Bài 4: Lời giải cho kinh tế nông thôn

Bài 3: Nông thôn "thay áo mới"

Xây dựng nông thôn mới (NTM) với mục tiêu cuối cùng và quan trọng nhất là nâng cao thu nhập, cải thiện đời sống, nhất là người dân nông thôn. Từ mục tiêu quan trọng này, nhiều mô hình kinh tế nông thôn đã ra đời và mang lại sinh kế cho người dân.

KHAI THÁC THẾ MẠNH

Điểm nhấn quan trọng để góp phần khẳng định thành công chủ trương xây dựng NTM chắc chắn được khơi nguồn từ các mô hình kinh tế nông thôn, trọng điểm vẫn là kinh tế hợp tác. Bởi chỉ có thay đổi phương thức sản xuất, hướng đến cải thiện kinh tế nông thôn mới có thể phát triển một cách bền vững và khi đó chủ trương xây dựng NTM mới đạt được đích đến như mong muốn.

Sản phẩm đạt chuẩn OCOP của Công ty TNHH TMDV Trí Sơn (TP. Mỹ Tho, tỉnh Tiền Giang).

Do vậy, các mô hình phát triển kinh tế nông thôn, hợp tác xã (HTX) được xem là yếu tố cốt lõi. Vì lẽ đó, nhiều năm qua, Tiền Giang tập trung củng cố, nâng chất loại hình kinh tế tập thể này và đã mang lại hiệu quả tích cực.

Theo đánh giá của Văn phòng Điều phối Chương trình mục tiêu quốc gia về xây dựng NTM tỉnh Tiền Giang, thời gian qua, các HTX trên địa bàn tỉnh hoạt động hiệu quả và có hợp đồng liên kết theo chuỗi giá trị ổn định.

Đặc biệt, ở các xã đạt chuẩn NTM nâng cao đều có HTX hoạt động đúng theo quy định của Luật HTX hiện hành, các HTX hoạt động có hiệu quả từ loại khá trở lên, với tổng doanh thu năm 2024 của các HTX đạt hơn 387 tỷ đồng (bình quân hơn 5,7 tỷ đồng/HTX), lợi nhuận năm 2024 các HTX đạt 15 tỷ đồng (bình quân hơn 228 triệu đồng/HTX).

Bên cạnh đó, các HTX còn thực hiện liên kết cung ứng vật tư, dịch vụ đầu vào gắn với tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp, có ký kết hợp đồng với các công ty, cơ sở để liên kết tiêu thụ nông sản cho thành viên; đảm bảo thực hiện hợp đồng tiêu thụ tối thiểu 30% tổng sản lượng sản phẩm, dịch vụ chính của HTX trong 3 năm liền trước năm xét công nhận.

Ngoài ra, một số HTX có sản phẩm đặc trưng, thế mạnh, tiềm năng tham gia vào Chương trình OCOP và đạt chứng nhận OCOP 3 sao trở lên, chẳng hạn như: HTX Nông nghiệp Đông Nghi (sản phẩm từ sữa dê đạt OCOP 4 sao), HTX Chăn nuôi thủy sản Gò Công (sản phẩm chế biến từ gà đạt OCOP 3 sao), HTX Sơ ri Bình Ân (mứt sơ ri đạt OCOP 3 sao), HTX Dịch vụ nông nghiệp Hiệp Đức (sầu riêng sấy đạt OCOP 4 sao)…

Bên cạnh đó, trên địa bàn các xã đều có sản phẩm OCOP được xếp hạng đạt chuẩn hoặc tương đương còn thời hạn. Theo đó, kể từ khi bắt đầu triển khai thực hiện Chương trình OCOP từ năm 2019, đến cuối năm 2024, Tiền Giang đã xây dựng và công nhận 350 sản phẩm OCOP, với sự tăng trưởng vượt bậc từ 28 sản phẩm năm 2020 lên 350 sản phẩm vào năm 2024. Riêng đối với các xã NTM nâng cao, 100% xã đều đáp ứng chỉ tiêu có ít nhất 1 sản phẩm OCOP được cấp thẩm quyền công nhận đạt từ 3 sao trở lên còn thời hạn.

Thực tế cho thấy, các sản phẩm OCOP đã góp phần xây dựng thương hiệu cho sản phẩm, nâng cao uy tín, thương hiệu sản phẩm của tỉnh ngày một vươn xa hơn trên thị trường, tạo sự lan tỏa trong xã hội, tạo ra hướng đi mới trong sản xuất, kinh doanh; các sản phẩm truyền thống ở khu vực nông thôn dần được khẳng định thương hiệu, nâng cao chất lượng, góp phần nâng cao thu nhập cho người dân nông thôn.

Theo đánh giá chung, Chương trình OCOP đã mở ra những cơ hội chuyển mình đột phá cho các doanh nghiệp, từ những quy mô nhỏ với đội ngũ ít ỏi đến các đơn vị lớn, tạo ra nhiều việc làm và phát huy triệt để thế mạnh đặc trưng của từng địa phương.

Một trong những điển hình là Công ty TNHH TRAVIPHA với bước khởi đầu từ một cơ sở sản xuất trà trái mãng cầu Xiêm, với đội ngũ nhân sự khiêm tốn và quy trình truyền thống. Tham gia Chương trình OCOP, doanh nghiệp đã có cơ hội cải tiến quy trình sản xuất và áp dụng các tiêu chuẩn an toàn, chất lượng khắt khe, sản phẩm được công nhận đạt OCOP 4 sao, mở rộng thị trường nội địa và quốc tế; đầu tư mở rộng nhà máy, nâng cao chất lượng và năng suất, đạt mục tiêu sản phẩm OCOP 5 sao và đã trở thành sản phẩm OCOP Quốc gia năm 2024.

Ngoài ra, trên địa bàn tỉnh còn có một số chủ thể như: Công ty TNHH TMDV Trí Sơn (TP. Mỹ Tho) có hơn 40 sản phẩm, trong đó 25 sản phẩm được chứng nhận OCOP 4 sao, đã mở hơn 50 nhà phân phối khắp các tỉnh, thành; sản phẩm mắm tôm chà Gò Công của HTX Mắm Bà Hai Diễm sau khi được chứng nhận OCOP, đã được các hệ thống siêu thị đưa vào kinh doanh, nên doanh số tăng mỗi tháng. Hiện nay, HTX Mắm Bà Hai Diễm đã phát triển thành Công ty TNHH Mắm Bà Hai Diễm.

NHIỀU MÔ HÌNH HIỆU QUẢ

Thông qua xây dựng NTM, Tiền Giang cũng đã định hình được mô hình kinh tế ứng dụng công nghệ cao, mô hình quản lý sức khỏe cây trồng tổng hợp (IPHM), mô hình nông nghiệp áp dụng cơ giới hóa các khâu, mô hình liên kết chuỗi gắn với đảm bảo an toàn thực phẩm...

Mô hình “Liên kết chế biến ca cao kết hợp du lịch sinh thái” ở xã Bình Ninh, huyện Chợ Gạo, tỉnh Tiền Giang.

Một trong những mô hình nổi bật là “Ứng dụng công nghệ tưới nhỏ giọt kết hợp nhà màng trong canh tác dưa lưới”, với quy mô 2 ha ở xã Thạnh Hòa, huyện Tân Phước. Mô hình này áp dụng kỹ thuật trồng dưa lưới trong nhà màng theo tiêu chuẩn VietGAP, sử dụng hệ thống tưới nhỏ giọt điều khiển tự động và gắn kết tiêu thụ sản phẩm.

Thông qua thực hiện, kết quả cho thấy, mô hình cho năng suất ổn định, từ 2,5 - 3 tấn/nhà màng/1.000 m2, giá bán trung bình 25.000 đồng/kg, lợi nhuận trung bình 40 triệu đồng/vụ/nhà/1.000 m2. Bên cạnh đó, mô hình giúp tiết kiệm công lao động trong tưới nước, bón phân, phun thuốc bảo vệ thực vật, tạo sản phẩm an toàn và giải quyết lao động nhàn rỗi ở địa phương. Một điều đặc biệt là mô hình đã giúp tiết kiệm nước tưới góp phần sản xuất thích ứng biến đổi khí hậu.

Hay mô hình “Chăn nuôi chim cút theo hướng hữu cơ phục vụ tiêu thụ nội địa và xuất khẩu” của Công ty TNHH Phương Nam Farm (xã Long An, huyện Châu Thành) với quy mô 100.000 con. Mô hình nuôi cút đẻ trứng được thực hiện theo quy trình an toàn sinh học, hạn chế sử dụng kháng sinh, đạt chứng nhận hệ thống quản lý an toàn thực phẩm ISO 22000:2018 và Hệ thống phân tích mối nguy và kiểm soát điểm tới hạn HACCP cho phạm vi đóng gói và buôn bán trứng cút, trứng gà ta, trứng vịt tươi, trứng vịt muối, trứng vịt bắc thảo.

Hiện nay, công ty đã ký hợp đồng liên kết tiêu thụ trứng cút với Công ty Rau quả Tiền Giang đóng hộp trứng cút xuất khẩu Nhật Bản và ký hợp đồng liên kết tiêu thụ với các cửa hàng, siêu thị trong và ngoài tỉnh. Thực tế cho thấy, mô hình đã mang lại lợi nhuận tăng thêm trung bình 1 tỷ đồng/năm so với ngoài mô hình, giải quyết việc làm cho 20 lao động ở xã.

Song song đó, thông qua xây dựng NTM cũng đã xuất hiện nhiều mô hình phát triển kinh tế nông thôn hiệu quả theo hướng tích hợp đa giá trị (kinh tế, văn hóa, môi trường...). Theo đó, mô hình “Liên kết chế biến ca cao kết hợp du lịch sinh thái” ở xã Bình Ninh, huyện Chợ Gạo, với quy mô 9 ha cũng đã tạo nên những điểm nhấn riêng.

Theo đó, mô hình được áp dụng kỹ thuật trồng ca cao theo UTZ, đã xây dựng được vùng sản xuất ca cao theo UTZ và là điểm tham quan du lịch của địa phương, sản phẩn an toàn đã mang lại lợi nhuận cao hơn ngoài mô hình khoảng 201 triệu đồng/ha/năm, tăng hiệu quả kinh tế hơn 66% so với ngoài mô hình do có nguồn thu từ dịch vụ du lịch sinh thái nhờ vào việc giám sát được việc sử dụng thuốc bảo vệ thực vật nên hạn chế khả năng gây ô nhiễm môi trường đất và nước, phù hợp định hướng phát triển nông nghiệp bền vững.

Bà Nguyễn Ngọc Điệp, Giám đốc Công ty TNHH Ca cao Xuân Ron, đơn vị thực hiện mô hình, cho biết mô hình của công ty đã và đang được nhiều người biết đến và công ty cũng đang tính toán mở rộng diện tích vùng trồng cũng như các kênh phân phối sản phẩm.

Nhìn nhận một cách tổng thể, có được thành quả của Chương trình xây dựng NTM mới như hôm nay là kết quả của cả một quá trình nỗ lực của các cấp, các ngành và sự chung sức chung lòng của người dân.

THẾ ANH

(còn tiếp)