Bài cuối: Người nghiện 'quay xe', tích cực phòng, chống ma túy

Những chuyển biến tích cực

Chúng tôi có mặt tại Cơ sở cai nghiện ma túy số 1, Phòng CSĐT tội phạm về ma túy, Công an TP Hải Phòng, trước đây được gọi là Cơ sở cai nghiện ma túy Gia Minh vào một ngày giữa tháng 10/2025. Đặt chân vào cơ sở, tôi cảm nhận rất rõ bầu không khí mới tươi mới… Đó là sự phong quang, sạch đẹp của cảnh quan cơ sở; sự rộn ràng, tươi vui, rạng rỡ của các cán bộ và học viên.

Các CBCS và học viên cơ sở cai nghiện sinh hoạt văn hóa, văn nghệ.

Từ ngày 1/3/2025, Bộ Công an tiếp nhận chức năng quản lý Nhà nước về cai nghiện ma túy và quản lý sau cai nghiện. Lúc chúng tôi đến, anh Nguyễn Văn Đắc (SN 1985, trú tại Lê Chân, Hải Phòng) đang cùng các cán bộ và học viên đang tham gia chương trình văn nghệ. Trong hội trường hôm đó, chúng tôi thấy ngoài cán bộ và học viên của trung tâm còn có các khách mời “đặc biệt”, họ là thân nhân của những người đang cai nghiện, có quá trình cai nghiện tích cực cùng tham gia. Những tiết mục văn nghệ “cây nhà, lá vườn” được dàn dựng và biểu diễn bởi các cán bộ và học viên của cơ sở cai nghiện không chỉ tạo sân chơi bổ ích cho người xem mà còn khiến các khán giả thật sự xúc động. Trong suốt buổi biểu diễn, tôi đã không ít lần bắt gặp những người mẹ mái tóc đã bạc màu sương gió lén lau nước mắt; rồi cả ánh mắt hy vọng của người vợ trẻ với mong muốn người thân trong gia đình đoạn tuyệt với ma túy…

“Đây là lần thứ 2, tôi vào cai nghiện tại Cơ sở cai nghiện ma túy số 1, trước đó là Cơ sở cai nghiện ma túy Gia Minh. Từ ngày 1/3, sau khi Công an TP tiếp nhận nhiệm vụ quản lý đã có sự thay đổi rõ nét… Lần này, tôi quyết tâm đoạn tuyệt với ma túy để làm lại cuộc đời”, anh Đắc chia sẻ. Kể lại câu chuyện cuộc đời, giọng Đắc trầm xuống.

Tốt nghiệp Đại học Hàng Hải, Đắc trở về kinh doanh xưởng sản xuất của gia đình rồi lấy vợ, sinh con. Vào thời điểm đó, cùng với việc kinh doanh, Đắc còn là một cộng tác viên tích cực của Tổng đội Thanh niên xung phong - Thành đoàn Hải Phòng. Với tư cách là một đoàn viên, khi đó, anh đã tham gia vào tổ công tác tuyên truyền về phòng, chống ma túy tại Cơ sở cai nghiện ma túy Gia Minh.

“Tôi không nghĩ có ngày mình vào cơ sở với tư cách là một học viên… Lần đầu tiên, tôi sử dụng ma túy là tại một quán cafe. Ban đầu là sử dụng cho biết nhưng rồi nghiện lúc nào mà không hay. Chưa đầy 30 tuổi, so với bạn bè đã có đầy đủ mọi thứ trong tay, tôi đã không giữ được mình rồi sa ngã”, Đắc cho biết. Khi sự việc vỡ lỡ, Đắc tham gia cai nghiện ma túy cũng là lúc gia đình đổ vỡ. Trong thời gian Đắc cai nghiện, vợ anh cũng để lại 2 đứa con nhỏ cho mẹ chồng nuôi dưỡng rồi cất bước ra đi…

Sau lần đổ vỡ đó, những tưởng Đắc sẽ rút ra bài học xương máu, nhưng khi trở về với cộng đồng, anh ta tiếp tục “ngựa quen đường cũ”. Khi Đắc trở lại cai nghiện lần này, việc quản lý cơ sở cai nghiện do Phòng CSĐT tội phạm về ma túy tiếp nhận. Sự gần gũi, chia sẻ cùng những trải nghiệm của bản thân, Đắc quyết tâm từ bỏ ma túy. “Tôi vừa hoàn thành khóa học điện dân dụng…Khi trở về, tôi sẽ mở lại công ty cơ khí”, Đắc bày tỏ.

Trong thời gian lưu lại không lâu ở Cơ sở cai nghiện số 1, tôi cũng có dịp tiếp xúc với Trần Tuấn Anh - du học sinh Mỹ; đồng thời từng ra vào Cơ sở cai nghiện ma túy số 1 tới 4 lần vì tái nghiện. Hiện Tuấn Anh đang là cộng tác viên tích cực của cơ sở. Sau khi cai nghiện thành công, Tuấn Anh xin ở lại Cơ sở cai nghiện ma túy số 1 để làm cộng tác viên.

Hàng ngày anh xuống các tổ đội, gặp gỡ học viên, phổ biến các nội quy, quy định của cơ sở; hướng dẫn họ các bài tập thể dục, dân vũ, tham gia tổ chức các chương trình truyền thông và văn hóa, văn nghệ… Sự tin tưởng của mọi người khiến Tuấn Anh trở nên tự tin và cảm thấy cuộc sống có ý nghĩa hơn. Tuấn Anh đã tình nguyện ở lại, trở thanh một tuyên truyền viên tích cực, giúp các học viên khác cai nghiện…

Được biết, 13 tuổi khi các bạn cùng trang lứa còn đang trong vòng tay của bố mẹ, Tuấn Anh đã sang Mỹ du học. Sinh ra trong một gia đình có điều kiện kinh tế, lại được thụ hưởng một nền giáo dục hiện đại từ rất sớm những tưởng Tuấn Anh sẽ có một tương lại tươi sáng, nào ngờ. Sự ra đi của ông nội cộng với nỗi cô đơn của một đứa trẻ ở nơi “đất khách, quê người”, Tuấn Anh đã bị trầm cảm. Khi đó, Tuấn Anh đã nghe theo sự “xúi giục” của bạn bè tập hút cần sa… Khi phát hiện sự việc, gia đình đã đưa Tuấn Anh về Việt Nam cai nghiện tự nguyện. Song để đoạn tuyệt được với ma túy không dễ dàng, Tuấn Anh đã phải trở lại cơ sở nhiều lần.

Chuyện xây dựng cơ sở cai nghiện ma túy xanh

Trao đổi với chúng tôi, Thượng tá Phạm Hữu Đoàn, Trưởng phòng CSĐT tội phạm về ma túy, Công an TP Hải Phòng cho biết: Ngay sau khi Cơ sở cai nghiện ma túy được thành lập trên cơ sở tiếp quản nguyên trạng từ Cơ sở cai nghiện ma túy Gia Minh, CBCS của đơn vị đã bám sát, quán triệt và thực hiện nghiêm túc, hiệu quả tinh thần chỉ đạo của Đảng ủy, Ban giám đốc Công an TP…, bố trí, phân công CBCS phù hợp với năng lực, sở trường công tác. Từ đó, CBCS đã nhanh chóng tiếp cận, bắt nhịp ngay với công việc để duy trì đảm bảo tốt các hoạt động của cơ sở.

“Chúng tôi xây dựng, ban hành quy chế làm việc, nội quy của cơ sở và triển khai thực hiện đối với toàn thể CBCS, nhân viên hợp đồng; xây dựng quy chế phối hợp giữa Phòng CSĐT tội phạm về ma túy và Phòng Cảnh sát cơ động về công tác bảo vệ mục tiêu. Đồng thời, tham mưu xây dựng mô hình “Cơ sở cai nghiện ma túy xanh- thân thiện- hiệu quả” tại cơ sở cai nghiện ma túy số 1”, Thượng tá Nguyễn Hồng Nam, Trưởng cơ sở cai nghiện ma túy số 1 cho biết.

Trên cơ sở đó, từ ngày 24-26/6/2025, cơ sở đã phối hợp với Bệnh viện Công an TP Hải Phòng tổ chức khám sức khỏe định kỳ cho hơn 800 học viên. Cùng với đó, làm tốt công tác tuyên tuyền, giáo dục các chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước, các chính sách mới cho học viên. Kể từ khi lực lượng Công an tiếp quản, công tác đảm bảo an ninh, an toàn tại Cơ sở cai nghiện ma túy số 1 đã có nhiều chuyển biến tích cực, tình hình ổn định, không để xảy ra việc học viên bỏ trốn, chết tại cơ sở, bạo loạn tập thể, gây rối ANTT.

Việc rà soát, sửa đổi, bổ sung, nội quy, quy chế quản lý học viên được thực hiện nghiêm túc hơn; ý thức kỷ luật của học viên được nâng cao, tỷ lệ học viên tham gia học nghề, học văn hóa, hoạt động thể dục, thể thao tăng. Thông qua tuyên truyền pháp luật phòng, chống tội phạm, giáo dục truyền thống, học viên nhận thức rõ hơn trách nhiệm công dân, định hướng tại hóa nhập cộng đồng.

Cụ thể, cơ sở đã duy trì việc tổ chức chào cờ đầu tuần và sinh hoạt giao ban định kỳ tại các Tổ quản lý học viên. Tổ chức các chương trình văn hóa, văn nghệ, thể thao chào mừng kỷ niệm 50 năm Ngày Giải phóng miền Nam, chương trình hưởng ứng tháng hành động phòng, chống ma túy…, tạo sân chơi lành mạnh, khích lệ tinh thần học viên đang cai nghiện. Từ ngày 1/3 đến nay, cơ sở đã phối hợp tổ chức hoạt động truyền thông tác hại của ma túy với 5 trường học, với khoảng 1.900 học sinh, giáo viên.

Đáng chú ý, thực hiện chủ trương của Giám đốc Công an TP Hải Phòng và Đảng ủy, lãnh đạo Phòng CSĐT tội phạm về ma túy, Cơ sơ cai nghiện ma túy số 1 đã chủ động tham mưu, triển khai xây dựng mô hình “Cơ sở cai nghiện ma túy xanh- thân thiện- hiệu quả”; đã triển khai được một số hoạt động nổi bật như tập trung sửa chữa nâng cấp cơ sở vật chất xây dựng khu tiếp nhận kiểu mẫu, khu cắt cơn kiểu mẫu…

Hiện đơn vị đã đề xuất với Công an thành phố phối hợp tổ chức lớp dạy nghề cho học viên tại cơ sở theo quy định. Hiện nay, cơ sở đang phối hợp với Trường Trung cấp kỹ thuật nghiệp vụ Hải Phòng tổ chức 5 lớp dạy nghề cho 165 học viên. Đến nay, 100% học viên được tham gia các mô hình lao động sản xuất, hướng nghiệp dạy nghề cụ thể, thiết thực, hiệu quả…

Cơ sở cai nghiện ma túy số 1 không chỉ làm tốt các mặt công tác thường xuyên của đơn vị là tiếp nhận và tổ chức chữa bệnh, phục hồi sức khỏe cho người nghiện ma túy; giáo dục hành vi nhân cách; tổ chức lao động trị liệu, lao động sản xuất, hướng nghiệp dạy nghề cho học viên… mà còn tạo ra những thay đổi căn bản và chuyển biến tích cực trong mỗi học viên. Điều này góp phần đặc biệt quan trọng giúp học viên có thêm những động lực sống tươi mới để đoạn tuyệt được với ma túy, làm lại cuộc đời.

Xuân Mai – V. Huy