Bài 1: Phát triển y tế tư nhân: Gỡ 'nút thắt' chính sách, khai thông nguồn lực

Kỳ vọng y tế tư nhân trở thành “trụ đỡ” của hệ thống y tế hiện đại
Trong “bức tranh” tổng thể của hệ thống y tế Việt Nam, khu vực y tế tư nhân (YTTN) luôn được kỳ vọng là “bàn tay nối dài”, góp phần san sẻ gánh nặng với y tế công lập (YTCL). Để thực hiện tốt vai trò và mục tiêu của mình, y tế công - tư cần phải có sự phối hợp chặt chẽ, phân định rõ ràng trách nhiệm nhằm giải quyết các khó khăn, thách thức và nhanh chóng trở thành “trụ đỡ” của hệ thống y tế hiện đại...

Cần chính sách hỗ trợ... trúng

Theo GS.TS Đỗ Tất Cường - nguyên Phó Giám đốc Bệnh viện Quân y 103, Chủ tịch Hội đồng Cố vấn Lâm sàng & Hoạt động đối ngoại Hệ thống Y tế Vinmec, Phó Chủ tịch Hội Hồi sức cấp cứu & Chống độc Việt Nam, Nghị quyết 68-NQ/TW được coi là một bước ngoặt quan trọng, thúc đẩy sự phát triển của khu vực kinh tế tư nhân (KTTN), là “trụ đỡ” của nền kinh tế và là động lực chính của sự phát triển. Vì thế, các tập đoàn, doanh nghiệp (DN) phải có trách nhiệm với Nhà nước, với Nhân dân, nhằm mang tới một cuộc sống tốt đẹp và thịnh vượng. Và chúng ta phải lan tỏa giá trị đó, tầm nhìn đó, sức vóc đó ra thế giới.

Trong lĩnh vực y tế, Hiệp hội Bệnh viện tư nhân (BVTN) Việt Nam đã và đang phát triển lớn mạnh. Từ những ngày đầu mới thành lập, Hiệp hội mới chỉ có mấy chục bệnh viện (BV) tham gia, giờ đã lên tới gần 400 BVTN, chiếm 7% số giường bệnh trên cả nước. Cả nước hiện có 1.700 BV, trong đó có gần 400 BVTN - một con số rất đáng khích lệ. Theo định hướng của Chính phủ, đến năm 2045 chúng ta phải tăng nhiều hơn số bác sĩ, số giường bệnh. Muốn vậy, ngân sách nhà nước cũng phải tăng lên, nên cần phải phát huy hơn nữa vai trò của YTTN. Chỉ có như vậy chúng ta mới mở thêm được nhiều BV, tăng thêm số giường bệnh ở nhiều vùng miền hơn, không chỉ ở các vùng đô thị mà còn cần ở những vùng sâu, vùng xa...

GS.TS Đỗ Tất Cường (Ảnh: NVCC)

Cũng theo GS.TS Đỗ Tất Cường, vấn đề mà chúng ta cần làm là vừa điều trị cho người bệnh, đồng thời chú trọng công tác phòng bệnh (chủ động tiêm vắc xin, thay đổi lối sống, an toàn vệ sinh thực phẩm, giáo dục học đường, chống các bệnh không lây nhiễm...).

Ghi nhận những thành tựu, đóng góp của hệ thống YTTN, TS. Nguyễn Trọng Khoa - Phó Cục trưởng Cục Quản lý Khám, chữa bệnh (Bộ Y tế) cũng nhấn mạnh, thời gian qua các BVTN đã giảm áp lực cho bệnh viện công lập (BVCL), góp phần nâng cao hiệu quả công tác khám, chữa bệnh. “Không chỉ đầu tư phát triển chuyên môn, phát triển BV, các BVTN còn mở rộng các lĩnh vực dự phòng, chăm sóc sức khỏe ban đầu, đào tạo, quản trị nhân lực...). Bên cạnh đó, nhiều BV còn đầu tư phát triển trang thiết bị y tế chuyên sâu, đồng bộ, hiện đại, góp phần nâng cao hiệu quả công tác chăm sóc sức khỏe cho người dân”.

Mở đường cho YTTN phát triển

Đề cập đến vấn đề phối hợp công - tư và nâng cao chất lượng, nguồn nhân lực cho hệ thống YTTN, GS.TS Đỗ Tất Cường cho rằng: “Hiện nay, hệ thống YTCL cũng thay đổi rất nhiều, họ hướng tới việc lấy người bệnh làm trung tâm, lấy sự an toàn của người bệnh đặt lên cao nhất. Và Thủ tướng Chính phủ cũng đã chỉ đạo Chính phủ không chỉ quản lý mà là Chính phủ phục vụ, cùng hỗ trợ, cùng tháo gỡ. Các chính sách nên thông thoáng và dễ tiếp cận hơn. Nhu cầu về đào tạo nhân lực, điều trị rất lớn đối với BVTN, nên có quy định để các BVCL có thể cử nhân lực hỗ trợ cho các BVTN.

Nếu một hệ thống y tế có chuỗi BV thì có thể cử nhân lực y tế chất lượng cao hỗ trợ các BV trong cùng hệ thống một cách thuận lợi, cũng như bảo đảm bệnh nhân được hưởng chế độ bảo hiểm y tế. Hơn nữa, nguồn nhân lực của chúng ta đang thiếu, nhất là nhân lực chất lượng cao. Hiện chúng ta mới có 15 bác sĩ/1 vạn dân. Trong quy định cho phép bác sĩ được làm ngoài giờ, tuy nhiên nếu chỉ làm thêm 300 giờ/1 năm thì 1 ngày bác sĩ chỉ được làm thêm chưa đến 1 giờ. Ngành Y tế là ngành rất đặc thù, quy định như vậy rất khó bảo đảm chất lượng công tác khám, chữa bệnh”.

“Các bác sĩ giỏi, chuyên gia y tế giỏi có không ít nhưng muốn lan tỏa cũng không dễ. Vì vậy, cần có những chính sách thực sự cởi mở, thông thoáng, tạo điều kiện cho các bác sĩ có chuyên môn cao ở BVCL ra hỗ trợ cho BVTN, để góp phần nâng cao chất lượng khám, chữa bệnh” - GS.TS Đỗ Tất Cường nhấn mạnh.

Các bác sĩ đang thăm khám tại Bệnh viện Đa khoa Hùng Vương (Phú Thọ). (Ảnh: PV)

Trải qua 12 năm làm công tác quản lý ngành y tế thành phố, TS.BS CKII Phạm Thu Xanh - nguyên Giám đốc Sở Y tế Hải Phòng, hiện là Chủ tịch Hiệp hội BVTN Hải Phòng, Phó Tổng Giám đốc Tổng Công ty Hàng Kênh - CTCP đã tiếp tục hành trình cống hiến của mình bằng việc trực tiếp điều hành hệ thống BVTN với tư duy đổi mới, quản trị hiện đại và sứ mệnh phục vụ cộng đồng.

Theo bà, BVTN không đơn thuần là cơ sở cung cấp dịch vụ y tế mang tính thương mại, mà còn đảm đương những sứ mệnh công ích to lớn - điều mà các công trình dịch vụ thuần túy không thể thay thế: Từ việc tăng cường các tiện ích an sinh - xã hội, tham gia khám, chữa bệnh bằng bảo hiểm y tế, chia sẻ gánh nặng với hệ thống YTCL, đến chủ động phục vụ y tế cộng đồng và ứng phó kịp thời trong các tình huống khẩn cấp như tiêm chủng, cách ly, phòng, chống dịch bệnh, cấp cứu hàng loạt, thảm họa hay chiến tranh...

“Chính vì vậy, rất cần một cách nhìn chiến lược và công bằng hơn trong phát triển YTTN - coi đây là một “trụ cột” của hệ thống y tế hiện đại. Muốn làm được điều đó, Nhà nước cần tạo điều kiện thuận lợi để khu vực tư nhân tiếp cận dễ dàng hơn với đất đai, thủ tục đầu tư - xây dựng, cũng như có chính sách đào tạo và thu hút nguồn nhân lực chất lượng cao” - TS.BS CKII Phạm Thu Xanh nhấn mạnh.

TS.BS CKII Phạm Thu Xanh. (Ảnh: NVCC)

Từ thực tế hoạt động, phản ánh, kiến nghị của các thành viên Hiệp hội, để kéo gần khoảng cách y tế công - tư; nâng cao chất lượng hoạt động chăm sóc sức khỏe Nhân dân..., GS.TS Nguyễn Anh Trí - Phó Chủ tịch Hiệp hội BVTN Việt Nam đã đưa ra một số đề xuất:

(1). Cần có Nghị quyết của Chính phủ quy định hệ thống YTTN bảo đảm bao nhiêu phần trăm dịch vụ khám, chữa bệnh trong cả nước? (theo ông, đến năm 2030, hệ thống YTTN phải đạt 30% và đến năm 2045 đạt tỷ lệ 45%). Đồng thời Bộ Y tế cần thành lập Vụ YTTN để giám sát và quản lý hệ thống y tế ngoài công lập;

(2). Cho phép và tạo điều kiện cho YTTN tham gia làm những dịch vụ công trong các BV công nếu việc đó YTTN làm tốt hơn, có lợi cho bệnh nhân và xã hội hơn;

(3). Có cơ chế thông thoáng và thống nhất trong cả nước để cấp phép cho các cơ sở YTTN được tham gia khám, chữa bệnh cho đối tượng có BHYT;

(4). Cần có chính sách ưu việt (đơn giản về thủ tục, lãi suất ưu đãi...) cho DN tư nhân có thể vay được vốn lớn để xây dựng BV;

(5). Ưu tiên cho DN trong nước đầu tư xây dựng BVTN; hạn chế xây dựng các BV thu giá quá cao so với mức sống của người dân;

(6). Bình đẳng trong việc thụ hưởng các chế độ ưu tiên cho y tế trong các hoạt động như chuyển đổi số, đào tạo cán bộ, nâng cao nghiệp vụ...;

(7). Hệ thống YTTN được tham gia bình đẳng và thường xuyên hơn trong các hoạt động xây dựng chính sách, pháp luật có liên quan về y tế, an sinh xã hội ở các cấp Quốc hội, Chính phủ, Bộ Y tế...

TS.BS CKII Phạm Thu Xanh - Nguyên Giám đốc Sở Y tế Hải Phòng, Chủ tịch Hiệp hội BVTN Hải Phòng, Phó Tổng Giám đốc Tổng Công ty Hàng Kênh - CTCP: “Trên nền tảng bối cảnh già hóa dân số, dịch bệnh hậu Covid-19, gánh nặng bệnh không lây nhiễm và áp lực ngân sách y tế, hệ thống y tế Việt Nam đang đứng trước yêu cầu cải cách toàn diện. Trong đó, khu vực YTTN - với tốc độ phát triển mạnh mẽ và khả năng thích ứng linh hoạt - cần được nhìn nhận không chỉ là lực lượng bổ trợ, mà là một “trụ cột” trong cấu trúc y tế mới”...

(Còn tiếp)

Đ.Trang - V.Hương