Ba đột phá - một tầm nhìn

Ba đột phá này không chỉ để tháo gỡ các điểm nghẽn nội tại, mà còn định vị Hà Nội đến năm 2030 là Thủ đô “Văn hiến ‑ Văn minh ‑ Hiện đại”, xanh, thông minh, nơi hội tụ tinh hoa văn hóa, hội nhập quốc tế sâu rộng, có sức cạnh tranh cao, có trình độ phát triển ngang tầm các thủ đô của những nước phát triển trong khu vực.

Hạ tầng giao thông Hà Nội có những bứt phá mạnh mẽ trong thời gian qua. Ảnh: thuonggiaonline.vn

Đột phá về thể chế: “Mở đường” cho phát triển năng động và tự chủ của Thủ đô

Trước hết, việc xây dựng và hoàn thiện thể chế phát triển Thủ đô được xác định là khâu đột phá đầu tiên, mang ý nghĩa nền tảng và bao trùm. Trong bối cảnh Hà Nội đang đối mặt với nhiều thách thức như tốc độ đô thị hóa nhanh, nhu cầu đầu tư lớn, song nguồn lực còn hạn chế, và cơ chế quản lý chưa thật sự linh hoạt, việc cụ thể hóa Luật Thủ đô (sửa đổi) là bước đi then chốt để tháo gỡ những “điểm nghẽn” thể chế, mở rộng không gian phát triển.

Khâu đột phá này hướng tới việc xây dựng cơ chế, chính sách đặc thù cho phép Hà Nội huy động và sử dụng hiệu quả các nguồn lực xã hội, đặc biệt trong các lĩnh vực đổi mới sáng tạo, khoa học ‑ công nghệ, chuyển đổi số, giáo dục, y tế và phát triển kinh tế tư nhân. Trong đó, tinh thần “tiên phong thí điểm” được nhấn mạnh, coi Hà Nội là nơi thử nghiệm những mô hình mới, cơ chế mới trước khi nhân rộng ra cả nước.

Đột phá về thể chế còn thể hiện rõ quyết tâm đẩy mạnh phân cấp, phân quyền, ủy quyền; chuyển mạnh từ tư duy “xin ‑ cho” sang tư duy “phục vụ và kiến tạo phát triển”. Nguyên tắc “địa phương quyết, địa phương làm, địa phương chịu trách nhiệm” giúp chính quyền Thủ đô phát huy tính chủ động, sáng tạo trong quản lý, đồng thời tăng tính minh bạch và trách nhiệm giải trình trước người dân.

Về lâu dài, khi thể chế được hoàn thiện, cơ chế vận hành thông suốt, Hà Nội sẽ có điều kiện để phát triển một cách tự chủ, năng động hơn, phát huy vai trò trung tâm chính trị ‑ hành chính quốc gia, đầu tàu kinh tế của vùng Đồng bằng sông Hồng và cả nước. Đây cũng là điều kiện để xây dựng một chính quyền đô thị hiện đại, tinh gọn, hiệu lực, hiệu quả ‑ một “chính quyền kiến tạo và phục vụ” đúng nghĩa.

Đột phá về nhân lực: Con người là trung tâm của mọi tiến trình phát triển

Nếu thể chế là “đường băng”, thì nguồn nhân lực chất lượng cao chính là “động cơ” giúp Thủ đô cất cánh. Đại hội Đảng bộ thành phố Hà Nội lần thứ XVIII đặt yêu cầu phát triển đội ngũ cán bộ và nhân lực chất lượng cao như một khâu đột phá mang tính chiến lược lâu dài, thể hiện rõ quan điểm lấy con người làm trung tâm, chủ thể và mục tiêu của phát triển.

Hà Nội là nơi hội tụ trí tuệ của cả nước, nhưng để biến tiềm năng thành động lực, cần có một chiến lược bài bản trong đào tạo, sử dụng và trọng dụng nhân tài. Việc xây dựng đội ngũ cán bộ lãnh đạo, quản lý có bản lĩnh, tư duy chiến lược, năng lực hành động và khát vọng cống hiến là nhiệm vụ cấp bách.

Đại hội lần này đề ra yêu cầu đổi mới mạnh mẽ công tác cán bộ, trong đó nhấn mạnh cơ chế khuyến khích và bảo vệ cán bộ dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm vì lợi ích chung. Đây là sự chuyển biến quan trọng trong tư duy lãnh đạo - từ quản lý con người theo quy trình sang tạo điều kiện để con người phát huy sáng tạo.

Bên cạnh đó, Hà Nội định hướng thu hút và trọng dụng nhân tài không chỉ trong khu vực công mà còn mở rộng sang khu vực tư nhân, doanh nghiệp, viện nghiên cứu, trường đại học và cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài. Chính sách này thể hiện cách tiếp cận toàn diện về nguồn nhân lực Thủ đô, trong đó mọi cá nhân có năng lực, sáng tạo, đóng góp cho sự phát triển đều được coi là tài sản quý.

Thách thức đặt ra là làm thế nào để giữ chân người tài, khơi dậy tinh thần cống hiến, gắn bó lâu dài với Thủ đô. Muốn vậy, Hà Nội cần tiếp tục cải thiện môi trường làm việc, nâng cao chất lượng sống đô thị, đổi mới chính sách đãi ngộ và đặc biệt là tạo môi trường sáng tạo, nơi người tài có cơ hội được thử thách, được công nhận và được tưởng thưởng xứng đáng.

Đột phá về nhân lực không chỉ dừng lại ở công tác cán bộ mà còn bao trùm cả hệ thống giáo dục ‑ đào tạo. Hà Nội cần phát huy vai trò trung tâm giáo dục hàng đầu của cả nước, gắn kết chặt chẽ giữa nhà trường, doanh nghiệp và xã hội trong đào tạo nhân lực đáp ứng yêu cầu chuyển đổi số, kinh tế tri thức, đô thị thông minh và công nghiệp xanh.

Đột phá về hạ tầng: Kiến tạo không gian phát triển hiện đại, thông minh và kết nối

Cùng với thể chế và con người, phát triển hệ thống hạ tầng hiện đại, thông minh và kết nối được xác định là trụ cột quan trọng của tăng trưởng bền vững. Sau nhiều năm phát triển nhanh, Hà Nội đang đối diện với áp lực lớn về giao thông, đô thị hóa, môi trường và cơ sở hạ tầng xã hội. Vì vậy, đột phá về hạ tầng không chỉ là yêu cầu phát triển mà còn là đòi hỏi để nâng cao chất lượng sống của người dân.

Trong tầm nhìn mới, Hà Nội định hướng đầu tư hệ thống giao thông đồng bộ, tích hợp liên vùng và quốc tế, gồm các tuyến đường vành đai, cao tốc, đường sắt đô thị, các cầu vượt sông Hồng, sông Đuống, hệ thống logistics và các hành lang kinh tế kết nối vùng Thủ đô với các tỉnh lân cận. Khi các dự án trọng điểm như Vành đai 4 ‑ Vùng Thủ đô, các tuyến metro số 2, số 3, số 5 được hoàn thành, Hà Nội không chỉ giảm ùn tắc, ô nhiễm mà còn mở rộng không gian phát triển, tái cấu trúc hợp lý mối quan hệ giữa trung tâm và đô thị vệ tinh.

Đặc biệt, chủ trương phát triển đô thị theo định hướng giao thông (TOD) và khai thác không gian ngầm thể hiện tầm nhìn quy hoạch hiện đại, hướng tới đô thị nén, sử dụng đất tiết kiệm, thân thiện với môi trường, phù hợp với xu hướng phát triển các siêu đô thị trên thế giới.

Song song với hạ tầng vật chất, Hà Nội đẩy mạnh phát triển hạ tầng số, hạ tầng khoa học ‑ công nghệ và đổi mới sáng tạo. Việc liên thông cơ sở dữ liệu lớn về quy hoạch, dân cư, y tế, giáo dục, bảo hiểm, đất đai, nhà ở... sẽ là nền tảng để hình thành chính quyền số, kinh tế số và xã hội số, nâng cao hiệu quả quản lý và năng lực cạnh tranh của Thủ đô. Khi hạ tầng vật chất và hạ tầng số phát triển song hành, Hà Nội sẽ chuyển mình từ đô thị truyền thống sang đô thị thông minh, quản trị bằng dữ liệu và công nghệ.

Hạ tầng hiện đại không chỉ là đường sá, cầu cống, mà còn là hệ sinh thái sáng tạo và kết nối tri thức. Trung tâm Đổi mới sáng tạo Quốc gia (NIC) tại Hòa Lạc, Khu Công nghệ cao Hòa Lạc, các trung tâm nghiên cứu ‑ khởi nghiệp, trường đại học và doanh nghiệp công nghệ đang hình thành mạng lưới mới của nền kinh tế sáng tạo Hà Nội. Đây sẽ là nền tảng quan trọng để Thủ đô tham gia sâu hơn vào chuỗi giá trị khu vực, tiến gần hơn tới mục tiêu trở thành trung tâm đổi mới sáng tạo của Đông Nam Á.

Ba đột phá - một tầm nhìn phát triển toàn diện cho Thủ đô

Ba đột phá mà Đại hội Đảng bộ thành phố Hà Nội lần thứ XVIII đề ra có mối quan hệ hữu cơ, hỗ trợ lẫn nhau. Thể chế là nền tảng, nhân lực là động lực, hạ tầng là điều kiện - ba yếu tố này tạo thành “tam giác phát triển” giúp Hà Nội bứt phá trong giai đoạn mới.

Khi thể chế được hoàn thiện, Hà Nội sẽ có không gian và công cụ để huy động nguồn lực xã hội. Khi nhân lực chất lượng cao được phát huy, mọi chính sách và nguồn lực mới được triển khai hiệu quả. Và khi hạ tầng hiện đại, kết nối đồng bộ, sức lan tỏa phát triển sẽ vượt qua phạm vi hành chính, vươn tầm vùng và quốc gia.

Để làm được điều đó, Hà Nội cần tiếp tục đổi mới phương thức lãnh đạo của Đảng, nâng cao hiệu lực quản lý của chính quyền, phát huy dân chủ và đồng thuận xã hội, đồng thời đẩy mạnh giám sát và đánh giá việc thực hiện các mục tiêu đột phá.

Trong bối cảnh cạnh tranh toàn cầu, chuyển đổi số và yêu cầu phát triển bền vững ngày càng cao, ba đột phá nêu trên không chỉ giải quyết vấn đề trước mắt mà còn định hình tầm nhìn chiến lược cho Thủ đô đến năm 2045 là thành phố kết nối toàn cầu, có mức sống và chất lượng cuộc sống cao; kinh tế, văn hóa, xã hội phát triển toàn diện, đặc sắc và hài hòa; tiêu biểu cho cả nước; có trình độ phát triển ngang tầm các thủ đô phát triển trong khu vực và trên thế giới.

Tiến sĩ Phạm Ngọc Hùng
(Tạp chí Cộng sản)

Tiến sĩ Phạm Ngọc Hùng