Bài viết độc quyền của Thủ tướng Malaysia: Ba thập kỷ Việt Nam trong ASEAN là minh chứng cho tinh thần đoàn kết và nỗ lực chung

Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính và Thủ tướng Malaysia Anwar Ibrahim trước hội đàm ngày 25/5 nhân dịp thăm chính thức Malaysia, dự Hội nghị cấp cao ASEAN lần thứ 46 và các Hội nghị cấp cao liên quan. (Ảnh: Nhật Bắc)

Năm nay đánh dấu một cột mốc quan trọng: Kỷ niệm 30 năm Việt Nam gia nhập ASEAN, đồng thời là năm thứ 58 kể từ khi ASEAN được thành lập. Đây là dịp để chúng ta cùng nhìn lại chặng đường đã của một cộng đồng và định hướng tương lai trong bối cảnh các thách thức và cơ hội đan xen, biến động không ngừng.

Cục diện địa chính trị toàn cầu đang ở thời điểm bước ngoặt. Chúng ta chứng kiến một thập kỷ đầy biến động, từ những cú sốc kinh tế đến cạnh tranh chiến lược ngày càng gay gắt, cho thấy sự mong manh của trật tự quốc tế hiện nay và những giới hạn của các thể chế vốn sinh ra để bảo đảm trật tự đó. Những rạn nứt này, dù là bắt nguồn từ hệ tư tưởng, lịch sử hay cạnh tranh an ninh, đang tác động mạnh mẽ đến khu vực chúng ta, đe dọa đến hòa bình, thịnh vượng và cuộc sống của người dân.

Trong thời đại bất định này, ASEAN phải tiếp tục là ngọn hải đăng của ổn định và hy vọng. Chúng ta cần tiếp tục xây dựng một khu vực bền vững, hài hòa và năng động về kinh tế, thể hiện sức mạnh thông qua đoàn kết trong đa dạng. Vai trò trung tâm của ASEAN, vốn được xem là tài sản quý giá nhất của chúng ta, không phải là một đặc quyền, mà là một trách nhiệm, đòi hỏi chúng ta phải không ngừng củng cố bằng sự đoàn kết, tin cậy lẫn nhau và nhận thức về sứ mệnh chung. Vị thế của ASEAN phụ thuộc vào khả năng hành động tập thể, vượt qua khác biệt và phát huy tầm nhìn chung gắn kết chúng ta.

Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính, Thủ tướng Malaysia Anwar Ibrahim, Tổng thống Timor-Leste José Ramos-Horta, Thủ tướng New Zealand Christopher Luxon và Thứ trưởng Ngoại giao Đỗ Hùng Việt chụp ảnh selfie tại Phiên thảo luận cấp cao Diễn đàn Tương lai ASEAN tháng 2/2025. (Ảnh: Hoàng Hải)

Là Chủ tịch ASEAN năm nay, Malaysia nhận thức sâu sắc trọng trách và kỳ vọng ở vai trò này. Một dấu ấn quan trọng trong nhiệm kỳ Chủ tịch của chúng tôi là việc thông qua Tuyên bố Kuala Lumpur về “ASEAN 2045: Tương lai chung của chúng ta”. Tuyên bố này thể hiện khát vọng chung của chúng ta về một Cộng đồng ASEAN ngày càng đoàn kết, đổi mới và tự cường – được xây dựng trên nền tảng phát triển bền vững, bao trùm và thượng tôn pháp luật.

Malaysia trong vai trò Chủ tịch ASEAN đã tập trung thúc đẩy hội nhập kinh tế sâu rộng và ưu tiên các lĩnh vực như chuyển đổi số, tăng trưởng xanh và phát triển lấy con người làm trung tâm. Những trọng tâm này phản ánh quan điểm của chúng tôi rằng thành công của nền kinh tế ASEAN không chỉ cần sự năng động mà còn phải công bằng và bền vững. Những chênh lệch về phát triển giữa các nước trong khu vực vẫn còn rất lớn: Trong một số trường hợp, GDP bình quân đầu người của một nước thành viên cao gấp hơn ba mươi lần so với nước khác. Đây là thách thức mang tính cấu trúc mà chúng ta cần cùng nhau giải quyết.

Cách tiếp cận của Malaysia đối với sự thịnh vượng khu vực là nâng cả “nền” lẫn “trần” trong phát triển kinh tế. Chúng ta phải tăng cường khả năng chống chịu của chuỗi cung ứng trước các cú sốc bên ngoài và thích ứng với những biến động toàn cầu. Khi các thị trường phát triển ngày càng yêu cầu tiêu chuẩn cao trong thương mại và đầu tư, ASEAN cần nâng cao năng lực dự báo, báo cáo và đánh giá tác động môi trường của hàng hóa xuyên biên giới. Dưới sự điều tiết của khung chính sách MADANI, Malaysia sẵn sàng đi đầu trong phát triển hạ tầng xanh, nông nghiệp tái tạo và đầu tư vào năng lượng tái tạo để kiến tạo một tương lai bền vững hơn cho tất cả chúng ta.

Trong nỗ lực đó, sự tham gia và ủng hộ tích cực của các nước thành viên ASEAN, đặc biệt là những đối tác gắn bó lâu dài như Việt Nam là điều không thể thiếu. Khi Malaysia hoạch định con đường phía trước theo Tuyên bố Kuala Lumpur, chúng tôi nhìn lại hành trình ấn tượng mà Việt Nam đã đi qua trong suốt ba thập kỷ là thành viên ASEAN.

Thủ tướng Phạm Minh Chính và Thủ tướng Malaysia Anwar Ibrahim cùng các nhà lãnh đạo ký Tuyên bố “ASEAN 2045: Tương lai chung của chúng ta”. (Nguồn: VGP)

Kể từ khi gia nhập ASEAN năm 1995, Việt Nam đã trở thành một trụ cột không thể thiếu trong sự nghiệp chung của chúng ta. Việt Nam luôn thể hiện cam kết kiên định với mục tiêu và giá trị của ASEAN, đóng vai trò quan trọng trong việc củng cố đoàn kết nội khối, nhất là trong những giai đoạn bất ổn và biến động toàn cầu. Dù là đối mặt với cuộc khủng hoảng tài chính châu Á, các tình huống y tế khẩn cấp hay khi trước bối cảnh địa chính trị phức tạp, Việt Nam luôn đề cao nguyên tắc đồng thuận và tinh thần tự cường như nền tảng thành công của ASEAN.

Việt Nam cũng thể hiện rõ vai trò tiên phong trong việc duy trì vai trò trung tâm của ASEAN thông qua tinh thần tham gia tích cực và dẫn dắt hiệu quả. Các nhiệm kỳ Chủ tịch ASEAN của Việt Nam năm 2010 và đặc biệt là năm 2020, thời điểm đại dịch Covid-19 hoành hành đã thể hiện năng lực dẫn dắt vững vàng, tầm nhìn chiến lược. Dưới sự chủ trì của Việt Nam, ASEAN đã duy trì đoàn kết, tăng cường hợp tác với các đối tác lớn và giữ vững cách tiếp cận bao trùm, hướng ngoại, vốn là bản sắc của khu vực.

Việt Nam còn góp phần nâng cao uy tín và vai trò của ASEAN trên trường quốc tế. Từ việc thúc đẩy Hiệp ước Thân thiện và Hợp tác Đông Nam Á (TAC) đến việc tham gia xây dựng các sáng kiến hội nhập kinh tế quan trọng như Hiệp định Đối tác Kinh tế Toàn diện Khu vực (RCEP), Việt Nam đã giúp ASEAN trở thành lực lượng kiến tạo vì hòa bình, ổn định và thịnh vượng chung. Những nỗ lực đó thể hiện một cam kết sâu sắc và bền bỉ với trật tự khu vực dựa trên luật lệ, tôn trọng lẫn nhau, đối thoại và hợp tác.

Nhìn về phía trước, tôi tin tưởng rằng ASEAN đang đứng trước cơ hội đổi mới và chuyển mình với tầm nhìn chung về tiến bộ, thịnh vượng và công bằng. Chúng ta không còn đứng ngoài cuộc trong các vấn đề toàn cầu, mà là một lực lượng năng động và có ảnh hưởng, đủ sức tạo ra những chuyển biến tích cực. Thực vậy, như Thủ tướng Phạm Minh Chính từng nhận định, ASEAN là một khu vực “tràn đầy sức sống”, và tôi hoàn toàn đồng tình với quan điểm đó.

Thủ tướng Phạm Minh Chính và Thủ tướng Malaysia Anwar Ibrahim chứng kiến trao Bản ghi nhớ giữa Tập đoàn Điện lực Việt Nam và Tập đoàn Điện lực Malaysia ngày 25/5 nhân dịp thăm chính thức Malaysia, dự Hội nghị cấp cao ASEAN lần thứ 46 và các Hội nghị cấp cao liên quan. (Nguồn: VGP)

Để hiện thực hóa tầm nhìn đó, ASEAN cần mang lại nhiều kết quả cụ thể hơn nhằm tăng tính tự cường và phát triển bền vững của khu vực. Cụ thể, trong bối cảnh chuyển dịch năng lượng toàn cầu đầy phức tạp, ASEAN cần hành động quyết liệt để thúc đẩy hợp tác khu vực trong phát triển năng lượng bền vững. Lưới điện ASEAN (ASEAN Power Grid) là một sáng kiến trọng điểm có tiềm năng đem lại lợi ích thiết thực cho người dân – thông qua tăng cường an ninh năng lượng, giảm phát thải và thúc đẩy hội nhập kinh tế. Việc tăng cường kết nối năng lượng xuyên biên giới, chia sẻ chuyên môn kỹ thuật và đẩy mạnh đầu tư vào năng lượng tái tạo là những bước đi then chốt hướng tới một tương lai bền vững hơn.

Bên cạnh lĩnh vực năng lượng, ASEAN cần tiếp tục hợp tác trong các lĩnh vực ưu tiên như đổi mới số, an ninh lương thực và khả năng thích ứng với biến đổi khí hậu. Với mục tiêu chung, các nước thành viên có thể triển khai các giải pháp thí điểm và huy động nguồn lực nhằm tạo ra tác động tổng thể. Thông qua việc tăng cường hợp tác thể chế, thu hẹp khoảng cách phát triển và duy trì trật tự dựa trên luật lệ, chúng ta tái khẳng định vai trò trung tâm và uy tín của ASEAN như một cộng đồng hành động vì tất cả mọi người.

Kỷ niệm những dấu mốc quan trọng này cũng là dịp để chúng ta nhìn lại chặng đường ASEAN đã đi qua, một hành trình vì hòa bình, thịnh vượng và đoàn kết. Ba thập kỷ của Việt Nam trong ASEAN là minh chứng sống động cho những gì có thể đạt được khi các quốc gia cùng nhau hành động với tầm nhìn, niềm tin và cam kết. Tôi hoàn toàn tin tưởng vào chương tiếp theo trong hành trình chung của chúng ta, nơi Malaysia và Việt Nam sẽ tiếp tục sát cánh vì sự phát triển của khu vực và hạnh phúc của người dân.

Anwar Ibrahim