Ba ưu tiên trọng tâm phát triển khoa học công nghệ trong doanh nghiệp nhỏ và vừa

3 vấn đề nổi cộm từ Nghị quyết 57

Thông tin được các doanh nghiệp và nhà khoa học nêu tại hội nghị Thường trực Chính phủ làm việc với các doanh nghiệp và vừa (DNNVV) Việt Nam với chủ đề "Nhà nước kiến tạo, doanh nghiệp và vừa Việt Nam bứt phá trong kỷ nguyên mới" chiều ngày 27/2 tại Hà Nội.

Phát biểu khai mạc, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính khẳng định, năm 2025, tình hình quốc tế và khu vực tiếp tục phức tạp, nhưng yêu cầu đặt ra cao hơn, với mục tiêu tăng trưởng ít nhất 8%, tạo đà, tạo lực, tạo thế cho mục tiêu tăng trưởng 2 con số trong những năm tới. Điều này đòi hỏi cả hệ thống chính trị, toàn dân và cộng đồng doanh nghiệp phải nỗ lực và vào cuộc.

Với việc Chính phủ đang xây dựng nghị quyết mới trình Bộ Chính trị, Ban Chấp hành Trung ương về phát triển doanh nghiệp tư nhân, Thủ tướng đề nghị các đại biểu đánh giá về thực trạng các DNNVV; trao đổi thẳng thắn, thảo luận, định hướng một số công việc lớn, xác định các nút thắt, điểm nghẽn cần tháo gỡ, đề xuất các nhiệm vụ, giải pháp để thực hiện, tinh thần là cùng làm, cùng hưởng, cùng thắng, cùng phát triển.

Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính phát biểu khai mạc hội nghịThường trực Chính phủ làm việc với các doanh nghiệp và vừa Việt Nam.

Tại hội nghị, đại diện các hiệp hội và doanh nghiệp đã đưa ra nhiều đề xuất nhằm hỗ trợ cộng đồng DNNVV vượt qua khó khăn và phát triển bứt phá trong thời gian tới.

Đề xuất một số kiến nghị giúp cộng đồng DNNVV thích ứng trong kỷ nguyên mới, ông Nguyễn Kim Hùng - Chủ tịch HĐQT của Tập đoàn Kim Nam cho rằng, Chính phủ cần sớm ban hành cơ chế thí điểm (sandbox) để dẫn dắt đột phá cho DNNVV, đặc biệt là doanh nghiệp khởi nghiệp đổi mới sáng tạo...

Bộ Tài chính và Ngân hàng Nhà nước nghiên cứu, xem xét ban hành sớm quy định định danh tài sản số, phương pháp định giá tài sản số cho doanh nghiệp để có thể tiếp cận các nguồn vốn từ ngân hàng thương mại, từ đó đầu tư vào ngắn hạn, trung và dài hạn.

"Nếu chúng ta tháo gỡ được thì dòng tiền từ ngân hàng chảy vào cộng đồng DNNVV sẽ tốt hơn bây giờ và lúc đó sẽ có động lực phát triển hơn, các nước trên thế giới cũng có nhiều đột phá về định danh tài sản số", ông Hùng nói.

Đề cập đến Nghị quyết 57 về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia mới được Bộ Chính trị ban hành, TS Cao Anh Tuấn - nhà sáng lập công nghệ giải mã gene Genetica cho biết, Nghị quyết 57 ra đời khiến những người làm khoa học rất vui mừng.

Theo ông Tuấn, với nghị quyết này, có 3 vấn đề nổi cộm cần lưu tâm. Thứ nhất, rất khó để một doanh nghiệp Việt Nam mở rộng ra nước ngoài khu chưa có một thương hiệu quốc gia về phát triển khoa học công nghệ.

Các doanh nghiệp đề xuất nhiều giải pháp hỗ trợ DNNVV.

Thứ hai, làm sao để mời gọi các nhà khoa học tầm cỡ quốc tế đến Việt Nam sống và hợp tác để phát triển nghiên cứu khoa học công nghệ ở Việt Nam, tiếp cận với công nghệ mới như trí tuệ nhân tạo chẳng hạn.

Thứ ba, Việt Nam chưa đào tạo được đội ngũ các nhà khoa học, kỹ sư với tiêu chuẩn quốc tế.

Từ việc chỉ ra những nút thắt này, nhà sáng lập công nghệ giải mã gene Genetica đề xuất Chính phủ có cơ chế tạo được các thương hiệu quốc gia về phát triển khoa học và đổi mới sáng tạo. Làm sao để tạo được thói quen của những nhà nghiên cứu ở các trường đại học lớn, các nhà nghiên cứu của các công ty lớn trên thế giới muốn đến Việt Nam thường xuyên hơn, từ đó giúp phát triển khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo của Việt Nam.

Ngoài ra, Chính phủ phải có cơ chế để các tập đoàn lớn như Google, Facebook, Microsoft... mở các trung tâm nghiên cứu và phát triển (R&D) ở Việt Nam.

Trong khi đó, bà Nguyễn Thị Bảo Hiền – Phó Chủ tịch thường trực Hiệp hội Nữ doanh nhân Việt Nam kiến nghị Nhà nước có chương trình đào tạo kỹ năng số, ứng dụng công nghệ 4.0 và quản trị doanh nghiệp, cũng như nâng cao nhận thức về an toàn thông tin trên không gian mạng, để nâng cao hiệu quả và giảm tối thiểu rủi ro, thiệt hại tiềm ẩn. Khuyến khích doanh nghiệp nữ tiếp cận các nền tảng thương mại điện tử, công nghệ tài chính để nâng cao năng lực cạnh tranh, mở rộng thị trường, nâng cao hiệu quả kinh doanh.

3 ưu tiên trọng tâm

Trước những đề xuất trên, Thứ trưởng Bộ KH&CN Lê Xuân Định cho biết, ngay sau khi Nghị quyết 57 được ban hành, Chính phủ đã ban hành chương trình hành động triển khai với 41 chỉ tiêu, 7 nhóm nhiệm vụ và 140 nhiệm vụ cụ thể nhằm tăng cường đầu tư hạ tầng cho khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số; phát triển, trọng dụng nhân lực chất lượng cao...

"Doanh nghiệp muốn phát triển thì phải luôn luôn cải thiện năng suất lao động. Muốn đột phá được thì phải có đổi mới sáng tạo. Vì vậy, các chủ trương này sẽ được thể chế hóa trong các dự án luật mà hiện nay Chính phủ đang chỉ đạo Bộ Khoa học và Công nghệ cùng các Bộ, ngành thực hiện sửa đổi toàn diện: Luật Khoa học, Công nghệ và Đổi mới sáng tạo; sửa đổi Luật Tiêu chuẩn, Quy chuẩn kỹ thuật, sửa đổi Luật Chất lượng sản phẩm, hàng hóa; sửa đổi Luật Năng lượng nguyên tử", Thứ trưởng Lê Xuân Định nêu.

Theo Thứ trưởng Bộ KH&CN, để doanh nghiệp có thể phát triển một cách bền vững và đột phá thì yếu tố khoa học công nghệ là yếu tố then chốt. Bởi vì muốn nâng cao năng suất lao động, ngoài kỹ năng lao động được đào tạo, trình độ quản lý thì kiến thức và tri thức của nhân loại kết tinh vào trong máy móc, thiết bị thể hiện ở đổi mới công nghệ đóng vai trò quyết định trong việc nâng cao năng suất lao động.

Vì vậy, trong thời gian vừa qua, Chính phủ đã chỉ đạo các đơn vị khẩn trương phối hợp, tháo gỡ những rào cản. Từ trước đến nay, cơ chế hỗ trợ phát triển khoa học công nghệ cho doanh nghiệp chủ yếu thực hiện qua việc thành lập một quỹ phát triển khoa học công nghệ doanh nghiệp. Tuy nhiên, quỹ này chỉ phù hợp với các doanh nghiệp lớn, có doanh thu lớn, doanh số lớn mới trích đủ phần trăm để thành lập.

Đáng chú ý, ngày 19/2 vừa qua, Chính phủ đã trình Quốc hội ban hành Nghị quyết 193 về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc biệt tạo đột phá phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia.

Theo đó, điều chỉnh lại thuế cho doanh nghiệp và cá nhân hoạt động khoa học công nghệ, các khoản tài trợ của doanh nghiệp cho nghiên cứu khoa học, phát triển công nghệ và đổi mới sáng tạo, khoản chi cho khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo được tính vào các khoản chi được trừ khi xác định thu nhập chịu thuế cho doanh nghiệp.

"Đây là một chính sách sẽ lan tỏa và hỗ trợ phù hợp với DNNVV. Bởi vì nhóm DN này không đủ sức để thành lập quỹ phát triển khoa học công nghệ của mình, không đủ năng lực đào tạo để tiến hành nghiên cứu trong đơn vị của mình", Thứ trưởng chia sẻ.

Từ những phân tích này, Thứ trưởng nêu ba ưu tiên trọng tâm để phát triển khoa học công nghệ trong DNNVV.

Thứ nhất, đẩy mạnh ứng dụng khoa học công nghệ, đổi mới sản xuất kinh doanh, và tiếp tục hỗ trợ doanh nghiệp chuyển đổi số, tiếp cận công nghệ tiên tiến như: Trí tuệ nhân tạo, công nghệ xanh… nhằm nâng cao năng suất, tính khả thi và tính cạnh tranh. Đây chính là chìa khóa để doanh nghiệp nâng cao năng suất và phát triển theo thị trường.

Thứ hai, tiếp tục thúc đẩy phát triển hệ sinh thái khởi nghiệp sáng tạo và xây dựng mạng lưới các trung tâm hỗ trợ khởi nghiệp sáng tạo.

Thứ ba, đẩy mạnh quá trình chuyển đổi số trong DNNVV, hỗ trợ ứng dụng các nền tảng công nghệ số cho sản xuất kinh doanh và thương mại điện tử.

Nguyệt Minh