Ai có nguy cơ bị gan nhiễm mỡ?

Gan nhiễm mỡ là tình trạng mỡ tích tụ nhiều ở các mô gan, có thể gây viêm hoặc không. Ở người bình thường, lượng mỡ trong gan chỉ chiếm khoảng 2 – 4% trọng lượng gan. Lượng mỡ trong gan càng cao, tình trạng sức khỏe lá gan càng nghiêm trọng, làm giảm chức năng gan, gây viêm gan và xơ gan.

Nguyên nhân gây bệnh gan nhiễm mỡ có thể do lạm dụng bia rượu quá mức. Tuy nhiên, trong một số trường hợp, gan nhiễm mỡ có thể xảy ra do nguyên nhân không liên quan đến bia rượu.

Khoảng 30% người bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu sẽ xuất hiện tình trạng viêm gan, sau đó tiến triển thành xơ gan và viêm gan mạn tính. Ở giai đoạn đầu, gan nhiễm mỡ có thể chưa ảnh hưởng nhiều đến chức năng gan. Tuy nhiên, theo thời gian, bệnh có thể tiến triển ngày càng nghiêm trọng, gây nhiều biến chứng nguy hiểm.

Do vậy, đối tượng dễ bị gan nhiễm mỡ là những người uống nhiều rượu bia hoặc đồ uống có cồn trong thời gian dài.

Bên cạnh đó, những người gặp phải các vấn đề sức khỏe sau cũng có nguy cơ mắc bệnh gan nhiễm mỡ cao hơn:

Béo phì, thừa cân.
Nồng độ cholesterol trong máu cao bất thường.
Bệnh đái tháo đường type 2.
Hội chứng buồng trứng đa nang.
Suy giảm chức năng tuyến giáp (suy giáp) hoặc suy giảm chức năng tuyến yên (suy tuyến yên).
Người cao tuổi. Hội chứng ngưng thở khi ngủ.

Các giai đoạn của gan nhiễm mỡ.

Phân loại gan nhiễm mỡ

Gan nhiễm mỡ được chia làm 4 nhóm:

1. Gan nhiễm mỡ không do rượu

Nhóm này không liên quan tới rượu mà do rối loạn chuyển hóa mỡ của gan, dẫn đến dư thừa mỡ trong các tổ chức gan. Người bệnh được xếp vào nhóm này khi tỉ lệ mỡ trong gan chiếm trên 10% trọng lượng gan.

2. Gan nhiễm mỡ do rượu

Trong nhóm này, gan nhiễm mỡ là triệu chứng sớm nhất của bệnh viêm gan do rượu. Uống rượu quá nhiều sẽ gây tổn thương gan và làm suy giảm chức năng chuyển hóa mỡ. Kiêng rượu sẽ giúp cải thiện tình trạng gan nhiễm mỡ. Sau khoảng 6 tuần, gan có thể hồi phục và không còn nhiễm mỡ. Tuy nhiên, nếu tiếp tục lạm dụng rượu, bệnh gan nhiễm mỡ có nguy cơ cao tiến triển thành xơ gan.

3. Viêm gan nhiễm mỡ không do rượu

Với những bệnh nhân thuộc nhóm này, nguyên nhân không phải do rượu. Khi lượng mỡ trong gan đạt đến một mức độ nhất định, gan to lên và có thể kèm theo suy giảm chức năng gan.

Các triệu chứng chính bao gồm:

Chán ăn.
Buồn nôn.
Nôn.
Đau bụng.
Vàng da.

Nếu không được điều trị, bệnh có thể dẫn đến những tổn thương khó hồi phục ở gan và cuối cùng là xơ gan.

4. Gan nhiễm mỡ cấp tính trong quá trình mang thai

Đây là biến chứng hiếm gặp nhưng có thể nguy hiểm đến tính mạng của thai phụ.

Các triệu chứng thường xuất hiện ở 3 tháng cuối thai kỳ, bao gồm:

Buồn nôn và nôn liên tục.
Đau vùng hạ sườn phải.
Vàng da.
Cảm thấy khó chịu khắp cơ thể.

Phụ nữ mang thai sẽ được kiểm tra, sàng lọc, dự phòng và điều trị sớm. Đa phần các triệu chứng sẽ giảm dần sau khi sinh và không để lại hậu quả lâu dài.

Cách phòng ngừa gan nhiễm mỡ

Để phòng ngừa gan nhiễm mỡ hiệu quả, người bệnh nên duy trì lối sống khoa học, lành mạnh:

Hạn chế hoặc bỏ rượu bia: Rượu là thủ phạm chính gây tổn thương gan. Cần hạn chế tối đa hoặc từ bỏ hoàn toàn để bảo vệ sức khỏe gan.
Kiểm soát tốt đái tháo đường: Đây là một trong những nguyên nhân dẫn đến gan nhiễm mỡ. Người bệnh cần theo dõi đường huyết, sử dụng thuốc theo chỉ định, ăn uống khoa học, thường xuyên tập luyện để kiểm soát đường huyết ổn định.
Chế độ ăn lành mạnh: Ưu tiên các thực phẩm tốt cho gan như hạt óc chó, hạt hướng dương, bơ, rau cải bó xôi, cải xoăn, tỏi, các loại cá giàu omega-3 như cá hồi, cá ngừ. Hạn chế thức ăn nhanh, nhiều dầu mỡ, muối và đường.
Tập luyện thể dục thể thao: Giúp đốt cháy calo, hạn chế tích tụ mỡ trong cơ thể, đồng thời tăng cường lưu thông máu, cải thiện sức khỏe tổng thể.
Kiểm soát cân nặng: Ăn nhiều rau xanh, hạn chế chất béo, đường và tinh bột để kiểm soát lượng calo và chất béo nạp vào cơ thể.

Tóm lại: Gan nhiễm mỡ thường được phát hiện tình cờ qua siêu âm hoặc xét nghiệm máu. Vì vậy, nên khám sức khỏe định kỳ 6 tháng một lần để theo dõi chức năng gan và phát hiện sớm các bệnh lý tiềm ẩn.

BS. Nguyễn Lưu Yến