Ai lãnh đạo Hàn Quốc sau khi Tổng thống bị đình chỉ chức vụ?

Tổng thống Hàn Quốc Yoon Suk-yeol đã bị đình chỉ chức vụ ngay sau khi Quốc hội chấp thuận động thái đưa ông ra trước Tòa án Hiến pháp để xét xử.

Tòa án hiện có 180 ngày để quyết định số phận chính trị của ông Yoon. Trong thời gian này, Thủ tướng Han Duck-soo sẽ đảm nhiệm vai trò quyền Tổng thống. Và vai trò quyền Tổng thống có thể kéo dài tối đa 6 tháng.

Theo Điều 71 của Hiến pháp Hàn Quốc, nếu Tổng thống được coi là không thể thực hiện nhiệm vụ vì bất kỳ lý do gì, Thủ tướng sẽ đảm nhiệm các quyền hạn và nhiệm vụ của Tổng thống đương nhiệm.

Vai trò quyền Tổng thống của ông Han sẽ bắt đầu ngay khi bản sao xác thực của nghị quyết luận tội được chuyển tới ông Yoon. Các trường hợp trước đây trong lịch sử hiện đại của Hàn Quốc đã chỉ ra rằng quá trình này mất ít nhất 3 giờ.

Ông Han Duck-soo (ở giữa) đến Khu phức hợp Chính phủ Seoul ở Jongno-gu, Seoul, ngày 14/12/2024. Ảnh: Yonhap

Về lý thuyết, ông Han sẽ được giao phó quyền lực của ông Yoon, cụ thể là quyền làm Tổng tư lệnh các lực lượng vũ trang Hàn Quốc, đại diện cho đất nước trong các sự kiện quốc tế, ban hành các lệnh hành pháp trong trường hợp thiên tai hoặc khủng hoảng, bổ nhiệm và cách chức các quan chức nhà nước và ân xá, cùng nhiều quyền hạn khác.

Lịch sử cho thấy, một quyền Tổng thống cũng có thể thực hiện quyền phủ quyết của Tổng thống đối với một dự luật cụ thể.

Ông Goh Kun, cựu Thủ tướng từng giữ chức quyền Tổng thống vào năm 2004 thay cho cố Tổng thống Roh Moo-hyun, đã phủ quyết các dự luật bao gồm cả việc sửa đổi Đạo luật Ân xá, vốn được cho là cho phép Quốc hội bày tỏ ý kiến của mình nếu được ân xá đặc biệt.

Ông Roh là Tổng thống Hàn Quốc đầu tiên phải ra hầu tòa luận tội tại Tòa án Hiến pháp, nhưng đã được phục chức sau 2 tháng.

Trong trường hợp của ông Han, đang chờ đợi quyền Tổng thống là 6 dự luật. Những dự luật này sẽ được yêu cầu gửi lại cho quốc hội để xem xét lại, lãnh đạo Đảng Quyền lực Nhân dân (PPP) cầm quyền tại Quốc hội, ông Kweon Seong-dong, cho biết hôm thứ Sáu (ngày 13/12).

Trong số đó có việc sửa đổi Đạo luật Quản lý Ngũ cốc, cũng như các dự luật về mở cuộc điều tra đặc biệt nhắm vào ông Yoon vì tội nổi loạn và vào đệ nhất phu nhân Kim Keon Hee vì tội tham nhũng.

Chủ tịch Quốc hội Hàn Quốc Woo Won Shik kêu gọi chính phủ và quốc hội cùng hợp tác để ổn định nền kinh tế và đối ngoại. Ảnh: Yonhap

Nhưng vẫn còn nhiều điều không chắc chắn về việc liệu Thủ tướng Han có thể thực hiện quyền hành pháp của mình hay không, vì cảnh sát cũng đã cáo buộc ông Han có liên quan đến những diễn biến sau tuyên bố thiết quân luật của ông Yoon vào ngày 3/12.

Phe đối lập do Đảng Dân chủ (DP) dẫn dắt, nắm giữ đa số ghế tại quốc hội, cũng đang cân nhắc việc luận tội ông Han, nhưng động thái này đã vấp phải nhiều quan điểm trái chiều trong Đảng DP.

Nếu ông Han cũng bị đình chỉ, người thay thế ông Han nắm quyền Tổng thống sẽ là Phó Thủ tướng, theo Điều 26 của Đạo luật Tổ chức Chính phủ.

Theo thứ tự ưu tiên, ông Choi Sang-mok, Phó Thủ tướng kiêm Bộ trưởng Kinh tế và Tài chính, đứng đầu danh sách, tiếp theo là Phó Thủ tướng kiêm Bộ trưởng Giáo dục Lee Ju-ho, Bộ trưởng Khoa học và CNTT Yoo Sang-im, Bộ trưởng Ngoại giao Cho Tae-yul và Bộ trưởng Thống nhất Kim Yung-ho, cùng những người khác.

Sau cuộc bỏ phiếu, Chủ tịch Quốc hội Hàn Quốc Woo Won Shik kêu gọi chính phủ và quốc hội cùng hợp tác để ổn định nền kinh tế và đối ngoại.

Phó Thủ tướng kiêm Bộ trưởng Kinh tế và Tài chính Choi Sang-mok sẽ triệu tập một cuộc họp khẩn cấp về kinh tế vào Chủ nhật (ngày 15/12).

Minh Đức (Theo Korea Herald, DW)