API định hình lợi thế cạnh tranh của ngân hàng

Chạy đua phát triển API

Chia sẻ tại sự kiện “Kết nối Fintech 2025” vừa được tổ chức tại TP. Hồ Chí Minh mới đây, ông Phạm Thành Sơn, Phó Giám đốc Trung tâm Công nghệ thông tin Vietcombank cho biết, ngân hàng này hiện đang vận hành 4 hệ thống cung cấp dịch vụ API, gồm: VCB Acquire Hub (thanh toán dịch vụ công và bệnh viện), Open Banking (API về tài khoản, thanh toán và thu hộ), Mobile Payment Gateway (thanh toán qua thẻ quốc tế) và E-Wallet API (liên kết, nạp – rút ví điện tử). Tổng cộng, Vietcombank đang cung cấp gần 200 API, bao phủ hơn 40 nhóm nghiệp vụ từ thanh toán, quản lý tài khoản, ví điện tử, phương tiện thanh toán, eKYC đến tra soát và truy vấn dữ liệu.

Ở góc độ vận hành, hệ thống API của Vietcombank đang xử lý hàng triệu lượt gọi mỗi ngày, với tỷ lệ thành công trên 99% tại các nhóm nghiệp vụ trọng yếu. Hàng trăm đối tác từ ví điện tử, bệnh viện, trường học đến thương mại điện tử và dịch vụ công đang sử dụng API của Vietcombank. Điều này cho thấy ngân hàng không chỉ dừng lại ở việc “kết nối” theo yêu cầu pháp lý, mà đã coi API là một hạ tầng dịch vụ số, một tài sản kinh doanh chiến lược góp phần mở rộng nguồn thu và gia tăng sức cạnh tranh.

Xu hướng này cũng đang lan rộng trong toàn hệ thống ngân hàng. VietinBank, với nền tảng iConnect, đã phát triển hàng trăm API cho quản lý dòng tiền, thanh toán QR, thu hộ – chi hộ và tích hợp hệ thống ERP cho doanh nghiệp. BIDV, thông qua nền tảng BIDV Open API và SmartConnect, đã triển khai nhiều API “ngoài danh mục” như đối soát hóa đơn thời gian thực, API định danh, API xác thực giao dịch, thanh toán thương mại điện tử và dịch vụ tài chính nhúng cho các ngành du lịch, vận tải, logistics.

Ở khối NHTMCP, OCB công bố đã triển khai hơn 200 Open API, hỗ trợ doanh nghiệp tự động hóa thu – chi và tích hợp liền mạch dịch vụ tài chính vào các nền tảng số. TPBank đẩy mạnh bộ API phục vụ hệ sinh thái LiveBank và ngân hàng số TPFico; MB phát triển nền tảng BIZ MB API với các dịch vụ quản lý tài khoản, thanh toán lương, thu hộ – chi hộ và kết nối chữ ký số. Trong khi đó VPBank tập trung tung ra API phục vụ hệ sinh thái tiêu dùng qua ngân hàng số Cake và các nền tảng thương mại điện tử. Sacombank, Techcombank và nhiều ngân hàng khác cũng đang triển khai mạnh API phục vụ doanh nghiệp, từ thanh toán, chuyển tiền đến quản trị tài chính.

Dịch vụ API ngày càng được các ngân hàng mở rộng khai thác trong nhiều lĩnh vực của nền kinh tế

Định hình lợi thế cạnh tranh mới

Theo ghi nhận của Cục Công nghệ thông tin (NHNN), điểm chung của các NHTM đang phát triển mạnh hệ thống API thời gian qua là không chỉ dừng lại ở những API cơ bản như ví điện tử, thanh toán mà đã có sự mở rộng sang các lĩnh vực có giá trị thương mại cao như: API cho vay tích hợp trên nền tảng thương mại điện tử hoặc ứng dụng của đối tác; API quản lý dòng tiền doanh nghiệp; API cung cấp dịch vụ tài chính nhúng; API dữ liệu phục vụ chấm điểm tín dụng, phòng chống gian lận…

Thống kê sau hơn nửa năm triển khai Thông tư 64/2024/TT-NHNN (quy định về triển khai giao diện lập trình ứng dụng mở trong ngành Ngân hàng), đã có khoảng 40% các ngân hàng trong hệ thống đã triển khai API ngoài danh mục cơ bản. Con số này cho thấy Thông tư 64 không chỉ tạo khuôn khổ pháp lý cho kết nối an toàn mà còn trở thành “cú hích” để các ngân hàng xem lại vai trò của API trong hoạt động kinh doanh.

Các chuyên gia tại McKinsey và Allied Market Research nhận định, việc thương mại hóa API là xu hướng tất yếu khi ngân hàng chuyển từ mô hình đóng sang mô hình mở. API giúp ngân hàng “đi theo” khách hàng trên môi trường số, giảm phụ thuộc giao dịch tại quầy, đồng thời mở ra các nguồn thu mới từ phí tích hợp, phí duy trì, phí giao dịch và dịch vụ giá trị gia tăng. Báo cáo của Allied Market Research dự báo thị trường Open Banking toàn cầu sẽ đạt 43,15 tỷ USD vào năm 2026, với tốc độ tăng trưởng kép khoảng 24,4% và nhận định rằng API sẽ trở thành “xương sống” của ngân hàng số thế hệ mới.

Đồng quan điểm, các chuyên gia tại Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB) cho rằng hiện nay các ngân hàng tại châu Âu, Singapore, Nhật Bản đã chứng minh API có thể trở thành nền tảng tạo doanh thu mới khi được thương mại hóa thành dịch vụ cung cấp cho doanh nghiệp, fintech và nhà phát triển. API hiện nay đã và đang giúp ngân hàng chuyển vai trò từ nhà cung cấp dịch vụ đơn lẻ sang nhà cung cấp hạ tầng tài chính cho toàn bộ nền kinh tế số.

Tại Việt Nam, giới chuyên môn nhận định giai đoạn 2026–2027 sẽ là thời kỳ bùng nổ cạnh tranh API khi Thông tư 64/2024/TT-NHNN bước vào giai đoạn “chấm điểm tuân thủ”. Các ngân hàng sẽ cạnh tranh quyết liệt về quy mô hệ sinh thái API, mức độ đa dạng API nâng cao, khả năng thương mại hóa và năng lực bảo vệ dữ liệu – yếu tố bắt buộc theo Luật Bảo vệ dữ liệu cá nhân.

Khi các ngân hàng Việt Nam coi API là một tài sản chiến lược và mạnh dạn thương mại hóa dịch vụ, ngành Ngân hàng các năm tới sẽ tiến gần hơn tới mô hình “ngân hàng mở” nơi dữ liệu, kết nối và trải nghiệm người dùng trở thành lợi thế cạnh tranh cốt lõi và trở thành động lực tăng trưởng mới của các TCTD.

Thạch Bình