Ánh lửa xung kích - Bài 2: Từ lá sen khô, tuổi trẻ Quảng Bị gieo mầm hàng loạt công trình thiện nguyện nhân văn

"Trong đầm gì đẹp bằng sen,
Lá xanh, bông trắng, lại chen nhụy vàng.
Nhụy vàng, bông trắng, lá xanh
Gần bùn mà chẳng hôi tanh mùi bùn."

Hoa sen vươn lên từ bùn lầy, tinh khiết như chính phẩm chất của tuổi trẻ: không ngại gian khó, luôn hướng tới điều thiện. Tại xã Quảng Bị (Chương Mỹ, Hà Nội), tinh thần ấy đã được Đoàn Thanh niên hiện thực hóa một cách đầy bất ngờ. Không chỉ dừng lại ở vẻ đẹp của hoa, họ đã nhìn thấy tiềm năng nhân ái trong những chiếc lá sen khô — thứ tưởng chừng chỉ là phế liệu vô tri.

Dưới tầm nhìn sắc bén và trái tim nhiệt huyết của Đồng chí Nguyễn Thị Hải Yến, mô hình "Lá sen khô" đã trở thành biểu tượng xung kích, biến công sức "thức dậy từ 3 giờ sáng" thành nguồn quỹ dồi dào.

Thành quả không chỉ là lời giải cho bài toán kinh tế tuần hoàn, mà còn là sự ra đời của những "Ngôi Nhà 1.000 Đồng" kiên cố, chắp cánh cho những "Em nuôi của Đoàn" bay cao,... Đây không chỉ là một dự án, đây là khí chất tiên phong của tuổi trẻ Quảng Bị — một minh chứng sống động cho câu hỏi: Sức trẻ có thể thay đổi cộng đồng đến mức nào?

Đồng chí Nguyễn Thị Hải Yến, hiện là Bí thư Đoàn, Đảng ủy viên, Phó Chủ tịch Ủy ban MTTQ xã Quảng Bị, sở hữu một hành trình dài và sâu sắc, gần một thập kỷ tận hiến với ngọn lửa Đoàn. Cơ duyên của chị không phải là sự sắp đặt hay tính toán, mà là sự thôi thúc nội tại của một trái tim nhân ái, nồng nhiệt với công tác tình nguyện ngay từ những năm tháng còn là sinh viên Trường Cao đẳng Truyền hình.

Chân dung người cán bộ giàu nhiệt huyết - Đồng chí Nguyễn Thị Hải Yến, hiện là Bí thư Đoàn, Đảng ủy viên, Phó Chủ tịch Ủy ban MTTQ xã Quảng Bị.

"Bản thân tôi luôn yêu thích và có đam mê với các hoạt động tình nguyện, giúp đỡ gia đình có hoàn cảnh khó khăn," chị Yến khẳng định. Chị đã từng là một trong 15 sinh viên đại diện cho trường đi giúp đỡ trại trẻ mồ côi tại Hải Phòng. Ngọn lửa ấy không tắt mà được mang về thắp sáng tại chính quê hương.

Khi nhận trọng trách Bí thư Đoàn xã, chị đã biến vai trò này thành "cơ hội quý báu" để kiến tạo những chương trình mang lại "lợi ích thiết thực" cho người dân. Chị Yến nhìn nhận Đoàn thanh niên là:

"Luồng gió của tuổi trẻ mang lại cho xã hội một lối sống tích cực, năng động và nhiệt huyết... Đây cũng là cầu nối hữu hiệu giúp người dân biết đến nhiều hoạt động bổ ích ngay tại địa phương mình hoặc bản thân người dân có thể giúp đỡ trực tiếp đối với người xung quanh mình khi đang khó khăn."

Dưới sự quan tâm và chỉ đạo sát sao của đồng chí Yến, Đoàn xã Quảng Bị đã ghi đậm nhiều dấu ấn trong lòng người dân, trở thành "rường cột" ở mọi hoạt động của địa phương.

Sự đoàn kết và ủng hộ của các Đoàn viên, thanh niên trong xã là nguồn động lực vô giá, khiến chị tiếp tục gắn bó và cống hiến, biến mọi ý tưởng sáng tạo thành hiện thực. Chính sự đồng lòng ấy là nền tảng vững chắc cho mọi thành công sau này.

-----o0o-----

Mô hình “Lá sen khô” được xem là dấu ấn độc bản và sáng tạo nhất của tuổi trẻ Quảng Bị. Nó không chỉ là một dự án gây quỹ, mà là một tuyên ngôn về việc tận dụng nguồn lực bản địa một cách thông minh.

Ý tưởng nảy sinh năm 2021, xuất phát từ hồ sen nở rộ trước cổng UBND xã. Ban đầu, Đoàn xã chỉ xin phép quản lý hồ để bán hoa và đài sen tươi. Nhưng trong quá trình thu hoạch, chị Yến đã nhận ra một sự lãng phí tiềm tàng:

"Bản thân mình nhận thấy lá sen cũng là một trong dược liệu đông y. Vì vậy, cho anh em đoàn viên thu hoạch lá khi hái sen và đài."

Quyết định này đã chuyển đổi mô hình kinh tế từ sản phẩm tươi truyền thống sang chế biến sâu, tạo ra sản phẩm có giá trị gia tăng và thời gian bảo quản dài hơn.

Quy trình sản xuất được thực hiện nghiêm ngặt: thu hoạch lá, rửa bằng nhiều lượt nước sạch tại sân ủy ban, thái nhỏ, phơi khô dưới nắng tự nhiên, rồi đóng gói thành phẩm mang thương hiệu “lá sen khô – Đoàn TN xã Quảng Bị”. Đây là chiến lược thông minh: tận dụng tối đa nguyên liệu, không để lãng phí.

Để có được thương phẩm Lá sen khô, các Đoàn viên đã phải trải qua những thử thách đầy tính "khắc nghiệt" mà ít mô hình tình nguyện nào gặp phải:

"Khi bắt tay vào thực hiện mô hình lá sen khô điều mà Đoàn xã cảm nhận khó khăn lớn nhất chính là nhân sự khi tham gia hái sen... đòi hỏi các bạn phải biết bơi, chèo thuyền và chịu đau do cuống sen đâm vào... Thời gian để đi hái sen là khá sớm: Từ 3-4h sáng đã phải thức dậy để hái sen, dù trời nắng hay trời mưa (Đặc biệt vào các ngày rằm và mùng 1 của tháng)."

Chính những công việc vất vả, đòi hỏi sự hy sinh thời gian cá nhân này đã hun đúc nên "tinh thần đoàn kết, không ngại sớm, ngại khổ".

Nó mang lại một bài học đắt giá cho thế hệ trẻ: "Hoạt động này cũng giúp cho các bạn đoàn viên hiểu được giá trị của cuộc sống, hiểu được đồng tiền kiếm ra thực sự đáng trân trọng như thế nào?" Toàn bộ nguồn kinh phí thu được từ lá sen khô, hoa tươi và đài sen tươi được sung vào quỹ, không chi trả cá nhân, đảm bảo tính nhân văn tuyệt đối của dự án.

Nguồn quỹ ổn định từ mô hình lá sen khô đã trở thành đòn bẩy tài chính cho một chuỗi các hoạt động nhân đạo mang tính chiến lược của Đoàn xã, tạo nên một hệ sinh thái thiện nguyện toàn diện, tác động trực tiếp đến người yếu thế trên địa bàn.

-----o0o-----

Tuy nhiên, sức lan tỏa của tuổi trẻ Quảng Bị không dừng lại ở việc "lăn lộn" trên những cánh đồng sen. Nguồn quỹ vững chắc và tinh thần xung kích ấy đã tạo nền móng vững chắc để Đoàn xã phát triển một hệ sinh thái thiện nguyện đa chiều và toàn diện.

"Ngôi Nhà 1.000 Đồng" dựng xây từ tinh thần "Tích tiểu thành đại"

Lấy cảm hứng từ câu chuyện hũ gạo - đức tính tiết kiệm đáng quý của Bác, mỗi đoàn viên, thanh niên, học sinh góp một nghìn đồng mỗi tuần. Từ nguồn quỹ này, tính đến nay, Đoàn xã đã giúp xây dựng được 06 công trình nhà ở và công trình phụ trợ, trị giá mỗi công trình khoảng 15 triệu đồng.

Nhiều công trình nhà ở, khu vực phụ trợ được triển khai từ đóng góp nhỏ bé về vật chất nhưng to lớn về tinh thần.

Điểm nhấn cảm động nhất là công trình đầu tiên năm 2021 cho gia đình cô Nguyễn Thị Xuyến (thôn 1). Hoàn cảnh người mẹ đơn thân, nuôi hai con ăn học trong điều kiện sinh hoạt thiếu thốn:

"Đoàn xã đã đến và thống nhất giúp đỡ gia đình: Xóa bỏ nhà vệ sinh không đạt chuẩn (Vệ sinh tro) bằng xây dựng nhà vệ sinh và khu bếp cho 3 mẹ con... Sau 3 tháng triển khai thì công trình cũng được hoàn thiện và khánh thành vào đợt tháng 6 năm 2021, công trình được mang tên 'Ngôi nhà 1.000đ'." Đây là một sự thay đổi định mệnh, được xây nên từ những đồng tiền lẻ, nhưng chất chứa tình người.

Bí thư Đoàn xã Quảng Bị Nguyễn Thị Hải Yến trao quà hỗ trợ cho em nhỏ thuộc diện “Em nuôi của Đoàn” – mô hình giúp đỡ học sinh có hoàn cảnh khó khăn tại địa phương.

"Em nuôi của Đoàn" mang khát vọng bền bỉ cho tương lai

Tuy nhiên, sự quan tâm của Đoàn xã không chỉ dừng lại ở mái ấm. Nhận thức sâu sắc rằng tương lai của cộng đồng nằm ở tri thức và sự an tâm học tập của thế hệ kế cận, Đoàn xã tiếp tục mở rộng vòng tay nhân ái, chuyển trọng tâm sang những "công trình" vô hình nhưng có giá trị bền vững hơn. Từ việc xây dựng nơi ở, họ chuyển sang nuôi dưỡng tri thức và tâm hồn thông qua mô hình đầy ý nghĩa: "Em nuôi của Đoàn".

Mô hình nhận được Bằng khen của UBND Thành phố Hà Nội, thể hiện cam kết dài hạn của tuổi trẻ với tương lai thế hệ sau. Dự án hỗ trợ 300.000 đồng/em/tháng, duy trì đến hết cấp học.

"Mô hình với mục tiêu giúp đỡ các em ở những hoàn cảnh khác nhau có thể yên tâm học tập nên được rà soát trực tiếp, thông qua kiểm tra thực tế tại gia đình các em và nguồn kênh từ người từ nhà trường."

Khởi điểm từ năm 2022 với 2 em mồ côi đặc biệt khó khăn, đến nay đã mở rộng thành 8 em được nhận nuôi. Quan trọng hơn, mô hình này đã được nhân rộng tại 5 xã lân cận trên địa bàn huyện Chương Mỹ, chứng minh hiệu quả nhân rộng và sức lan tỏa mạnh mẽ của nó.

Giáo dục ý thức bảo vệ môi trường qua "Thu gom rác thải tái chế"

Đoàn xã Quảng Bị đã chứng minh vai trò đa năng của mình, không chỉ dừng lại ở các dự án kinh tế và giáo dục mà còn mở rộng tầm ảnh hưởng sang các lĩnh vực thiết yếu khác của đời sống xã hội. Tinh thần xung kích này được thể hiện rõ nét qua hai sáng kiến đột phá:

Mô hình “Thu gom rác thải tái chế” là một phép thử thành công, đạt được mục tiêu kép là nâng cao ý thức bảo vệ môi trường và gây quỹ. Sáng kiến này đã giúp Đoàn viên, thanh niên trên địa bàn xã thấu hiểu ý nghĩa sâu sắc của việc tái chế, nhận ra rằng ngay cả những nguồn rác tưởng chừng bỏ đi vẫn có thể mang lại nguồn kinh phí ý nghĩa.

Để tăng cường hiệu quả giáo dục, mô hình được duy trì định kỳ hàng tháng và đặc biệt được lan tỏa trong môi trường học đường. Đoàn xã đã áp dụng mô hình “Ngôi nhà rác thải tái chế” tại các trường Tiểu học, thu hút đông đảo học sinh tham gia, đồng thời tổ chức chương trình "Đổi rác thải tái chế lấy đồ dùng học tập", một cách khéo léo biến rác thải thành "vốn tri thức" cho các em.

Tiên phong trong công cuộc "Giúp đỡ người yếu thế tại nhà"

Tiếp nối tinh thần phục vụ cộng đồng, sáng kiến cải cách hành chính "Giúp đỡ người yếu thế tại nhà" thể hiện tính nhân văn và sự tiên phong của tổ chức Đoàn. Mô hình này, đã đạt Giải Nhất cuộc thi Sáng kiến cấp huyện năm 2024, giúp giải quyết dứt điểm vấn đề người già yếu, tàn tật không thể di chuyển đến trụ sở UBND để làm thủ tục.

Những "người hùng áo xanh" gieo mầm yêu thương nơi những người yếu thế.

Đoàn công tác, bao gồm Văn phòng, Tư pháp và các ngành liên quan, sẽ trực tiếp đến tận nhà người dân để giải quyết các thủ tục như ủy quyền, xác nhận giấy tờ. Đặc biệt, sáng kiến đã hỗ trợ người dân chuyển đổi từ việc nhận trợ cấp tiền mặt sang tài khoản ngân hàng một cách thuận tiện, thể hiện rõ nét hình mẫu lý tưởng về sự phục vụ không điều kiện của chính quyền cơ sở.

Trên hành trình triển khai các mô hình đầy tâm huyết, Đoàn xã Quảng Bị đã phải đối diện với những lực cản tâm lý và sự hoài nghi của một bộ phận người dân: "Trong quá trình đi triển khai thực hiện cũng gặp phải một số ý kiến không hay của người dân thờ ơ như: Việc gì chúng nó phải đi xin rác, được mấy đồng..."

Nhưng những lời xì xào ấy, theo Bí thư Yến, lại chính là "chất xúc tác" mạnh mẽ nhất. "Càng với những sự khó khăn, Đoàn xã càng muốn khẳng định mô hình chương trình mình đưa ra là ý nghĩa."

Đoàn viên, thanh niên nấu chè sen gây quỹ cho các hoạt động thiện nguyện tiếp theo.

Họ không biện hộ bằng lời nói, mà bằng hành động thực tế và kết quả cụ thể: huy động vật chất (gạch, thiết bị vệ sinh), tiền mặt, tổ chức bán sen, bán trứng, rửa xe gây quỹ, điểm bán gian hàng thanh niên... Mọi nỗ lực đều nhằm mục tiêu hoàn thành cam kết nhân đạo đã đặt ra.

Chỉnh trang, làm sạch khuôn viên liệt sĩ.

Nhìn về tương lai, ngoài việc củng cố các mô hình hiện tại, Đồng chí Yến còn ấp ủ những dự định lớn hơn, tập trung vào giáo dục và tri thức, tiêu biểu là mô hình “Ngôi nhà kiến thức” (lớp dạy trẻ miễn phí, đọc sách miễn phí).

Lời gửi gắm cuối cùng của chị đến thế hệ trẻ là một lời hiệu triệu đầy trách nhiệm: "Các bạn đang là tương lai của cộng đồng, từ chính những hành động nhỏ nhưng ý nghĩa của mỗi người sẽ góp phần tạo nên sự thay đổi lớn cho mọi người xung quanh. Chúng ta hãy mạnh dạn tham gia vào những hoạt động xã hội, chia sẻ và giúp đỡ những người xung quanh..."

Tuổi trẻ Quảng Bị với lời thề sắt son: Nguyện cống hiến vì lý tưởng của Bác Hồ vĩ đại, vì hạnh phúc ấm no của nhân dân.

Tinh thần từ những chiếc lá sen khô đã trở thành lời tuyên ngôn mạnh mẽ nhất: Quảng Bị không chỉ có sen đẹp, Quảng Bị có một thế hệ thanh niên dám biến điều bình dị nhất thành nguồn sức mạnh vô tận, kiến tạo nên những điều phi thường, xứng đáng là điểm sáng của tuổi trẻ cả nước.

Trọng Nghĩa