Bắc Ninh: Khai thác hiệu quả cảng cạn, tạo đòn bẩy phát triển logistics

Phát huy vai trò trung chuyển hàng hóa theo chuỗi

Trong chiến lược phát triển logistics, tỉnh xác định cảng cạn có vai trò là “mắt xích” quan trọng trong chuỗi cung ứng hàng hóa hiện đại. Hệ thống cảng cạn của tỉnh không nằm ven biển nhưng kết nối trực tiếp với các cảng biển Hải Phòng (thành phố Hải Phòng) và cảng biển Cái Lân (Quảng Ninh) thông qua đường thủy nội địa và đường bộ. Thực tế, cảng cạn hoạt động ngày càng khẳng định hiệu quả rõ nét thông qua sản lượng hàng hóa và doanh thu tăng trưởng ổn định, đóng góp tích cực cho phát triển dịch vụ logistics và kinh tế địa phương.

Bốc xếp hàng hóa tại Cảng cạn Tân cảng Quế Võ.

Cảng cạn Tân Cảng Quế Võ, xã Phù Lãng là điển hình. Cảng có quy mô gần 10 ha, đã hoàn thành giai đoạn 1 và giai đoạn 2 của dự án và bắt đầu hoạt động từ năm 2023 với 3 bến cầu tàu. Cảng này có kết nối với quốc lộ 18, thuận lợi về giao thông đường thủy và đường bộ. Mục tiêu là trở thành cảng đích cho xuất nhập khẩu quanh khu vực các tỉnh: Bắc Ninh, Thái Nguyên, Phú Thọ và thành Phố Hà Nội, trung chuyển hàng hóa ra các cảng khu vực Hải Phòng. Đồng thời là trung tâm logistics tại Bắc Ninh, bảo đảm hoạt động vận tải, xếp dỡ, đóng gói, lưu thông, sửa chữa container và các thủ tục hải quan.

Trung tá Nguyễn Công Bình, Giám đốc Cảng cạn Tân cảng Quế Võ cho biết, đơn vị đã và đang đẩy mạnh hoạt động dịch vụ logistics cho hơn 40 khách hàng doanh nghiệp và các hãng tàu thông qua hệ thống đường thủy và đường bộ. Năm 2025, sản lượng hàng hóa xuất nhập khẩu qua cảng ước đạt 2.799 TEU (1 TEU tương đương 11 tấn), tăng mạnh so với các năm trước; hàng hóa nội địa hơn 86,6 nghìn TEU, doanh thu đạt hơn 80 tỷ đồng. Dự kiến, năm 2026, Cảng cạn Tân cảng Quế Võ phấn đấu doanh thu tăng 15% so với năm trước. Đơn vị sẽ tiếp tục xem xét hoàn thiện hạ tầng để mở rộng quy mô hoạt động.

Tương tự, Cảng cạn Sowatco Tri Phương, xã Đại Đồng thuộc Tổng Công ty cổ phần Đường sông miền Nam hoạt động từ năm 2019 đang phát huy hiệu quả. Với lợi thế nằm trên tuyến sông Đuống, cảng tập trung khai thác vận tải container bằng đường thủy. Khách hàng chính của cảng này là các tập đoàn có vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài quy mô lớn như: Toyota, Nitory, JA Solar, Canon, Foxconn… Theo đại diện cảng cạn Sowatco Tri Phương, năm 2025, sản lượng thông qua cảng 57 nghìn TEU, tăng gần gấp đôi so với năm ngoái, góp phần hình thành chuỗi dịch vụ kho vận gắn với phát triển công nghiệp.

Theo Sở Xây dựng, toàn tỉnh có 11 cảng cạn đang hoạt động ổn định và phát huy hiệu quả như: Cảng cạn Trí Yên, phường Tân An; Cảng cạn Dabaco Tân Chi, xã Tân Chi; Cảng cạn Đức Long, xã Phù Lãng; Cảng cạn Đáp Cầu, phường Vũ Ninh… Lợi thế nằm trên các tuyến sông Đuống, sông Cầu và sông Thương, các cảng cạn trong tỉnh tập trung khai thác vận tải container và hàng rời bằng đường thủy nội địa, kết nối với các cảng biển phía Bắc với sản lượng hàng hóa vận chuyển hàng trăm nghìn tấn mỗi năm.

Quy hoạch mở rộng, nâng cao năng lực hoạt động

Tổng doanh thu của các cảng cạn năm 2025 toàn tỉnh ước đạt hơn 700 tỷ đồng, góp phần tích cực vào chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo hướng dịch vụ, công nghiệp hiện đại, hình thành mạng lưới logistics nội địa quan trọng, giảm tải cho các cảng biển truyền thống. Các cảng này kết nối với các tuyến quốc lộ, đường cao tốc, đường thủy đem lại lợi thế cạnh tranh về thời gian và chi phí cho hoạt động xuất nhập khẩu của doanh nghiệp.

Lợi thế nằm trên các tuyến sông Đuống, sông Cầu và sông Thương, các cảng cạn trong tỉnh tập trung khai thác vận tải container và hàng rời bằng đường thủy nội địa, kết nối với các cảng biển phía Bắc, sản lượng hàng hóa vận chuyển hàng trăm nghìn tấn mỗi năm.

Để phát huy hiệu quả hoạt động của các cảng cạn, tỉnh đã và đang triển khai nhiều giải pháp đồng bộ như: Hoàn thiện quy hoạch cảng cạn gắn với quy hoạch giao thông và phát triển công nghiệp, kết nối chặt chẽ với đường bộ, đường thủy nội địa, cao tốc và trong tương lai là đường sắt, tạo điều kiện phát triển vận tải đa phương thức. Đồng thời phối hợp với Bộ Xây dựng, Cục Hàng hải và Đường thủy rà soát, cập nhật quy hoạch hệ thống cảng cạn giai đoạn 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050. Quy hoạch không chỉ bao gồm các điểm cảng cạn mà còn gắn với Cảng hàng không quốc tế Gia Bình, đường thủy nội địa nhằm tạo ra chuỗi logistics. Tỉnh cũng tích cực phối hợp với các bộ, ngành Trung ương tháo gỡ vướng mắc thủ tục pháp lý về đất đai, môi trường, tạo điều kiện cho doanh nghiệp mở rộng quy mô, nâng cao năng lực khai thác.

Đặc biệt, mỗi năm, tỉnh bố trí hàng nghìn tỷ đồng đầu tư hạ tầng giao thông kết nối, nhất là các tuyến đường vào cảng, hệ thống kho bãi, logistics phụ trợ, bảo đảm lưu thông thuận lợi. Liền với đó, công tác bảo đảm an toàn giao thông đường thủy được lực lượng chức năng của tỉnh quan tâm thực hiện tốt, tạo thuận lợi cho các cảng lưu thông hàng hóa. Mới đây, đồng chí Nguyễn Hồng Thái, Ủy viên Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh ủy làm việc tại Cảng cạn Tân cảng Quế Võ đã nhấn mạnh, tỉnh Bắc Ninh có lợi thế lớn về mạng lưới sông ngòi, thuận lợi phát triển vận tải thủy và logistics xanh vì vậy cần tiếp tục phát huy hiệu quả của Cảng cạn Tân cảng Quế Võ. Tỉnh sẵn sàng hỗ trợ, tạo điều kiện tốt nhất để cảng hoạt động hiệu quả; tiếp tục chỉ đạo các sở, ngành có biện pháp cụ thể để kịp thời giải quyết các vướng mắc, bảo đảm điều kiện tốt nhất cho đơn vị hoạt động sản xuất, kinh doanh.

Hiện nay, tỉnh đã quy hoạch 12 cảng cạn thuộc các xã, phường: Kép, Hiệp Hòa, Yên Dũng, Nếnh, Bắc Lũng, Yên Phong, Võ Cường, Quế Võ, Phù Lãng, Từ Sơn, Tân Chi, Gia Bình, quy mô từ 16-100 ha/cảng. Trong số này có Cảng cạn Sen Hồ, phường Nếnh đã được chấp thuận chủ trương đầu tư, đồng thời chấp thuận nhà đầu tư. Nhà đầu tư đang tiếp tục hoàn thiện các thủ tục pháp lý để triển khai xây dựng. Được biết, mục tiêu đến năm 2030, tỉnh sẽ hình thành mạng lưới logistics tích hợp đa phương thức kết nối với các cảng biển phía Bắc và cửa khẩu quốc tế. Theo đó, tỉnh khuyến khích các nhà đầu tư ứng dụng công nghệ hiện đại, phát triển logistics xanh, giảm phát thải, hướng tới phát triển bền vững.

Minh Linh