp:

Thứ nhất, đại lý khi bán chéo phải đăng ký và công khai rõ ràng về doanh nghiệp mình đại diện; loại hình nào nhằm tránh xung đột lợi ích. Người tiêu dùng phải được thông báo minh bạch khi đại lý tư vấn sản phẩm thuộc công ty khác hoặc loại hình khác.

Thứ hai, việc bán bảo hiểm chéo không được ràng buộc điều kiện mua bắt buộc, đồng thời doanh nghiệp phải chịu trách nhiệm liên đới nếu đại lý lợi dụng bán chéo để tư vấn sai lệch.

Đồng quan điểm, đại biểu Nguyễn Hữu Thông, Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Lâm Đồng nhấn mạnh việc mở rộng hơn cơ chế bán chéo sản phẩm trong điều kiện hệ thống giám sát hiện nay của hoạt động đại lý bảo hiểm còn nhiều bất cập

“Đại lý là đại diện của doanh nghiệp. Khi cùng lúc đại diện nhiều doanh nghiệp, họ có thể bị chi phối bởi hoa hồng và ưu đãi, dẫn đến tư vấn lệch lạc. Thực tế nhiều người dân phản ánh bị ép mua bảo hiểm thông qua ngân hàng hay kênh đại lý”, đại biểu Nguyễn Hữu Thông cho biết.

Đại biểu Nguyễn Hữu Thông đề xuất nếu tiếp tục cho phép bán chéo, dự thảo Luật cần có cơ chế ràng buộc chặt chẽ hơn theo hướng quy định rõ số lượng doanh nghiệp mà một đại lý có thể đại diện, công khai cho khách hàng biết mình là đại lý của những doanh nghiệp nào, mức hoa hồng chênh lệch, cũng như bổ sung nghĩa vụ tư vấn trung thực và chế tài mạnh với vi phạm.

Bên cạnh đó, Đại biểu Phạm Thị Kiều, Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Lâm Đồng, cho rằng cần giới hạn việc đại lý làm việc cho nhiều loại hình bảo hiểm cùng lúc nhằm ngăn xung đột lợi ích, bảo đảm chất lượng tư vấn và tính chuyên nghiệp.

Cụ thể, cá nhân đang làm đại lý cho doanh nghiệp bảo hiểm nhân thọ không được đồng thời làm đại diện doanh nghiệp nhân thọ khác hoặc các loại bảo hiểm khác. Tương tự với bảo hiểm phi nhân thọ, bảo hiểm sức khỏe và tổ chức tương hỗ cung cấp bảo hiểm vi mô.

Giải trình trước Quốc hội, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng nhìn nhận thời gian qua có hiện tượng nhân viên ngân hàng tư vấn dịch vụ ngân hàng kèm bán bảo hiểm, gây nhầm lẫn giữa sản phẩm dịch vụ ngân hàng với sản phẩm dịch vụ bảo hiểm; thậm chí, vẫn ghi nhận những trường hợp ép mua bảo hiểm.

“ Luật Tổ chức tín dụng cũng cấm tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài, người quản lý, người điều hành, nhân viên của tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài gắn việc bán sản phẩm bảo hiểm không bắt buộc với việc cung ứng các sản phẩm dịch vụ ngân hàng dưới mọi hình thức”, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng nhấn mạnh.

Cùng với đó, Bộ trưởng khẳng định Luật Kinh doanh bảo hiểm nghiêm cấm cưỡng ép giao kết hợp đồng kinh doanh bảo hiểm,, đồng thời yêu cầu ghi âm, tăng cường kiểm tra và xử lý sai phạm nhằm bảo vệ quyền lợi khách hàng.

Hoàng Sơn