Bắc Ninh: Thúc đẩy ứng dụng vật liệu xanh trong xây dựng đô thị hiện đại

Theo các chuyên gia xây dựng, vật liệu xanh gồm gạch không nung, xi măng xanh, bê tông nhẹ, vật liệu tái chế… Khi đưa vào sử dụng, các loại vật liệu này không chỉ giúp giảm thiểu ô nhiễm môi trường mà còn tiết kiệm tài nguyên, bảo vệ hệ sinh thái, nâng cao sức khỏe cộng đồng...

100% công trình ngân sách nhà nước sử dụng gạch không nung.

Trước khi sáp nhập, cả 2 địa phương Bắc Ninh và Bắc Giang đều chú trọng khuyến khích sử dụng vật liệu thân thiện môi trường. Nhiều năm nay, 100% công trình sử dụng ngân sách nhà nước đều dùng gạch không nung. Đối với các công trình ngoài ngân sách, cơ quan chức năng khi thẩm định, cấp phép cũng vận động, hướng dẫn chủ đầu tư lựa chọn vật liệu xanh.

Theo đánh giá của Sở Xây dựng Bắc Ninh, hiện vẫn chưa có quy định cụ thể do Nhà nước ban hành về việc sử dụng vật liệu xanh cho các công trình, chủ yếu mới dừng ở mức khuyến khích. Do đó trong quá trình thẩm định, các phòng chức năng luôn tư vấn, định hướng chủ đầu tư lựa chọn vật liệu không nung, vật liệu cách nhiệt, tiết kiệm năng lượng… góp phần giảm phát thải khí nhà kính và đạt tiêu chí công trình xanh. Việc đánh giá toàn diện các yếu tố như hiệu quả năng lượng, sử dụng nước, chất lượng môi trường cũng được thực hiện để đề xuất các giải pháp bổ sung như năng lượng tái tạo, hệ thống chiếu sáng tiết kiệm, quản lý chất thải hiệu quả.

Ông Hoàng Đức Hiếu, Phó Giám đốc Ban Quản lý dự án Dân dụng và Phát triển đô thị tỉnh Bắc Ninh số 1 chia sẻ: “Xét trên phương diện công trình xanh, tiêu chí sử dụng vật liệu bảo vệ môi trường chưa có quy định cụ thể mà mới ở mức định hướng, khuyến khích. Ngoài việc bắt buộc dùng gạch không nung, chúng tôi luôn cố gắng lồng ghép các tiêu chí khác như tăng mật độ cây xanh, lắp đèn LED, điều hòa tiết kiệm điện và ưu tiên sử dụng vật liệu thay thế gỗ, đá tự nhiên”.

Dù đã có chuyển biến tích cực, nhưng theo đánh giá của các đơn vị, chi phí đầu tư cho công trình đạt chuẩn xanh, sử dụng vật liệu thân thiện môi trường vẫn cao hơn công trình thông thường, khiến nhiều chủ đầu tư, đặc biệt là khu vực tư nhân e ngại.

Tại Ban Quản lý dự án Dân dụng và Phát triển đô thị tỉnh Bắc Ninh số 2, đơn vị đang chuẩn bị đầu tư Trung tâm Y tế Quế Võ và Trung tâm Y tế Tiên Du. Ngay từ giai đoạn thiết kế, Ban đã phối hợp với tư vấn bàn giải pháp tận dụng thông gió, ánh sáng tự nhiên, trồng cây xanh tập trung; tăng cường sử dụng gạch không nung, vật liệu thay thế gỗ, đá tự nhiên và vật liệu lát sân có khả năng thấm hút tốt…

Dù đã có chuyển biến tích cực, nhưng theo đánh giá của các đơn vị, chi phí đầu tư cho công trình đạt chuẩn xanh, sử dụng vật liệu thân thiện môi trường vẫn cao hơn công trình thông thường, khiến nhiều chủ đầu tư, đặc biệt là khu vực tư nhân e ngại. Ngoài ra, các quy chuẩn, tiêu chuẩn, định mức kinh tế kỹ thuật chưa đồng bộ; nguồn vốn ngân sách còn hạn chế cùng với nhận thức của một bộ phận chủ đầu tư chưa đầy đủ… là nguyên nhân khiến vật liệu thân thiện với môi trường chưa được sử dụng rộng rãi.

Để đẩy mạnh ứng dụng vật liệu xanh, Sở Xây dựng đề xuất tăng cường đào tạo, bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ cho cán bộ làm công tác thẩm định, cấp phép thi công, đặc biệt là kiến thức pháp luật, công nghệ và vật liệu xây dựng mới. Đồng thời yêu cầu chủ đầu tư, đơn vị tư vấn nghiên cứu, áp dụng hệ thống tái tạo năng lượng và đưa ra các giải pháp để tối ưu hóa hiệu quả sử dụng. Các giải pháp đưa ra như tăng cường sử dụng hệ thống chiếu sáng tiết kiệm năng lượng và cảm biến ánh sáng, tận dụng tối đa ánh sáng tự nhiên và thông gió tự nhiên để giảm tải hệ thống điều hòa không khí.

Đặc biệt đẩy mạnh sử dụng năng lượng tái tạo như năng lượng mặt trời, năng lượng gió, các thiết bị tiết kiệm nước trong nhà vệ sinh và hệ thống tưới tiêu; ưu tiên sử dụng vật liệu tái chế, vật liệu thân thiện với môi trường... Cùng đó, phối hợp hướng dẫn các địa phương, doanh nghiệp, chủ đầu tư trong việc áp dụng tiêu chí công trình xanh, sử dụng vật liệu thân thiện với môi trường trong quá trình đánh giá, phân loại đô thị, phân hạng nhà chung cư và phát triển các dự án nhà ở xã hội theo tiêu chuẩn xanh.

Theo ông Đỗ Xuân Thủy, Phó Giám đốc Ban Quản lý dự án Dân dụng và Phát triển đô thị tỉnh Bắc Ninh số 2, tỉnh cần sớm ban hành chính sách, chế tài cụ thể để đưa vật liệu xanh trở thành tiêu chuẩn bắt buộc, ít nhất đối với các công trình công ích và khuyến khích mạnh mẽ trong khu vực tư nhân. Ông cũng nhấn mạnh việc đẩy mạnh tuyên truyền nâng cao nhận thức về sử dụng vật liệu xanh trong cộng đồng và có cơ chế khen thưởng, tôn vinh các công trình xanh tiêu biểu.

Bắc Ninh đang trên lộ trình trở thành đô thị xanh, hiện đại. Việc ứng dụng vật liệu xanh không chỉ là yêu cầu kỹ thuật, mà còn là lựa chọn tất yếu để bảo vệ môi trường, tiết kiệm tài nguyên và nâng cao chất lượng cuộc sống cho người dân. Với sự đồng hành của cơ quan quản lý, quyết tâm của các chủ đầu tư và sự ủng hộ từ cộng đồng, mục tiêu này hứa hẹn sẽ sớm trở thành hiện thực.

Bài, ảnh: Đức Anh