Bác sĩ rởm và chiêu trò bán 'niềm tin' cho người bệnh

Nhiều người dân bị lừa

Ngày 16/10, Phòng Cảnh sát điều tra tội phạm về kinh tế, tham nhũng, buôn lậu và môi trường (Công an tỉnh Nghệ An) đã khởi tố vụ án, khởi tố bị can và bắt tạm giam Phùng Thị Thu Hiền (sinh năm 1988, trú phường Thanh Liệt, TP Hà Nội) về tội “Lừa dối khách hàng”.

Cụ thể, từ tháng 1/2025, Hiền nảy sinh ý định tổ chức các buổi “khám, tư vấn sức khỏe miễn phí” tại các xã miền núi Nghệ An nhằm bán thực phẩm chức năng kiếm lời. Để hợp thức hóa hoạt động, đối tượng đã soạn thảo kế hoạch “chăm sóc sức khỏe cộng đồng” rồi gửi xin xác nhận của UBND các xã, tạo vỏ bọc hợp pháp cho nhóm người giả danh y, bác sĩ.

Từ đó, Hiền cùng đồng bọn giả danh đoàn công tác y tế của Trung ương và tỉnh đến các xã, thôn bản để thực hiện việc khám, tư vấn và bán sản phẩm trái quy định. Để chuẩn bị cho kế hoạch lừa đảo thật bài bản, tại các buổi “khám bệnh”, nhóm của Hiền đã mua cân điện tử, máy chiếu, giường xếp, thuê máy siêu âm xách tay và thuê nhóm người không có chứng chỉ hành nghề y, dược nhưng giả danh bác sĩ, kỹ thuật viên.

Đối tượng Phùng Thị Thu Hiền tại cơ quan Công an.

Tại các buổi tổ chức, nhóm đối tượng thuyết trình bằng máy chiếu về các bệnh xương khớp, gan, tuyến giáp..., sau đó tiến hành đo chiều cao, cân nặng, siêu âm, lập phiếu khám và chẩn đoán hàng loạt người dân mắc bệnh. Để người dân tin tưởng hơn nữa, khi khám bệnh nhóm đối tượng mặc áo blouse trắng.

Tiếp đó, Hiền và đồng bọn giới thiệu “thuốc đặc trị” (thực chất chỉ là thực phẩm chức năng) với lời quảng cáo sai sự thật, thổi phồng công dụng có thể chữa khỏi các bệnh xương khớp, gan nhiễm mỡ, u tuyến giáp... Để lôi kéo người dân mua sản phẩm, nhóm này tung ra chiêu “chương trình khuyến mãi giảm 50%”, song thực chất, giá giảm vẫn cao gấp nhiều lần giá nhập.

Khi bị dư luận phản ánh, nhóm của Hiền đã vội rút khỏi địa bàn huyện Kỳ Sơn (cũ) nhưng bị lực lượng Công an tỉnh Nghệ An phát hiện, mời về làm việc. Quá trình điều tra, cơ quan chức năng thu giữ hơn 1.500 hộp thực phẩm chức năng, xác định có gần 1.000 người dân bị lừa mua sản phẩm.

Sản phẩm được giới thiệu giá 700.000 đồng/lọ 60 viên nhưng khuyến mãi 50%. Nhóm này còn giới thiệu 2 sản phẩm bảo vệ sức khỏe “Viên uống Bảo Minh” và “Viên xương khớp An Bình” với tổng số tiền 1,4 triệu đồng, được giảm giá 50%.

Trước đó, vào ngày 26/3, Công an tỉnh Nam Định (cũ) đã phát đi thông báo tìm hàng ngàn bị hại trên cả nước bị lừa trong đường dây bác sĩ giả tư vấn để lừa bán thực phẩm chức năng và mỹ phẩm. Cụ thể, các đối tượng trong đường dây này sử dụng chiêu trò giả danh bác sĩ tư vấn, gọi điện thoại thổi phồng tác dụng điều trị bệnh của các loại thực phẩm chức năng, mỹ phẩm để lừa người dân mua các gói liệu trình với giá cao gấp nhiều lần giá trị thực của sản phẩm.

Theo kết quả điều tra bước đầu xác định, điều hành đường dây này là vợ chồng Trần Thị Thu Phương (sinh năm 1996) và Nguyễn Mạnh Trường (sinh năm 1992), trú tại Khương Đình, Hà Nội. Hai đối tượng này thành lập Công ty TNHH NTA Group, có trụ sở tại đường Nguyễn Trãi, phường Khương Đình.

Quá trình hoạt động, Trần Thị Thu Phương đã liên tục thành lập nhiều công ty chi nhánh tại nhiều tỉnh, thành phố trên cả nước, đăng ký kinh doanh thực phẩm chức năng. Tuy nhiên, thực chất đây chỉ là vỏ bọc để lừa đảo chiếm đoạt tiền của khách hàng.

Để đạt được mục đích lừa đảo, cặp vợ chồng này đã dàn dựng một kịch bản tinh vi, đó là để cho nhân viên của các công ty chi nhánh giả danh bác sĩ hoặc nhân viên của các trung tâm chăm sóc sức khỏe, điều trị các bệnh như nám da, tiểu đường, xương khớp, gan, tóc, dạ dày... Những đối tượng này gọi điện hỏi thăm tình hình sức khỏe của khách hàng rồi chào mời mua các liệu trình điều trị bằng sản phẩm của Công ty NTA Group. Những liệu trình này thực chất chỉ là các hộp thực phẩm chức năng, mỹ phẩm không có tác dụng chữa bệnh.

Qua điều tra, Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an tỉnh Nam Định đã phát hiện tổng cộng 11.979 mã đơn hàng giao dịch thành công, liên quan đến 7.402 khách hàng (bị hại) tại 63 tỉnh, thành phố trên cả nước.

Cuối năm ngoái, Công an huyện Tiên Du (cũ), tỉnh Bắc Ninh khởi tố Phạm Viết Trung (28 tuổi) cùng 25 đồng phạm vì giả danh bác sĩ, thiếu tướng của các bệnh viện quân đội để bán thuốc cho hơn 8.000 người, chiếm đoạt trên 30 tỷ đồng.

Các loại “thuốc trị tiểu đường, huyết áp...” đều do nhóm này tự đặt tên, thuê cơ sở gia công với giá chỉ 25.000 đồng/sản phẩm, sau đó nâng giá bán lên từ 700.000 đến 2 triệu đồng.

Theo kịch bản, nhóm Trung chia thành từng cặp. Một người lập fanpage, chạy quảng cáo để tìm bệnh nhân; người còn lại đóng vai bác sĩ của các bệnh viện lớn như Quân y 103, Bệnh viện 108, gọi điện tư vấn, chẩn đoán từ xa và mời mua thuốc. Khi nạn nhân “cắn câu”, chúng tiếp tục dụ dỗ mua thêm sản phẩm giá cao hơn với lời quảng cáo “thuốc cực tốt, chữa dứt điểm bệnh lâu năm”.

Cùng thời điểm, Công an huyện Tân Yên, tỉnh Bắc Giang (cũ) cũng bắt giữ vợ chồng Đặng Văn Thắng (29 tuổi) và đồng phạm về hành vi lừa đảo chiếm đoạt tài sản thông qua bán thực phẩm chức năng không rõ nguồn gốc cho khoảng 20.000 người, thu lợi 75 tỷ đồng.

Sản phẩm của nhóm này được đặt làm tại xưởng thuốc nam, giá gốc chỉ 30.000-40.000 đồng nhưng được thổi giá lên 1-3 triệu đồng/hộp. Chúng tổ chức hoạt động theo mô hình đa cấp, sử dụng hình ảnh các bác sĩ nổi tiếng để quảng cáo, tạo niềm tin giả cho người bệnh.

“Tiền mất, tật mang” vì thuốc của bác sĩ rởm

Thực tế, tình trạng “bác sĩ giả” xuất hiện ngày càng nhiều, song chưa có thống kê cụ thể. Không ít bác sĩ và bệnh viện uy tín bị kẻ xấu lợi dụng hình ảnh, danh tiếng để trục lợi. Các đối tượng lừa đảo không chỉ xuất hiện trực tiếp, “thăm khám” cho người dân mà chúng còn khai thác mạnh trên mạng xã hội. Cụ thể, chúng cắt ghép hình ảnh, video của những bác sĩ nổi tiếng, lồng vào quảng cáo các sản phẩm “chữa bách bệnh” từ tiểu đường, huyết áp đến ung thư.

Nhiều bác sĩ thật cho biết họ “dở khóc dở cười” khi hình ảnh bị sử dụng trái phép trên Facebook, TikTok, YouTube. Bác sĩ Trương Hữu Khanh - chuyên gia dịch tễ, nguyên Trưởng Khoa Nhiễm - Thần kinh Bệnh viện Nhi đồng 1 TP Hồ Chí Minh cũng là một trong những người bị giả mạo thường xuyên. Dù nhiều năm nay ông chỉ tư vấn sức khỏe miễn phí trên mạng xã hội nhưng hình ảnh của ông lại bị cắt ghép để quảng cáo cho hàng loạt sản phẩm: thuốc tăng chiều cao, chữa đau lưng, thuốc xương khớp, thậm chí “thuốc đánh bại bệnh tiểu đường khiến cả nước sốc”.

Có trang còn tự ý nâng học hàm của ông lên “giáo sư, tiến sĩ chuyên ngành ký sinh trùng” rồi đăng bài “phỏng vấn độc quyền” để quảng cáo thuốc trừ ký sinh trùng. Bác sĩ Khanh khẳng định, ông chưa bao giờ quảng cáo thuốc hay thực phẩm chức năng. Ông nhấn mạnh, bản thân chỉ chuyên điều trị bệnh truyền nhiễm và nhi khoa, không liên quan đến các bệnh cơ xương khớp hay tiểu đường. “Nhiều người gửi ảnh chụp hỏi tôi có thật sự bán thuốc không, tôi mới biết hình ảnh mình bị mạo danh khắp nơi như thế”, ông nói.

Theo các chuyên gia y tế, điểm chung của các vụ việc này là đánh vào tâm lý người cao tuổi và người mắc bệnh mãn tính - nhóm người này thường thiếu thông tin và mong được chữa khỏi bệnh nhanh chóng. Sau đó, các đối tượng sử dụng kịch bản tư vấn chuyên nghiệp như hỏi triệu chứng, “chẩn đoán sơ bộ” rồi khéo léo dẫn dắt “con mồi” đến việc mua sản phẩm “độc quyền, chỉ bán qua bác sĩ”.

Một khi đã tin, nhiều người sẵn sàng chuyển hàng triệu đồng để mua “liệu trình điều trị”. Chỉ đến khi sản phẩm không hiệu quả, họ mới biết mình bị lừa nhưng việc đòi lại tiền gần như bất khả thi, vì đối tượng dùng tài khoản ảo và địa chỉ không rõ ràng.

Đây là 2 trong số các loại thực phẩm chức năng mà nhóm của Hiền đã thổi phồng công dụng và bán với giá “cắt cổ” cho người dân.

Là một nạn nhân của tình trạng giả bác sĩ lừa đảo bán thực phẩm chức năng không rõ nguồn gốc, ông Phạm Văn Lợi, 68 tuổi (Ứng Hòa, Hà Nội) rất ân hận vì sự cả tin của mình. Ông chia sẻ: “Tôi thấy trên YouTube có một người mặc áo blouse trắng, tự giới thiệu là bác sĩ của bệnh viện lớn hướng dẫn cách “chữa khỏi bệnh gout không cần kiêng khem”. Ông “bác sĩ” này lại đứng cạnh logo đài truyền hình và sau đó lại còn giới thiệu bệnh nhân “đã khỏi bệnh” nên tôi tin tưởng”.

Bản thân ông Lợi đã phải sống chung với bệnh gout suốt 3 năm khiến ông mệt mỏi vì phải kiêng ăn uống, dùng thuốc kiểm soát acid uric hằng ngày. Vì vậy, khi nghe được vị “bác sĩ” kia khẳng định chỉ cần uống hết một liệu trình là khỏi bệnh, ông đã không do dự mà bỏ ra 5 triệu đồng mua 2 hộp “thuốc đặc trị gout”. Dùng xong thấy đỡ đau, ăn uống ngon miệng hơn, ông càng tin tưởng và tiếp tục đặt thêm. Nhưng, chỉ ít lâu sau, các khớp chân sưng tấy, nổi cục tophi buộc ông phải nhập viện tiểu phẫu. Kết quả xét nghiệm cho thấy, loại “thuốc thần kỳ” ông uống thực chất là thực phẩm chức năng chứa corticoid, có tác dụng giảm đau nhanh nhưng gây nhiều biến chứng nghiêm trọng nếu dùng lâu dài. Lúc này thì ông Lợi biết mình đã bị lừa.

Thực tế, phần lớn sản phẩm do các “bác sĩ giả” quảng cáo không được kiểm nghiệm, thậm chí có loại chứa chất cấm hoặc corticoid - gây hại gan, thận và xương nếu sử dụng lâu dài. Nguy hiểm hơn, nhiều người bệnh còn tự bỏ điều trị bằng thuốc thật để chuyển sang dùng “thuốc quảng cáo”, khiến bệnh tình nặng thêm. Cùng với việc bị mất tiền, nhiều người bệnh đã phải chịu đựng những hệ lụy lâu dài từ việc điều trị sai cách, khiến bệnh tình thêm trầm trọng, gây ra các biến chứng nguy hiểm, thậm chí đe dọa tính mạng.

Quá trình xác minh, điều tra nhiều vụ việc lừa đảo y tế, Cơ quan công an nhận định, các đối tượng thường giả danh bác sĩ, chuyên gia trong các lĩnh vực có nhiều người mắc phải như: điều trị xương khớp, phẫu thuật thẩm mỹ, chăm sóc da, chữa bệnh bằng phương pháp dân gian, cổ truyền. Có đối tượng giả danh bác sĩ tại các cơ sở khám chữa bệnh “chui”, có đối tượng hoạt động qua mạng xã hội.

Để tạo lòng tin với người bệnh, các đối tượng thường sử dụng bằng cấp hoặc giấy chứng nhận giả, khoe các chức vụ, chức danh, trình độ chuyên môn. Bên cạnh đó đăng tải các thông tin thổi phồng công dụng của sản phẩm hoặc các liệu pháp như “châm cứu thần kỳ”, “bài thuốc dân gian bí truyền”, cùng lời hứa hẹn chữa “khỏi bệnh nhanh chóng”, “an toàn tuyệt đối”...

Để tránh rơi vào những bẫy lừa đảo của bác sĩ rởm, người bệnh cần trang bị kiến thức và thận trọng trong việc lựa chọn dịch vụ khám chữa bệnh. Trước khi quyết định khám chữa bệnh, cần tìm hiểu kỹ thông tin về bác sĩ gồm: bằng cấp, chứng chỉ hành nghề, giấy phép hoạt động của cơ sở y tế nơi bác sĩ làm việc từ các nguồn thông tin chính thống.

Người bệnh nên đến các bệnh viện, cơ sở y tế có uy tín, đội ngũ bác sĩ có trình độ chuyên môn cao để khám chữa bệnh, không đến các phòng khám “chui” hoặc không có thông tin rõ ràng về giấy phép hành nghề.

Nếu phát hiện bác sĩ giả mạo hoặc nghi ngờ về tính hợp pháp của cơ sở y tế, cần báo ngay cơ quan chức năng để được giải quyết kịp thời, tránh cho những người khác trở thành nạn nhân.

Bên cạnh đó, chính quyền và các cơ quan chức năng cần thực hiện tốt vai trò giám sát, tăng cường kiểm tra các cơ sở y tế, phòng khám, siết chặt quy định cấp phép hành nghề, xử lý nghiêm các hành vi vi phạm trong lĩnh vực y tế, nhằm bảo vệ sức khỏe và quyền lợi của người dân.

Phong Anh