Ai đã cung tiến tấm bia đá hàng chục tấn khắc Chiếu Cần Vương?

Thành Tân Sở (xã Cam Lộ, tỉnh Quảng Trị) là di tích thành lũy quân sự cuối triều Nguyễn. Di tích gắn liền với vua Hàm Nghi và phong trào Cần Vương, thể hiện tinh thần đấu tranh bất khuất đối với thế lực xâm lược, thổi bùng ngọn lửa yêu nước chống Pháp những năm cuối thế kỷ XIX, đầu thế kỷ XX. Với những giá trị đặc biệt, thành Tân Sở được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận là di tích Quốc gia từ năm 1995.

Thành Tân Sở được xây dựng từ năm 1883 - 1885 trên tổng diện tích gần 23 ha, nhằm chuẩn bị cho cuộc kháng chiến chống Pháp lâu dài. Thời điểm xây dựng, thành có cấu trúc theo hình chữ nhật với chiều dài 548m, chiều rộng 418m kèm theo hào lũy, kho tàng, doanh trại, được làm kiên cố bằng đất, đá. Trải qua nhiều biến thiên của lịch sử, thời gian, những dấu tích của thành hầu như không còn (trong hình là hiện vật của vật liệu xây dựng các công trình quan trọng tại thành Tân Sở).

Sau sự kiện binh biến đêm 04/7/1885 tại Kinh thành Huế, đại thần Tôn Thất Thuyết rước vua Hàm Nghi ra Thành Tân Sở. Tại đây, ngày 13/7/1885, vua Hàm Nghi ban chiếu Cần Vương kêu gọi nhân dân phò Vua đánh Pháp. Từ đó, thành Tân Sở trở thành trung tâm kháng chiến của phong trào yêu nước chống Pháp. Hưởng ứng chiếu Cần Vương, nhân dân khắp cả nước dưới sự lãnh đạo của các văn thân, sỹ phu yêu nước đã nổi dậy đánh Pháp.

Sau 135 năm từ ngày Vua Hàm Nghi đặt chân đến Tân Sở và ban chiếu dụ Cần Vương, công trình Đền thờ Vua Hàm Nghi và các tướng sĩ Cần Vương được xây dựng trên nền thành lũy cũ. Đây là nơi để các thế hệ con cháu nước Việt tự hào, ghi nhớ truyền thống yêu nước, tinh thần chống giặc bất khuất của các bậc tiền nhân.

Năm 2020, UBND tỉnh Quảng Trị cùng nhân dân địa phương tổ chức nghinh rước long vị vua Hàm Nghi từ Thế Miếu đại nội Huế, linh vị các đại thần Tôn Thất Thuyết, Nguyễn Văn Tường từ quê hương đưa vào đền an vị và thờ phụng.

Theo ông Nguyễn Văn Hiếu (SN 1967, trú xã Cam Lộ) - Quản lý Khu di tích quốc gia thành Tân Sở, Đền thờ vua Hàm Nghi được xây dựng trên diện tích khoảng 3 ha, thiết kế mô phỏng theo phong cách kiến trúc thời nhà Nguyễn. Khác với nguyên mẫu ở Kinh thành Huế, vật liệu xây dựng Đền ở Quảng Trị chủ yếu bằng bê tông cốt thép.

Đền thờ gồm 5 gian, chính giữa thờ vua Hàm Nghi, hai bên là các gian thờ Binh bộ Thượng thư Tôn Thất Thuyết, Kỳ vỹ Quận công Nguyễn Văn Tường cùng các tướng sĩ Cần Vương, các văn thân, sĩ phu yêu nước trong phong trào Cần Vương.

Chân dung tự họa của Vua Hàm Nghi (24/7/1896, than chì trên giấy) được trưng bày tại Đền thờ Vua ở chiến khu Tân Sở. Cùng với đó, tại đền thờ còn lưu giữ một số hiện vật gắn với vua Hàm Nghi như bát, đũa, ống hút thuốc… từng được vua sử dụng.

Mới đây, người dân tỉnh Quảng Trị đã dựng một bia đá lớn, khắc Chiếu Cần Vương, dựng trong khuôn viên đền thờ để tưởng nhớ vua Hàm Nghi và các nhà yêu nước trong phong trào Cần Vương.

Ông Hiếu cho biết, bia được làm bằng đá nguyên khối nặng hàng chục tấn, sau khi hoàn thiện bia rộng 4,2m, cao 2,6m, dày 0,7m, nặng hơn 11 tấn. Bia khắc lại nội dung Chiếu Cần Vương bằng chữ Hán và chữ quốc ngữ.

Ông Nguyễn Văn Hiếu cho biết, việc khắc song ngữ giúp đông đảo người dân dễ đọc, dễ hiểu, vừa giữ nguyên giá trị gốc, vừa phát huy giá trị giáo dục, truyền bá lịch sử đến cộng đồng. "Chúng tôi hy vọng tấm bia không chỉ là một hiện vật trưng bày mà còn trở thành tài liệu giáo dục truyền thống yêu nước, góp phần làm phong phú thêm không gian lịch sử, văn hóa tại Khu di tích thành Tân Sở", ông Hiếu chia sẻ.

Bài học về phong trào Cần Vương có giá trị to lớn trong công cuộc xây dựng, bảo vệ Tổ quốc hôm nay. Việc đầu tư, bảo tồn, tôn tạo, phát huy giá trị di tích này nhằm tuyên truyền, giáo dục sâu rộng trong mọi tầng lớp nhân dân, nhất là giới trẻ về tinh thần yêu nước của vua Hàm Nghi và phong trào Cần Vương, nhắc nhở hậu nhân luôn biết ơn quá khứ, trân trọng, nâng niu hiện tại và tương lai.