Bắc Ninh tái định vị du lịch văn hóa bằng tour trải nghiệm di sản độc đáo

Từ cuối tháng 5/2025, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Bắc Ninh đã quyết định điều chỉnh và mở rộng thêm 8 điểm đến mới trên cả 4 tuyến tour nhằm làm giàu thêm nội dung trải nghiệm. Các điểm đến này trải đều khắp các huyện Từ Sơn, Thuận Thành, Tiên Du, Gia Bình và Lương Tài. Đây đều là những vùng đất nổi tiếng với chùa cổ, làng nghề truyền thống và di sản văn hóa phi vật thể.

Tour thứ nhất được bổ sung chùa Tiêu Sơn, nơi gắn liền với Thiền sư Vạn Hạnh và chùa Tổ xã Hà Mãn, tạo thành hành trình xuyên suốt từ Bảo tàng Bắc Ninh đến loạt điểm di tích như chùa Bút Tháp, chùa Dâu, làng tranh Đông Hồ và khu sinh thái Vườn Cuộc Sống. Đây là tuyến tiêu biểu cho du lịch văn hóa - Phật giáo, nơi kết nối tinh thần tôn giáo với vẻ đẹp dân gian qua nghệ thuật và cảnh quan.

Tour thứ hai mở rộng chiều sâu văn hóa bằng cách kết nối chùa Linh Ứng với đền và lăng Sĩ Nhiếp - một danh nhân có công truyền bá chữ Hán tại Việt Nam. Tuyến này tạo mạch nối tự nhiên giữa làng gốm Phù Lãng, chùa Phật Tích và chùa Diên Quang, gợi mở những tầng văn hóa lịch sử đan xen giữa tôn giáo, thủ công truyền thống và học thuật.

Mỗi tour là một câu chuyện, một lát cắt văn hóa sống động, nơi du khách có thể cảm nhận Bắc Ninh bằng tất cả giác quan, cảm xúc và trải nghiệm.

Tour thứ ba bổ sung thêm chùa Bách Môn (xã Việt Đoàn) nhằm phát huy thế mạnh của Bắc Ninh về di sản phi vật thể, đặc biệt là không gian diễn xướng Quan họ. Tuyến hành trình kết nối hài hòa các điểm đến như đình Tướng Quốc, đền Thánh Quang, làng Diềm - cái nôi của Dân ca Quan họ và Green Farm - mô hình du lịch nông nghiệp cộng đồng. Tại đây, du khách có thể trải nghiệm làm nông dân, hòa mình vào nhịp sống thôn quê và thưởng thức câu hát Quan họ giữa không gian thiên nhiên thanh bình.

Tour thứ tư trở thành tuyến tổng hợp khi đưa vào 3 điểm mới: chùa Đại Bi (xã Thái Bảo), làng đúc đồng Đại Bái (Gia Bình) và khu sinh thái nghỉ dưỡng Đông Đô Village (Lương Tài). Đây là hành trình kết nối tín ngưỡng, làng nghề, dịch vụ sinh thái, nơi du khách được trải nghiệm đúc đồng thủ công, khám phá không gian làng cổ và thư giãn tại khu nghỉ dưỡng nông thôn kiểu mới.

Theo ông Nguyễn Mạnh Tiến, Phó giám đốc Bảo tàng và Xúc tiến Du lịch Bắc Ninh, chương trình tour du lịch miễn phí đã góp phần “đánh thức” nhiều giá trị văn hóa tưởng như đã bị lãng quên. Từ việc được trực tiếp nghe Quan họ vang lên bên mái đình làng Diềm, tự tay vẽ tranh dân gian Đông Hồ, đúc đồng tại Đại Bái, đến nặn gốm ở làng cổ Phù Lãng…

Bên cạnh việc bảo tồn giá trị truyền thống, tỉnh Bắc Ninh đang nỗ lực kết nối các yếu tố di tích, làng nghề, không gian sinh thái và sản phẩm du lịch cộng đồng. Cách tiếp cận này không chỉ giúp mở rộng không gian trải nghiệm, mà còn kéo dài thời gian lưu trú, gia tăng chi tiêu và tạo sinh kế bền vững cho người dân.

Ngoài việc định hình, xây dựng tour, tuyến, tỉnh còn chú trọng đến khâu tổ chức vận hành từ đào tạo đội ngũ thuyết minh viên, số hóa điểm đến, xây dựng hệ sinh thái liên kết giữa các cơ sở lưu trú, ẩm thực và dịch vụ vận chuyển. Đây là tiền đề để du lịch Bắc Ninh không ngừng chuyên nghiệp hóa, hướng tới phục vụ nhu cầu ngày càng cao của du khách nội địa và quốc tế.

Bắc Ninh hiện sở hữu hơn 1.500 di tích được xếp hạng, trong đó có 4 di tích quốc gia đặc biệt. Đây được xem là “bảo tàng sống” của văn hóa Việt Nam, nơi hội tụ tinh hoa dân tộc từ thời Lý - Trần đến hiện đại. Nhưng giá trị đó chỉ thực sự phát huy khi người dân trở thành chủ thể giữ gìn và giới thiệu di sản. Chính vì vậy, việc phát triển du lịch gắn với cộng đồng không chỉ là định hướng, mà là lựa chọn chiến lược để tạo ra các mô hình du lịch bền vững và hài hòa giữa bảo tồn và khai thác.

“Bằng cách phục dựng nghệ thuật truyền thống, tăng cường tuyên truyền trực quan, cải tạo cảnh quan và đảm bảo môi trường tại điểm đến, Bắc Ninh thể hiện quyết tâm làm du lịch một cách bài bản và dài hạn. Trong tương lai gần, nếu tỉnh tiếp tục phát huy lợi thế về di sản kết hợp với thu hút đầu tư vào hạ tầng dịch vụ, ứng dụng công nghệ và chuyển đổi số, Bắc Ninh hoàn toàn có thể trở thành trung tâm du lịch văn hóa - sinh thái hàng đầu vùng đồng bằng Bắc Bộ”, Phó giám đốc Bảo tàng và Xúc tiến Du lịch Bắc Ninh cho hay.

Hiện tại, 4 tuyến tour miễn phí của Bắc Ninh đang hoạt động theo mô hình tour ngắn ngày, có xe đưa đón, hướng dẫn viên và trải nghiệm trọn gói:

Tour Văn hóa - Phật giáo: Bảo tàng Bắc Ninh - chùa Tiêu Sơn - Đền Đô - Đông Hồ - Vườn Cuộc sống - chùa Dâu - chùa Tổ - chùa Bút Tháp.

Tour Gốm và di sản: Bảo tàng - chùa Diên Quang - đền Tam Phủ - làng gốm Phù Lãng - chùa Linh Ứng - đền Sĩ Nhiếp - chùa Phật Tích.

Tour Quan họ: Đình Tướng Quốc - chùa Bách Môn - đền Thánh Quang - Green Farm - làng Diềm - Nhà hát Dân ca Quan họ.

Tour Văn hóa - Sinh thái: Di tích Lệ Chi Viên - chùa Đại Bi - làng nghề Đại Bái - Đông Đô Village.

Linh Nguyễn