Bài 1: Hà Tĩnh tập trung nguồn lực trồng rừng FSC

Khai thác tiềm năng trồng rừng gỗ lớn

Vùng thượng nguồn sông Ngàn Phố ở tỉnh Hà Tĩnh có nhiều tiềm năng, lợi thế phát triển lâm nghiệp. Nơi đây, điều kiện tự nhiên khá thuận lợi, nguồn lực lao động dồi dào, mở ra nhiều cơ hội mới trong phát triển kinh tế, nhất là trồng rừng gỗ lớn. Nhờ đẩy mạnh tuyên truyền người dân đã thay đổi tư duy, nhận thức, tập trung nguồn lực trồng cây keo tràm theo tiêu chuẩn FSC.

Toàn bộ diện tích rừng trồng đạt tiêu chuẩn FSC ở xã Sơn Kim 1 đều sinh trưởng, phát triển tốt.

Trước đây, gia đình chị Nguyễn Thị Nhi ở xã Sơn Kim 1 trồng cây keo tràm chỉ khoảng hơn 5 năm là đã tiến hành thu hoạch để trồng lứa mới. Tuy nhiên, kể từ khi gia nhập Liên hiệp Hợp tác xã (HTX) Chứng chỉ rừng Tây Kim chị đã thay đổi tập quán sản xuất từ trồng keo gỗ nhỏ sang gỗ lớn. Chu kỳ cây sinh trưởng dài ngày vừa mang lại lợi ích thiết thực về môi sinh, môi trường vừa có giá trị kinh tế cao.

Chị Nhi cho biết, gia đình hiện có gần 4 ha cây keo tràm 7 năm tuổi được trồng theo tiêu chuẩn FSC. Nhờ thực hiện đồng bộ các biện pháp khoa học kỹ thuật trong việc trồng, chăm sóc, bảo vệ nên toàn bộ diện tích cây keo tràm đều sinh trưởng, phát triển tốt. Đặc biệt, kết hợp với trồng rừng gỗ lớn, đến nay chị đã tận dụng quỹ đất (dưới tán rừng keo) trồng được hơn 1.200 cây lim xanh.

Gia đình chị Nguyễn Thị Nhi ở xã Sơn Kim 1 hiện có gần 4 ha cây keo tràm 7 năm tuổi được trồng theo tiêu chuẩn FSC.

“Toàn bộ diện tích cây keo tràm được trồng theo tiêu chuẩn FSC sắp đến kỳ thu hoạch, dự kiến sẽ mang lại nguồn thu nhập khoảng 500 triệu đồng. So với trồng rừng gỗ nhỏ thì việc trồng rừng theo tiêu chuẩn FSC thời gian kéo dài hơn, nhưng hiệu quả kinh tế sẽ tăng khoảng từ 15- 20%. Bởi cây gỗ phát triển đồng đều, chất lượng, rõ nguồn gốc sẽ tạo ra những sản phẩm có giá trị xuất khẩu ở nhiều nước trên thế giới” - chị Nguyễn Thị Nhi cho biết.

Qua tìm hiểu được biết, rừng đạt tiêu chuẩn FSC (Forest Stewardship Council) của Hội đồng quản trị rừng quốc tế (một tổ chức phi chính phủ quốc tế) công nhận. Chứng chỉ FSC đảm bảo những yêu cầu nghiêm ngặt trong quá trình trồng, chăm sóc, đảm bảo việc khai thác gỗ có trách nhiệm, cân bằng giữa bảo vệ môi trường, quyền lợi của người lao động và cộng đồng dân cư; các sản phẩm từ rừng FSC có thể truy xuất nguồn gốc rõ ràng thông qua nhãn chứng nhận.

Trồng rừng gỗ lớn theo tiêu chuẩn FSC ở tỉnh Hà Tĩnh vừa mang lại hiệu quả kinh tế vừa nâng cao độ che phủ của rừng.

Với lợi thế rất lớn về rừng và đất lâm nghiệp, những năm qua tại các xã vùng thượng nguồn sông Ngàn Phố như: Sơn Kim 1, Sơn Kim 2, Sơn Tây, Sơn Hồng, Kim Hoa (huyện Hương Sơn cũ)… phong trào trồng rừng theo tiêu chuẩn FSC được người dân tích cực hưởng ứng. Hầu hết những diện tích đất trống đồi núi trọc, đất rừng nghèo kiệt đã được phủ xanh bằng cây keo tràm gỗ lớn theo tiêu chuẩn FSC.

Trao đổi với phóng viên, Phó Trưởng phòng Kinh tế UBND xã Sơn Tây Phan Duy Ngọc cho biết, toàn xã hiện có hơn 10.600 ha rừng. Hiện nay, số hộ tham gia trồng rừng theo tiêu chuẩn FSC là 326 hộ với diện tích 1.444 ha (gồm 1.028 ha rừng trồng, còn lại là rừng tự nhiên). Việc khai thác tiềm năng đất đai để trồng rừng gỗ lớn và khoanh nuôi, bảo vệ rừng tự nhiên đạt tiêu chuẩn FSC góp phần ổn định sinh kế, nâng cao chất lượng môi trường sinh thái trên địa bàn.

Lợi ích kép từ trồng rừng FSC

Trước đây, người dân vùng núi ở tỉnh Hà Tĩnh thường có thói quen sống gần rừng phải dựa vào rừng. Do vậy, tại một số vùng đã xảy ra tình trạng chặt phá rừng tự nhiên, điều đó tuy mang lại lợi ích kinh tế trước mắt cho một bộ phận người dân nhưng đã gây thiệt hại về tài nguyên thiên nhiên, nhất là nguy cơ cạn kiệt các loài gỗ bản địa quý hiếm. Rừng bị chặt phá cũng là một trong những nguyên nhân dẫn đến xảy ra lũ lụt, sạt lở đất và những tác động bất lợi của biến đổi khí hậu, ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống, sinh hoạt của người dân.

Trồng rừng theo tiêu chuẩn FSC được thực hiện đúng quy trình, đảm bảo mật độ, góp phần nâng cao giá trị của rừng.

Từ nhận thức đến hành động, người dân các địa phương vùng núi đã dần thay đổi cách nghĩ, cách làm, không chặt phá rừng tự nhiên mà thay vào đó là tập trung nguồn lực trồng rừng gỗ lớn. Vì vậy, tại những đồi núi trước đây từng bị chặt phá, xâm lấn hoặc những khu đất trống đồi trọc đã được mọi người đầu tư trồng cây keo tràm theo tiêu chuẩn FSC. Qua đó, hệ sinh thái rừng sớm được khôi phục, đảm bảo sự tồn tại và phát triển đa dạng sinh học trong môi trường tự nhiên, nâng cao độ che phủ của rừng.

Trồng rừng FSC, người dân bản địa đã tối ưu hóa mục đích sử dụng đất rừng, mang đến sự phát triển và quản lý bền vững. Từ đó quyền lợi của người lao động được tôn trọng, điều kiện công việc ổn định, an toàn, khả năng tương tác nhóm, lợi ích cộng đồng được nâng cao. Điều quan trọng là việc quản lý rừng bền vững sẽ cung cấp nguồn gỗ và các sản phẩm đáp ứng yêu cầu thị trường, tạo ra cơ hội kinh doanh, xây dựng chuỗi giá trị cung ứng cho các doanh nghiệp và người lao động.

“Hiện nay, Hợp tác xã lâm nghiệp An Việt Phát đã được cấp chứng chỉ FSC rừng trồng với diện tích hơn 3.386 ha/ 924 hộ dân hộ dân tham gia. Chúng tôi luôn đẩy mạnh tuyên truyền người dân nâng cao chất lượng rừng trồng, đồng thời thực hiện đồng bộ, hiệu quả các biện pháp quản lý, bảo vệ rừng. Thực tế cho thấy, trồng rừng theo tiêu chuẩn FSC vừa mang lại hiệu quả kinh tế vừa giúp ích cho môi trường và xã hội” - Hạt trưởng Hạt Kiểm lâm Kỳ Anh Nguyễn Đình Lưu cho biết.

Phủ xanh đất trống đồi núi trọc, mở rộng liên kết phát triển rừng theo tiêu chuẩn FSC đã mang lại lợi ích thiết thực về kinh tế, góp phần giữ gìn cân bằng sinh thái, bảo vệ động vật hoang dã, giảm thiểu lũ lụt, sạt lở đất, phòng ngừa và thích ứng biến đổi khí hậu. Hiệu quả từ trồng rừng FSC mang lại là rất to lớn và mang tính chiến lược lâu dài tại nhiều vùng quê trên địa bàn tỉnh Hà Tĩnh.

Văn Chương