Ấn Độ và Nga cam kết tăng cường thương mại, 'bỏ ngoài tai' lời đe dọa thuế quan của Mỹ

Ngoại trưởng Nga Sergey Lavrov (bên phải) và Ngoại trưởng Ấn Độ Subrahmanyam Jaishankar tại cuộc hội đàm ở Dinh thự Zinaida Morozova (Moscow, Nga) ngày 21/8/2025

Ấn Độ và Nga đã đạt được thỏa thuận mở rộng quan hệ thương mại song phương, cho thấy sức ép thuế quan từ Mỹ liên quan đến việc New Delhi mua dầu Nga khó có thể làm lung lay mối quan hệ đối tác giữa hai nước.

Hiện tại, hàng hóa xuất khẩu từ Ấn Độ sang Mỹ đang phải đối mặt với mức thuế bổ sung lên tới 50%, sau khi chính quyền Tổng thống Donald Trump liên tục đe dọa áp thuế nhằm đáp trả việc Ấn Độ nhập khẩu khối lượng lớn năng lượng từ Nga.

Phát biểu tại cuộc họp báo chung ở Moscow, Ngoại trưởng Ấn Độ Subrahmanyam Jaishankar nhấn mạnh quan hệ Ấn - Nga là một trong những mối quan hệ ổn định nhất trên thế giới kể từ sau Chiến tranh Thế giới thứ hai. Ông cho biết hai bên cam kết tăng cường thương mại song phương, trong đó Ấn Độ sẽ đẩy mạnh xuất khẩu dược phẩm, nông sản và dệt may sang Nga nhằm thu hẹp tình trạng mất cân đối hiện nay.

Theo số liệu, kim ngạch thương mại song phương giữa New Delhi và Moscow đạt kỷ lục 68,7 tỷ USD trong năm tài khóa kết thúc vào tháng 3/2025, trong đó nhập khẩu dầu từ Nga khiến Ấn Độ thâm hụt tới 59 tỷ USD. Ngoài thương mại hàng hóa, Ấn Độ cũng dự kiến cử lao động có kỹ năng trong các lĩnh vực công nghệ thông tin, xây dựng và kỹ thuật sang Nga để hỗ trợ giải quyết tình trạng thiếu hụt nhân lực.

Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov cho biết hợp tác trong lĩnh vực năng lượng, đặc biệt là dầu mỏ, đang có những bước tiến lớn. Hai nước sẽ tiếp tục triển khai các dự án khai thác năng lượng chung tại vùng Viễn Đông và thềm Bắc Cực của Nga. Ông Lavrov chia sẻ: “Quan hệ đối tác chiến lược này góp phần vào an ninh và ổn định khu vực, điều vô cùng quan trọng trong bối cảnh tình hình quốc tế nhiều biến động”.

Trong khi đó, phương Tây tiếp tục áp đặt lệnh trừng phạt đối với Moscow và cho rằng việc Ấn Độ tăng nhập khẩu dầu đã giúp Nga có thêm nguồn tài chính cho cuộc chiến ở Ukraine. New Delhi phản bác, cho rằng chính Washington đã khuyến khích việc mua dầu để giữ ổn định thị trường, đồng thời chỉ ra rằng Mỹ và Liên minh châu Âu vẫn duy trì thương mại với Nga.

Một ngày trước đó, các quan chức Đại sứ quán Nga tại New Delhi khẳng định xuất khẩu dầu sang Ấn Độ sẽ không bị gián đoạn bất chấp sức ép từ Mỹ, đồng thời bày tỏ hy vọng sớm tổ chức cuộc gặp ba bên giữa Nga, Ấn Độ và Trung Quốc. Ông Roman Babushkin, đại biện lâm thời của Nga tại Ấn Độ nhận xét: “Bất chấp tình hình chính trị, chúng tôi có thể dự đoán rằng nhập khẩu dầu Nga của Ấn Độ vẫn duy trì ở mức hiện tại”.

Các chuyên gia cho rằng mối quan hệ chiến lược Nga - Ấn đã hình thành từ thập niên 1970 và những đe dọa áp thuế quan từ chính quyền Trump sẽ không thay đổi thực tế này.

“Ngược lại, điều đó có thể trở thành chất xúc tác giúp họ càng xích lại gần nhau hơn”, ông Daniel Balazs, chuyên gia nghiên cứu tại Trường Nghiên cứu Quốc tế S. Rajaratnam nhận định, đồng thời cho rằng New Delhi nhiều khả năng sẽ đồng ý tham gia cuộc gặp ba bên với Bắc Kinh do Moscow đề xuất.

Theo Cơ quan Thông tin Năng lượng Mỹ, trong nửa đầu năm nay, Ấn Độ là khách hàng mua dầu Nga nhiều thứ hai với 1,6 triệu thùng/ngày, tăng mạnh so với mức 50.000 thùng/ngày năm 2020, song vẫn thấp hơn Trung Quốc với 2 triệu thùng/ngày.

Washington không áp dụng thuế trừng phạt đối với Bắc Kinh, với lý do Trung Quốc vốn đã là khách hàng lớn của dầu Nga từ trước khi xảy ra xung đột tại Ukraine. Ngược lại, Mỹ gần đây liên tục chỉ trích Ấn Độ trục lợi từ nguồn dầu giá rẻ của Nga và dọa sẽ áp thêm thuế cao hơn với hàng hóa Ấn Độ.

Giới phân tích nhận định, mục tiêu thực sự của ông Trump dường như không chỉ nhằm kiềm chế nguồn thu dầu mỏ của Nga, mà còn để gia tăng lợi thế đàm phán thương mại với New Delhi và gây sức ép buộc Tổng thống Putin phải cân nhắc thỏa thuận ngừng bắn ở Ukraine.

Tuần trước, ông Trump đã trải thảm đỏ chào đón ông Putin trong chuyến thăm Mỹ lần đầu tiên sau gần một thập kỷ. Hai nhà lãnh đạo cùng di chuyển trên xe limousine tổng thống tới địa điểm hội nghị ở Alaska. Tuy nhiên, cuộc gặp này không mang lại bước tiến đáng kể nào hướng tới ngừng bắn, và Moscow tiếp tục khẳng định phản đối bất kỳ thỏa thuận ngừng bắn ngắn hạn nào với Kiev.

Ông Lavrov cho biết đã thông tin chi tiết về cuộc gặp Mỹ - Nga cho phía Ấn Độ. Về phần mình, Ngoại trưởng Jaishankar nhấn mạnh: “Lập trường của Ấn Độ luôn coi đối thoại và ngoại giao là chìa khóa để giải quyết sự khác biệt”.

Lan Anh