AI và blockchain 'mở đường' cho Trung tâm tài chính quốc tế TP.HCM

Tại Diễn đàn “Thúc đẩy Trung tâm tài chính quốc tế TP.HCM – Cơ hội và thách thức cho doanh nghiệp” ngày 7-11, các chuyên gia chung nhận định việc hình thành trung tâm tài chính quốc tế (IFC) không chỉ là mục tiêu phát triển của thành phố mà còn là bước đi chiến lược trong tiến trình số hóa nền kinh tế Việt Nam.

IFC - cấu phần tất yếu của nền kinh tế số

Ông Anirban Roy, Senior Partner InnoLab Asia, khẳng định IFC là cấu phần tất yếu của một nền kinh tế hội nhập, nơi công nghệ, tài chính và quản trị kết nối để tạo ra giá trị mới. Theo ông, Việt Nam đang giữ vai trò tiên phong trong khu vực Đông Nam Á khi xác định phát triển hai IFC tại TP.HCM và Đà Nẵng, phù hợp định hướng quốc gia về công nghiệp công nghệ số và tài chính số bền vững.

Theo ông Võ Đức Anh, Phó Giám đốc Trung tâm Hỗ trợ Khởi nghiệp Đổi mới sáng tạo TP Đà Nẵng, việc cấp thiết là xây dựng hệ sinh thái tài chính số bền vững dựa trên blockchain, AI và dữ liệu lớn. Những công nghệ này không chỉ định hình lại mô hình kinh doanh mà còn giúp tái cấu trúc ngân hàng, nâng cao năng lực cạnh tranh của khu vực.

Ông Trần Huyền Dinh, Chủ nhiệm Ủy ban Ứng dụng Fintech VBA, cho rằng Việt Nam đang bước vào giai đoạn quan trọng để phát triển IFC theo hướng số hóa toàn diện. Kinh nghiệm từ mô hình IFC tại Hồng Kông, Singapore và Dubai cho thấy thành công không nằm ở ưu đãi thuế hay vị trí địa lý, mà ở thể chế linh hoạt và khung pháp lý thống nhất, đủ khả năng thích ứng với công nghệ mới.

Nhiều chuyên gia đánh giá cao vai trò của công nghệ Blockchain, Ai trong sự phát triển IFC trong giai đoạn hiện nay.

Bài học quốc tế: Quản lý mở, giám sát chặt

Chia sẻ cụ thể về xu hướng token hóa tài sản và bài học quốc tế, ông Trần Huyền Dinh cho biết Hồng Kông (Trung Quốc) đã cho phép phát hành chứng khoán dưới dạng tài sản số từ năm 2023 và triển khai chương trình thử nghiệm từ 2024.

Mô hình này là sự phối hợp giữa cơ quan quản lý và doanh nghiệp nhằm thử nghiệm các sản phẩm tài chính dựa trên blockchain như trái phiếu số, quỹ đầu tư số và tài chính xanh. Chỉ sau hai năm, tổng giá trị phát hành trên nền tảng blockchain tại Hồng Kông (Trung Quốc) đã đạt hơn 770 triệu USD, trong đó giá trị tài sản được mã hóa đạt 94 triệu USD.

Trong khi đó, Trung tâm Tài chính Quốc tế Dubai (DIFC) lựa chọn hướng đi khác biệt với chiến lược thu hút doanh nghiệp quốc tế thông qua miễn thuế, cơ chế cấp phép linh hoạt và phát triển mô hình offshore company, thường gọi là “doanh nghiệp chuyên dụng”. Điểm đặc biệt là doanh nghiệp chỉ cần thuê nhân sự bản địa, qua đó tạo lực hút lớn về dòng vốn lẫn công nghệ. Đây là mô hình Việt Nam có thể tham khảo khi xây dựng IFC tại TP.HCM hoặc Đà Nẵng.

Từ các kinh nghiệm nêu trên, ông Dinh nhấn mạnh Việt Nam cần kết hợp linh hoạt giữa chính sách, công nghệ và thị trường để hình thành hệ sinh thái tài chính số đồng bộ. Ông nói: “TP.HCM có thể kế thừa kinh nghiệm quốc tế để xây dựng cơ chế thử nghiệm linh hoạt, giúp doanh nghiệp đổi mới nhưng vẫn bảo đảm quản lý an toàn”.

Ở góc độ thị trường vốn, ông Will Ross, Giám đốc Marketing & Phân phối Dragon Capital nhận định Việt Nam đang ở thời điểm thuận lợi để phát triển IFC khi nền kinh tế duy trì tăng trưởng ổn định và thị trường vốn ngày càng hoàn thiện. Với hơn 30 năm hoạt động tại Việt Nam, Dragon Capital hiện quản lý khoảng 6 tỉ USD tài sản. Ông cho rằng yếu tố then chốt với dòng vốn toàn cầu không chỉ là lợi nhuận mà là độ tin cậy và tính minh bạch của thị trường.

Minh chứng cho xu hướng số hóa, ông dẫn ví dụ về đề xuất xây dựng Quỹ ETF tài sản số đầu tiên tại Việt Nam, do Dragon Capital khởi xướng với sự cố vấn của VBA. Quỹ dựa trên mô hình mã hóa các tài sản truyền thống như cổ phiếu và trái phiếu – hướng đi được kỳ vọng mở ra không gian mới cho thị trường vốn số hóa nếu có hành lang pháp lý rõ ràng, ổn định.

Fintech nội giúp tăng liên thông và hiệu quả dòng vốn.

Cơ hội cho doanh nghiệp Việt tại IFC

Ở góc nhìn doanh nghiệp công nghệ, ông Trần Huy Vũ, Đồng sáng lập Kyber Network cho rằng, các IFC không chỉ dành cho hoạt động ngân hàng hay nhà đầu tư tổ chức. Đây còn là không gian để doanh nghiệp công nghệ tham gia xây dựng các dịch vụ tài chính số, từ đó góp phần hình thành hệ sinh thái dịch vụ minh bạch, hiệu quả và có khả năng mở rộng ra quốc tế. Sự thành công của IFC, theo ông, phụ thuộc vào sự phối hợp nhịp nhàng giữa chính sách, công nghệ và doanh nghiệp.

Đại diện cho doanh nghiệp đang hoạt động trong sandbox, ông Lê Anh Quốc, Giám đốc Vận hành AlphaTrue Solutions, chia sẻ kinh nghiệm từ dự án Basal Pay. Đây là nền tảng tài chính kỹ thuật số sử dụng blockchain, cho phép chuyển đổi trực tiếp giữa tài sản mã hóa và tiền pháp định, đồng thời là dự án đầu tiên được cấp phép thử nghiệm tại Đà Nẵng. Ông cho rằng bài học quan trọng nhất là thiết kế khung thử nghiệm chặt chẽ, có sự phối hợp giữa cơ quan quản lý và doanh nghiệp để kiểm định năng lực tuân thủ ngay từ giai đoạn đầu.

Ông Quốc nói: “Sandbox không chỉ là nơi thử nghiệm công nghệ, mà còn là môi trường kiểm định năng lực vận hành và tuân thủ. Chúng tôi kỳ vọng IFC TP.HCM sẽ thiết lập khuôn khổ tương tự, giúp doanh nghiệp Việt tham gia chuỗi giá trị của trung tâm tài chính quốc tế từ giai đoạn hình thành”.

Ông Quốc cũng khẳng định các nền tảng fintech nội địa như Basal Pay có thể đóng vai trò cầu nối giữa hệ thống tài chính truyền thống và thị trường tài sản số, góp phần tăng khả năng kết nối và hiệu quả dòng vốn trong nước.

THÙY LINH