Bà Rịa-Vũng Tàu: Bảo vệ, phát huy giá trị di tích Đường Hồ Chí Minh trên biển
Bến Lộc An - địa điểm tập kết, giao vũ khí chi viện cho quân và dân tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu trong kháng chiến - đã được xếp hạng Di tích Quốc gia Đặc biệt - Di tích Lịch sử Đường Hồ Chí Minh trên biển.

Toàn cảnh Bến Lộc An, tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu. (Nguồn: Cổng Thông tin Điện tử huyện Xuyên Mộc, tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu).
Ngày 12/6, Ủy ban Nhân dân tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu tổ chức lễ công bố, đón nhận bằng xếp hạng Di tích Quốc gia Đặc biệt - Di tích Lịch sử Đường Hồ Chí Minh trên biển tại bến Lộc An (huyện Xuyên Mộc, tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu).
Phó Chủ tịch Ủy ban Nhân dân tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu Đặng Minh Thông đánh giá cao ngành Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh, huyện Xuyên Mộc đã có nhiều công sức trong việc gìn giữ, bảo tồn, phát huy các giá trị văn hóa.
Ông đề nghị các cơ quan, đơn vị chức năng cần phải trách nhiệm hơn để phát huy những kết quả đã đạt được, chủ động phương án bảo vệ, phát huy, quảng bá... để di tích trở thành sản phẩm du lịch của địa phương.
Đường Hồ Chí Minh trên biển là tên gọi của tuyến hậu cần chiến lược trên Biển Đông, bảo đảm nhiệm vụ vận tải quân sự đặc biệt, do Hải quân Nhân dân Việt Nam và Quân giải phóng miền Nam Việt Nam thực hiện bí mật trên Biển Đông.
Ngày 23/10/1961, Trung ương Đảng và Quân ủy Trung ương đã quyết định thành lập Đoàn 759 với tên gọi “Đoàn tàu không số.”
Đơn vị này có nhiệm vụ bí mật vận chuyển vũ khí, đạn dược và cán bộ chi viện cho chiến trường miền Nam bằng đường biển.
Là nơi có địa hình hiểm trở, địch ít chú ý, bến Lộc An đã được chọn là địa điểm tập kết, giao vũ khí chi viện cho quân và dân tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu trong những năm kháng chiến chống đế quốc Mỹ ác liệt.
Khởi hành ngày 23/9/1963 tại Cát Bà (Hải Phòng) và sau 10 ngày lênh đênh trên biển, con tàu gỗ đầu tiên mang số hiệu 41 do đồng chí Lê Văn Một làm thuyền trưởng, đồng chí Đặng Văn Thanh làm chính trị viên cùng 2 thủy thủ Nguyễn Sơn và Thôi Văn Nam là ngư dân xã Phước Hải (tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu) cập bến Lộc An an toàn vào rạng sáng 3/10/1963.
Tàu mang theo 20 tấn vũ khí để bổ sung cho các lực lượng vũ trang chủ lực; trang bị cho quân dân địa phương tiến công giải phóng ấp chiến lược, tạo hậu phương cho chiến dịch Bình Giã.
Tiếp theo, từ năm 1963-1965, bên cạnh những chuyến hàng tiếp tế, bến Lộc An đã đón thành công 3 chuyến hàng chiến lược quan trọng để trang bị cho quân dân các tỉnh miền Đông Nam Bộ tham gia các chiến dịch, góp phần làm nên thắng lợi vang dội như Bình Giã, Đồng Xoài, Dầu Tiếng, Bàu Bàng.
Đến năm 1975, sau 14 năm Đường Hồ Chí Minh trên biển đã vận chuyển hơn 150.000 tấn hàng quân sự (chủ yếu là vũ khí), cùng hàng chục ngàn cán bộ từ Bắc vào Nam đã góp phần làm thất bại chiến lược “Chiến tranh đặc biệt” của đế quốc Mỹ và thắng lợi của sự nghiệp thống nhất đất nước.
Năm 1995, bến Lộc An được công nhận là Di tích Lịch sử cấp Quốc gia và nay là Di tích Quốc gia Đặc biệt.
Cuối năm 2024, Thủ tướng Chính phủ có quyết định xếp hạng Di tích Quốc gia Đặc biệt đợt 16 năm 2024 đối với 6 di tích lịch sử, trong đó có di tích Đường Hồ Chí Minh trên biển gắn với 4 địa phương Hải Phòng, Phú Yên, Bà Rịa-Vũng Tàu, Cà Mau./.