Australia có thể đóng vai trò then chốt hỗ trợ ngành khai khoáng tại Đông Nam Á

Các quốc gia Đông Nam Á, đặc biệt là Indonesia, Malaysia, Philippines và Việt Nam, có tiềm năng mở rộng vai trò trở thành các nhà sản xuất và chế biến tài nguyên lớn. Ảnh: Trọng Đạt/TTXVN

Hiện nay, các mục tiêu toàn cầu về khử carbon, cách mạng số hóa và tăng trưởng kinh tế là những động lực hàng đầu, thúc đẩy nhu cầu tăng mạnh về các loại khoáng sản với tốc độ chưa từng có. Trong bối cảnh đó, các quốc gia Đông Nam Á, đặc biệt là Indonesia, Malaysia, Philippines và Việt Nam, có tiềm năng mở rộng vai trò trở thành các nhà sản xuất và chế biến tài nguyên lớn, trong khi Singapore có thể trở thành trung tâm tài chính, đầu tư và thương mại khoáng sản hàng đầu khu vực.

Tuy nhiên, ở khía cạnh khác, Đông Nam Á đang đối mặt với nhiều thách thức trong tiến trình khai mở cơ hội khi còn thiếu hệ thống cơ sở hạ tầng, quy định môi trường không đồng đều, áp lực từ biến đổi khí hậu và việc còn phụ thuộc lớn vào Trung Quốc. Để hóa giải những thách thức này, hợp tác với Australia sẽ là một lựa chọn phù hợp vì quốc gia châu đại dương này sở hữu cơ sở tài nguyên vững chắc, có tiềm năng khai thác mỏ sâu rộng và tuân thủ chặt chẽ các tiêu chuẩn về Môi trường, Xã hội và Quản trị (ESG). Nhờ những lợi thế đó, Canberra có thể hỗ trợ Đông Nam Á khắc phục các rào cản và giúp khu vực chuyển mình thành “mảnh ghép” quan trọng trong bản đồ địa chính trị khoáng sản mới.

Trong thời gian qua, Australia cũng đã chú trọng thúc đẩy quan hệ đối tác với một số quốc gia Đông Nam Á nhằm phát triển chuỗi cung ứng tích hợp theo chiều dọc. Cụ thể, nước này đã ký kết các thỏa thuận với Indonesia trong năm 2023 và 2024 nhằm kết hợp niken do Indonesia tinh chế và lithium của Australia trong sản xuất pin xe điện, đồng thời thúc đẩy hệ thống quy định và giám sát đồng bộ. Ngoài ra, chi nhánh của công ty Lynas Rare Earths (Australia) tại Malaysia đã sản xuất thành công dysprosium oxide đầu tiên từ dây chuyền đất hiếm mới được đưa vào vận hành. Động thái này giúp Malaysia nâng tầm định vị và trở thành nguồn cung cấp mới trong lĩnh vực sản xuất nam châm hiệu suất cao cho xe điện cũng như các thiết bị điện tử tiên tiến.

Đáng chú ý, Australia đã nâng cấp quan hệ song phương lên Đối tác Chiến lược Toàn diện với Việt Nam, đồng thời khởi động Đối thoại thường niên về Khoáng sản Quan trọng nhằm tăng cường đa dạng hóa chuỗi cung ứng.

Trong khi đó, Hiệp định Kinh tế Xanh mang tính bước ngoặt giữa Australia và Singapore, được ký kết năm 2022, đã thiết lập trụ cột mới trong quan hệ Đối tác Chiến lược Toàn diện giữa hai nước. Trụ cột này nhằm thúc đẩy hợp tác song phương trong chuỗi cung ứng năng lượng sạch và khoáng sản quan trọng để thúc đẩy đa dạng hóa thương mại, an ninh năng lượng khu vực và quá trình chuyển đổi hướng tới mục tiêu phát thải ròng bằng 0. Việc hợp tác khai thác các khoáng sản quan trọng được tăng cường lồng ghép vào các khuôn khổ hợp tác năng lượng sạch rộng lớn hơn.

Theo nhà nghiên cứu Alice Wai, trong thời gian tới, Đông Nam Á cần tập trung xây dựng và định vị hình ảnh khu vực như một nhà cung cấp đáng tin cậy. Thông qua các thỏa thuận hợp tác sâu rộng, Australia có thể hỗ trợ các nước Đông Nam Á đẩy mạnh các dự án thăm dò, thực hiện các hoạt động khai thác và chế biến; đồng thời chia sẻ chuyên môn kỹ thuật và tăng cường năng lực cho khu vực tham gia vào các chuỗi cung ứng sạch hơn, hiệu quả hơn. Hợp tác Australia - Đông Nam Á được kỳ vọng sẽ kiến tạo nhiều cơ hội thu hút đầu tư và mang lại vị thế xứng tầm cho khu vực trong quá trình chuyển đổi năng lượng sạch toàn cầu.

Lê Đạt - Thùy Liên (TTXVN)