Ấn Độ muốn đẩy mạnh khai thác, chế biến đất hiếm

Khai thác đất hiếm từ cát biển ở Kerala, Ấn Độ - Ảnh: Getty/CNBC.

Cũng giống như nhiều quốc gia khác, Ấn Độ đang gặp khó khăn do Trung Quốc hạn chế xuất khẩu đất hiếm. Trong bối cảnh như vậy, New Dehli muốn phát triển nguồn cung đất hiếm trong nước để giảm bớt sự phụ thuộc vào Trung Quốc - theo hãng tin CNBC.

Tuy nhiên, giới chuyên gia nói rằng để Ấn Độ đạt được mục tiêu đó, sẽ cần tới mức đầu tư lớn từ cả khu vực công và tư nhân.

VỊ THẾ CỦA TRUNG QUỐC VỀ ĐẤT HIẾM

Những tuần gần đây, thế giới rơi vào tình trạng khan hiếm đất hiếm vì Trung Quốc siết chặt kiểm soát xuất khẩu mặt hàng này. Các nhà sản xuất ô tô ở Ấn Độ, Mỹ, Nhật Bản, Hàn Quốc và Đức đều đã bị ảnh hưởng. Đứng trước thực tế này, giới chức Ấn Độ đang đánh giá xem làm thế nào Indian Rare Earths (IREL) - một công ty do chính phủ sở hữu - có thể tăng sản lượng các nguyên tố đất hiếm (REE), theo tiết lộ của nguồn thạo tin với CNBC.

Vài ngày trước, Bộ trưởng Thương mại và Công nghiệp Ấn Độ Piyush Goyal gọi việc Trung Quốc tạm dừng xuất khẩu các nguyên tố đất hiếm là “lời cảnh tỉnh” thế giới và là cơ hội để Ấn Độ mang lại một giải pháp thay thế cho đất hiếm Trung Quốc. Ông Geoffrey Pyatt - Giám đốc điều hành cấp cao về khoáng sản quan trọng tại công ty McLarty Associates - đồng tình với tuyên bố này của ông Goyal.

“Đây đúng vừa là lời cảnh tỉnh vừa là cơ hội để tăng cường hợp tác giữa Mỹ và Ấn Độ trong một lĩnh vực giữ vai trò quan trọng với khả năng cạnh tranh kinh tế trong tương lai”, ông Pyatt nói với CNBC.

Gần đây, Trung Quốc đã phát tín hiệu sẽ nới lỏng kiểm soát xuất khẩu đất hiếm, và Tổng thống Mỹ Donald Trump nói rằng một thỏa thuận thương mại với Trung Quốc bao gồm một giải pháp cho vấn đề đất hiếm đã “hoàn tất”. Tuy nhiên, việc Trung Quốc kiểm soát xuất khẩu đất hiếm không phải là vấn đề mới, vì trong 2 năm qua, nước này đã dần thắt chặt việc bán những khoáng sản này ra nước ngoài.

Tình trạng thiếu hụt đất hiếm gần đây một lần nữa nổi bật thêm vị thế thống lĩnh của Trung Quốc trong lĩnh vực đất hiếm. Nước này sản xuất khoảng 60% nguồn cung đất hiếm và gần 90% hoạt động chế biến đất hiếm của thế giới, bao gồm cả chế biến đất hiếm nhập khẩu từ các quốc gia khác.

Vị thế này mang lại cho Bắc Kinh đòn bẩy lớn về nguồn cung đất hiếm - những khoáng sản quan trọng đối với nhiều sản phẩm công nghệ cao gồm robot, năng lượng sạch, pin và thiết bị quân sự.

TIỀM NĂNG CỦA ẤN ĐỘ

Có một điều cần lưu ý là đất hiếm trong tự nhiên không hiếm. Trung Quốc là nước có trữ lượng đất hiếm lớn nhất thế giới, ước tính đạt 44 triệu tấn, nhưng Ấn Độ cũng có trữ lượng lớn khoảng 6,9 triệu tấn - theo dữ liệu của Cơ quan Khảo sát địa chất Mỹ (USGS). Điều này có nghĩa là Ấn Độ sở hữu trữ lượng đất hiếm lớn thứ ba thế giới, sau Brazil - theo USGS.

Ngoài ra, Ấn Độ cũng chiếm gần 35% trữ lượng khoáng sản bãi biển và cát của thế giới, là một nguồn các đất hiếm quan trọng - theo một báo cáo gần đây của công ty tư vấn và kiểm toán EY.

Với trữ lượng đất hiếm lớn như vậy, Ấn Độ “có thể đóng vai trò chủ chốt trong việc xây dựng chuỗi cung ứng đất hiếm toàn cầu đa dạng hơn” - bà Gracelin Baskaran, Giám đốc Chương trình An ninh khoáng sản quan trọng tại Trung tâm Nghiên cứu chiến lược và quốc tế (CSIS), nói với CNBC.

Tuy nhiên, để sử dụng được trữ lượng đất hiếm của mình, các quốc gia cần có khả năng khai thác và phân tách nguyên liệu thô, cũng như năng lực và công nghệ để xử lý và tinh chế các khoáng sản này cho mục đích sử dụng cuối cùng.

Cho đến nay, Ấn Độ vẫn đang thiếu công nghệ tách và tinh chế tiên tiến cho đất hiếm, nhất là so với Trung Quốc, Mỹ và Nhật Bản - theo chuyên gia Abhijit Kulkarni của công ty EY Parthenon. Ông Kulkarni lưu ý rằng hiện tại, Ấn Độ chiếm chưa đến 1% sản lượng đất hiếm toàn cầu.

Những thách thức khác mà Ấn Độ phải đối mặt là thiếu chuyên môn kỹ thuật chuyên sâu trong khai thác và chế biến đất hiếm, cộng thêm cơ sở hạ tầng yếu tầng kém ở các khu vực khai thác đất hiếm của nước này - theo ông Kulkarni.

Như một phần trong nỗ lực cải thiện tình hình, năm nay, Ấn Độ đã khởi động Chương trình Khoáng sản quan trọng quốc gia. Sáng kiến này nhằm mục đích phát triển một khuôn khổ hiệu quả để tiến tới tự chủ về nguồn cung đất hiếm trong bối cảnh Trung Quốc hạn chế xuất khẩu đất hiếm và ứng phó với các mối đe dọa khác đối với chuỗi cung ứng tập trung có độ tập trung cao về mặt địa lý của ngành đất hiếm toàn cầu.

Nguồn thạo tin tiết lộ với CNBC rằng Chính phủ Ấn Độ cũng đang xem xét cho phép hợp tác giữa khu vực tư nhân với IREL. Trong số các lựa chọn đang được xem xét có các chương trình khuyến khích của chính phủ và trợ cấp vốn nhằm thúc đẩy khai thác và chế biến đất hiếm tại các địa phương.

Theo ông Kulkarni, tình trạng thiếu vắng sự tham gia của khu vực tư nhân vào lĩnh vực đất hiếm của Ấn Độ nói riêng đã kìm hãm năng lực đổi mới và khả năng mở rộng quy mô của ngành này tại quốc gia Nam Á. Tuy nhiên, một lợi thế của Ấn Độ là nhu cầu đất hiếm trong nước đang bùng nổ trên khắp các lĩnh vực công nghệ từ xe điện và hàng điện tử cho tới quốc phòng. “Yếu tố kép này khiến Ấn Độ vừa là nhà cung cấp vừa là người tiêu dùng tiềm năng, khuyến khích chính phủ và ngành công nghiệp đất hiếm đầu tư vào việc xây dựng năng lực trong nước”, ông nói.

Ấn Độ hiện đang trong quá trình hoàn thiện một số dự án đất hiếm trong nước, bao gồm một nhà máy nam châm đất hiếm của IREL.

“Ấn Độ sẽ không thể thay thế vị thế của Trung Quốc trên thị trường đất hiếm nhưng chắc chắn có thể đóng vai trò quan trọng trong việc mang lại nguồn cung đất hiếm mới”, bà Baskaran nhận định.

An Huy