Ai cần tránh uống nước chanh và cách dùng tốt nhất cho sức khỏe

1. Nước chanh – thói quen "lành mạnh" nhưng không vô hại

Cho dù trên mạng xã hội hay ngoài đời thực, hình ảnh một ly nước chanh ấm buổi sáng luôn gợi cảm giác thanh lọc, nhẹ nhàng và khỏe khoắn.

Loại nước uống tưởng như đơn giản này được nhiều người ca ngợi như giúp bù nước, tăng cường vitamin C, hỗ trợ tiêu hóa hay thậm chí "giải độc", "tăng miễn dịch", "giảm cân". Không ít người bắt đầu ngày mới bằng việc vắt nửa quả chanh tươi vào cốc nước ấm và tin rằng đây là thói quen tốt cho sức khỏe.

Thế nhưng, cũng giống nhiều xu hướng chăm sóc sức khỏe khác, nước chanh không phải là lựa chọn an toàn cho tất cả mọi người.

Các chuyên gia y tế cảnh báo, ở một số người, đặc biệt nếu uống sai cách hoặc uống quá nhiều, nước chanh có thể gây phản tác dụng - từ khó chịu tiêu hóa, ê buốt răng đến làm nặng thêm bệnh lý sẵn có. Tính axit mạnh của nước chanh chính là "con dao hai lưỡi" cần được sử dụng đúng người, đúng lúc.

Nước chanh không phải là lựa chọn an toàn cho tất cả mọi người.

2. Vì sao nước chanh được nhiều người lựa chọn?

Dù không phải "thức uống thần kỳ", nước chanh vẫn có những lợi ích nhất định khi sử dụng đúng cách và điều độ. Những lý do dưới đây giải thích vì sao nó trở thành một phần trong nhiều thói quen chăm sóc sức khỏe hiện nay:

- Dễ uống, hỗ trợ bù nước tốt hơn: Nhiều người thấy uống nước lọc nhàm chán. Một chút vị chua thơm giúp họ uống nước đều đặn hơn, từ đó đảm bảo đủ lượng nước mỗi ngày và hạn chế mất nước.

- Bổ sung vitamin C và chất chống oxy hóa: Chanh chứa vitamin C - vi chất quan trọng đối với miễn dịch, hấp thu sắt, sức khỏe da và mô.

- Có thể hỗ trợ tiêu hóa nhẹ: Ở một số người, axit tự nhiên trong chanh có thể kích thích bài tiết dịch tiêu hóa hoặc tăng sản xuất nước bọt, giúp giảm cảm giác đầy hơi buổi sáng.

Nhìn chung, khi sử dụng đúng mức, nước chanh có thể mang lại những lợi ích nhỏ như một phần của lối sống lành mạnh, nhưng điều này không đồng nghĩa mọi người đều phù hợp.

3. Ai không nên uống nước chanh – hoặc cần đặc biệt thận trọng?

Theo thông tin đăng trên trang Toi, tính axit mạnh và đặc tính hóa học của nước chanh có thể gây khó chịu hoặc làm trầm trọng thêm nhiều bệnh lý. Những nhóm dưới đây được khuyến cáo tránh hoặc hạn chế:

3.1. Người có bệnh lý dạ dày – thực quản liên quan đến axit

Bao gồm:

Trào ngược dạ dày – thực quản (GERD)
Trào ngược axit mạn tính
Viêm dạ dày
Loét dạ dày
Dạ dày nhạy cảm

Axit citric trong chanh có thể kích ứng niêm mạc dạ dày – thực quản, gây:

Ợ nóng
Đầy hơi
Buồn nôn
Đau tức thượng vị
Tăng trào ngược

Uống nước chanh khi bụng đói càng dễ khiến tình trạng trầm trọng hơn.

3.2. Người bị ê buốt răng hoặc men răng yếu

Đây là nhóm chịu rủi ro cao nhất do axit citric có khả năng bào mòn men răng – lớp bảo vệ tự nhiên của răng. Uống nước chanh đậm đặc, uống nhấp từng ngụm hoặc uống thường xuyên có thể dẫn đến:

Ê buốt răng
Tăng nguy cơ sâu răng
Tổn thương men răng không hồi phục

Khi men răng đã bị tổn thương, không thể tự tái tạo.

3.3. Người hay bị loét miệng, viêm miệng hoặc niêm mạc miệng nhạy cảm

Axit trong nước chanh có thể:

Làm rát miệng
Kéo dài thời gian lành vết loét
Gây đau khó chịu khi ăn uống

3.4. Người đang dùng một số loại thuốc nhạy cảm với độ pH dạ dày

Tính axit có thể ảnh hưởng đến:

Hiệu quả hấp thu thuốc
Cách thuốc được phân giải

Người đang điều trị dài hạn nên hỏi ý kiến bác sĩ trước khi uống nước chanh thường xuyên.

3.5. Người nhạy cảm với trái cây họ cam quýt

Một số người có thể gặp:

Đau nửa đầu hoặc đau đầu liên quan đến tyramine
Dị ứng với cam chanh (phát ban, ngứa, sưng, triệu chứng hô hấp)

3.6. Người dễ mất nước hoặc có vấn đề về thận – bàng quang

Nước chanh có tác dụng lợi tiểu nhẹ, có thể khiến:

Đi tiểu nhiều hơn
Mất nước nếu uống không kèm đủ nước lọc

Người có bệnh lý thận hoặc đường tiết niệu nên cân nhắc trước khi sử dụng thường xuyên.

4. Tác dụng phụ khi lạm dụng nước chanh

Ngay cả người khỏe mạnh cũng có thể gặp một số vấn đề nếu lạm dụng:

• Mòn men răng – nguy cơ lâu dài nhất: Là tác dụng phụ phổ biến nhất. Men răng bị mòn không thể phục hồi, kéo theo ê buốt mạn tính, tăng sâu răng, tổn thương răng vĩnh viễn

• Gia tăng tình trạng axit trong dạ dày: Uống nước chanh hàng ngày hoặc uống quá nhiều có thể gây đau bụng, đầy hơi, kích ứng cổ họng, trào ngược axit...

• Tiểu nhiều, mất cân bằng điện giải (nếu uống quá mức): Tác dụng lợi tiểu nhẹ có thể làm cơ thể mất kali hoặc gây mất nước nếu không bù đủ nước.

Do đó, nhiều hơn không phải lúc nào cũng tốt, thói quen tưởng như lành mạnh có thể âm thầm trở thành nguyên nhân gây khó chịu nếu bỏ qua cảnh báo của cơ thể.

5. Cách uống nước chanh an toàn và tốt cho sức khỏe

Nếu bạn thích nước chanh và không thuộc nhóm cần kiêng, bạn không cần phải dừng uống — chỉ cần uống đúng cách.

Dưới đây là cách sử dụng an toàn:

- Luôn pha loãng đúng mức: Dùng nửa quả chanh cho một cốc nước đầy, tránh uống chanh quá đậm đặc.

- Uống trong hoặc sau bữa ăn: Axit sẽ được trung hòa tốt hơn, giúp bảo vệ niêm mạc dạ dày.

- Dùng ống hút:Giảm tiếp xúc trực tiếp giữa axit và răng.

- Súc miệng bằng nước sạch sau khi uống: Giúp rửa trôi axit còn bám trên bề mặt răng.

- Không đánh răng ngay sau khi uống: Axit làm men răng mềm tạm thời, nên chờ ít nhất 30 phút trước khi đánh răng.

- Hạn chế tần suất – tối đa 1–2 ly/ngày: Dù loãng hay đậm, uống quá nhiều vẫn làm tăng nguy cơ hại răng và rối loạn tiêu hóa.

- Ngừng uống nếu cơ thể phát tín hiệu cảnh báo như: Ợ nóng, ê răng, đau dạ dày, rát miệng…

Nếu triệu chứng kéo dài, cần tham khảo ý kiến chuyên gia y tế.

Mời độc giả xem thêm:

DS. Thu Giang