Bà lão 76 tuổi và hành trình 'thắp lửa' cho cộng đồng không khói thuốc

Bà Phạm Thị Minh Đang, Chủ nhiệm CLB “Gia đình có sức khỏe, không khói thuốc” Tổ dân phố số 5 (phường Bỉm Sơn, Thanh Hóa).

Một người phụ nữ nhỏ nhắn, gương mặt phúc hậu nhưng giọng nói đầy quả quyết và nhiệt huyết, bà Đang chính là "linh hồn" của phong trào phòng, chống tác hại thuốc lá tại địa phương. Ở bà không chỉ có quyết tâm mà còn là tình cảm chân thành, chạm đến trái tim người đối diện. Chính bởi vậy, mọi nỗ lực của bà không chỉ để tuyên truyền mà thực sự khơi dậy sự thay đổi từ bên trong mỗi người dân trong cộng đồng.

"Bục giảng" trong hành trình không khói thuốc

Chúng tôi tìm đến ngôi nhà của bà Phạm Thị Minh Đang tại Tổ dân phố số 5 (phường Bỉm Sơn (Thanh Hóa) vào một buổi chiều. Căn nhà nhỏ, gọn gàng, toát lên vẻ ấm cúng của một gia đình nề nếp. Ở tuổi 76, bà Đang vẫn giữ được sự minh mẫn, nhiệt huyết và nụ cười luôn thường trực trên môi. Bà từng là một giáo viên tận tâm, và giờ đây, khi đã nghỉ hưu, "bục giảng" của bà được mở rộng ra cả khu phố, với vai trò của một người có uy tín trong cộng đồng.

Bà Đang cẩn thận ghi chép nội dung tuyên truyền phòng, chống tác hại của thuốc lá.

Nghỉ hưu bà đảm nhiệm cùng lúc nhiều vai: Chủ tịch Hội Cựu giáo chức phường, Chi hội trưởng Chi hội Khuyến học, Phó Trưởng ban Mặt trận Tổ quốc, Tổ trưởng Tổ bảo vệ an ninh - trật tự Tổ dân phố số 5, và đặc biệt là Chủ nhiệm Câu lạc bộ (CLB) "Gia đình có sức khỏe, không khói thuốc".

Mỗi vai trò là một trách nhiệm, nhưng tất cả đều được bà hoàn thành xuất sắc, với một tinh thần cống hiến không mệt mỏi. "Người ta vẫn nói 'Cán bộ nào, phong trào ấy', và bà Đang chính là một trong những 'cánh chim đầu đàn' đưa CLB phát triển vững mạnh như hôm nay", bà Chu Thị Thu, Chủ tịch Hội LHPN phường Bỉm Sơn nhận xét.

Trong đó, công việc phòng, chống tác hại thuốc lá là một trong những nhiệm vụ đòi hỏi nhiều tâm sức nhất. Bà Đang chia sẻ, từ năm 2021, khi CLB chính thức đi vào hoạt động, bà và các thành viên đã xây dựng kế hoạch cụ thể, triển khai từng bước đến các khu phố, các nhóm hội viên. "Vì không thể có mặt thường xuyên, Ban Chủ nhiệm chủ yếu hướng dẫn, phân công và phối hợp cùng các thành viên tổ chức tuyên truyền trực tiếp tại khu dân cư", bà Đang nói.

Bà Đang đi từng ngõ, gõ từng nhà vận động người hút thuốc bỏ thuốc lá.

Chính nhờ gắn bó lâu năm với địa phương, bà Đang hiểu rõ từng ngóc ngách, từng hoàn cảnh của người dân trong khu phố. Từ sự thấu hiểu đó, bà xác định cách tiếp cận phù hợp với từng trường hợp, nhất là những người nghiện thuốc lâu năm, vợ con khuyên mãi không nghe.

"Tôi thường dùng chính những tấm gương từng bỏ thuốc thành công để truyền cảm hứng, để họ thấy rằng bỏ thuốc là hoàn toàn có thể"- bà chia sẻ. Tấm gương của anh M.H.G, người từng nghiện thuốc hơn 10 năm và đã bỏ thuốc nhờ sự động viên của bà cùng các thành viên CLB, là một trong những câu chuyện khiến bà luôn tự hào.

Điều quan trọng nhất, theo bà Đang, là sự kiên trì và tình cảm chân thành. "Tôi tin rằng, để người dân nghe mình thì trước tiên mình phải là người có uy tín, gương mẫu. Gia đình tôi không ai hút thuốc, các con đều là giáo viên, nên bà con rất tin tưởng. Nhờ vậy, khi tôi chia sẻ hay vận động, mọi người cũng dễ tiếp nhận hơn", bà Đang chia sẻ.

Sân khấu hóa nội dung tuyên truyền

Bà Đang nhận ra rằng việc tuyên truyền bằng lý thuyết hay những con số khô khan thường không mang lại hiệu quả như mong muốn. "Người dân thường xem đó là chuyện bình thường, không mấy quan trọng", bà Đang chia sẻ. Chính vì vậy, bà đã cùng Ban Chủ nhiệm CLB đã nghĩ ra một sáng kiến độc đáo: đưa nội dung tuyên truyền lên sân khấu dưới hình thức tiểu phẩm.

Tiểu phẩm “Bỏ ngay còn kịp” do bà Đang sáng tác, lấy cảm hứng từ câu chuyện có thật tại khu dân cư.

Những tiểu phẩm do chính các thành viên CLB tự biên soạn, dàn dựng và biểu diễn. Nội dung được lấy cảm hứng từ những câu chuyện có thật trong khu dân cư, tạo nên sự gần gũi và chân thật. "Một tiểu phẩm tiêu biểu mà tôi nhớ rất rõ có tên là 'Bỏ ngay còn kịp'. Nội dung kể về một người đàn ông nghiện thuốc lá lâu năm, mắc ung thư phổi. Sự lo lắng, nước mắt của vợ con cùng với tuyên truyền quyết liệt từ CLB đã khiến người chồng thức tỉnh", bà Đang say sưa kể.

Hình thức sân khấu hóa này đã nhận được sự hưởng ứng mạnh mẽ từ cộng đồng. Bà con gọi vui là "Sân khấu hài của bà Đang!", và kéo nhau đến xem rất đông. "Có người còn bảo: 'Phải bắt ông chồng đi xem cùng mới được!'", bà Đang vui vẻ kể lại. Điều đó cho thấy, những tiểu phẩm này đã thực sự chạm đến cảm xúc và suy nghĩ của người xem, đặc biệt là nam giới – đối tượng hút thuốc lá phổ biến nhất.

Bà Đang (ngoài cùng bên phải) tham gia biểu diễn tiểu phẩm “Bỏ ngay còn kịp” trong buổi tuyên truyền phòng, chống tác hại thuốc lá trên địa bàn.

Bên cạnh đó, bà Đang đặc biệt nhấn mạnh vai trò của người phụ nữ trong gia đình, coi đây là yếu tố then chốt trong việc thay đổi thói quen hút thuốc. "Sự kiên trì, gần gũi và tình cảm của người vợ là yếu tố rất quan trọng để thuyết phục người chồng từ bỏ thuốc lá", bà Đang khẳng định. Vì vậy, bà thường xuyên động viên các bà vợ, người mẹ rằng chính họ là "cầu nối" quan trọng để lan tỏa thông điệp và hành động thiết thực, giúp chồng, cha mình từ bỏ thói quen nguy hại này.

Bà Nguyễn Thị Thiệp, một người mẹ có con trai từng hút thuốc, cũng chia sẻ: "Nhờ có mô hình này mà bà con trong tổ dân phố đã biết quan tâm hơn đến môi trường sống xung quanh. Con trai tôi cũng đã ý thức hơn và hạn chế hút thuốc. Mọi người cũng tự ý thức giữ gìn không gian chung trong lành".

Người gieo niềm tin, bền bỉ vun đắp những đổi thay tích cực

Câu chuyện về cháu H.M.C cho thấy sự tận tâm và tình cảm mà bà Đang dành cho cộng đồng. Cháu C., một bộ đội xuất ngũ, từng nghiện thuốc lá nặng vì hoàn cảnh gia đình éo le. "Tôi đến trò chuyện, chia sẻ với cháu như một người mẹ, người chị trong gia đình. Tôi không dùng danh nghĩa tổ chức hay áp lực gì cả, mà chỉ dùng tình cảm chân thành để động viên", bà Đang tâm sự.

Sau hơn một tháng, cháu C. đã bỏ được thuốc lá. Giờ đây, cháu đã trở thành một cán bộ cơ sở gương mẫu. Từ một người từng có nguy cơ trượt dài, cháu đã vươn lên, trở thành một tấm gương sáng cho mọi người noi theo. "Tôi thấy vui và tự hào", bà Đang hạnh phúc nói.

Bà Nguyễn Thị Thiệp (phải) chia sẻ niềm vui khi con trai dần từ bỏ thuốc nhờ mô hình tuyên truyền tại Tổ dân phố.

Nhờ vào những nỗ lực bền bỉ của bà Đang và các thành viên CLB, môi trường sống tại Tổ dân phố số 5 đã có nhiều chuyển biến tích cực. Số người hút thuốc đã giảm rõ rệt, hiện chỉ còn "một hai người". Riêng bà Đang đã trực tiếp vận động thành công 7 người bỏ thuốc. Đây là kết quả đáng trân trọng, cho thấy tính hiệu quả của những cách làm sáng tạo và sự kiên trì không ngơi nghỉ.

Dù kinh phí hoạt động còn hạn chế, các thành viên CLB vẫn luôn tham gia nhiệt tình. Sự ủng hộ và ghi nhận từ chính quyền địa phương, dù chỉ là những phần quà nhỏ, cũng trở thành nguồn động viên quý giá. Bà Đang cho rằng, giá trị vật chất tuy không lớn nhưng ý nghĩa tinh thần thì vô cùng đáng trân trọng.

Trường Hùng