9 kiến nghị để doanh nghiệp nhỏ và vừa phát triển bứt phá

Tại hội nghị Thường trực Chính phủ làm việc với các doanh nghiệp nhỏ và vừa (DNNVV) với chủ đề "Nhà nước kiến tạo, doanh nghiệp nhỏ và vừa bứt phá trong kỷ nguyên mới" diễn ra chiều ngày 27/2, ông Nguyễn Văn Thân - Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp nhỏ và vừa Việt Nam (VINASME) cho biết, khu vực kinh tế tư nhân đóng góp khoảng 50% GDP, 56% tổng vốn đầu tư xã hội và tạo ra hơn 82% việc làm.

Đặc biệt, doanh nghiệp tư nhân trong nước chiếm tới 28% GDP – một con số vượt trội so với các khu vực kinh tế khác, bao gồm cả khối FDI. Điều này chứng tỏ các chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, phát luật của Nhà nước đối với khu vực này đã phát huy hiệu quả.

Trong bối cảnh Việt Nam đặt mục tiêu tăng trưởng GDP 8% vào năm 2025 và đạt mức hai con số trong những năm tiếp theo, Chủ tịch VINASME nhấn mạnh, sự phát triển bền vững của khu vực kinh tế tư nhân sẽ là chìa khóa để hiện thực hóa mục tiêu này.

Tuy nhiên, thực tế cho thấy số lượng doanh nghiệp tham gia thị trường đang có xu hướng giảm, tinh thần khởi nghiệp cũng chưa thực sự sôi động. Minh chứng là ngay trong tháng 1/2025 đã có tới 58,3 nghìn doanh nghiệp rời khỏi thị trường. Trước dịch COVID-19, cứ 1,5 doanh nghiệp mới tham gia thị trường thì có 1 doanh nghiệp rời khỏi thị trường. Hiện nay, con số này đã giảm xuống còn 1,2. Điều cho thấy số doanh nghiệp rời bỏ thị trường đang ngày càng gia tăng.

Ông Nguyễn Văn Thân - Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp nhỏ và vừa Việt Nam (VINASME) phát biểu tại hội nghị Thường trực Chính phủ làm việc với các doanh nghiệp nhỏ và vừa. (Ảnh: VGP)

Nhằm tháo gỡ khó khăn và thúc đẩy khu vực doanh nghiệp này phát triển mạnh mẽ hơn trong thời gian tới, Chủ tịch Nguyễn Văn Thân đưa ra 9 kiến nghị với Chính phủ.

Thứ nhất, sớm quy định cụ thể đối với các doanh nghiệp lớn trong và ngoài nước khi tham gia các dự án trọng điểm quốc gia như dự án đường sắt, đường bộ cao tốc và cảng hàng không… phải dành ít nhất 30% giá trị đơn hàng cho DNNVV tham gia. Có chính sách ưu đãi đối với doanh nghiệp lớn và doanh nghiệp FDI theo tỷ lệ nội địa hóa.

Thứ hai, sớm trình Quốc hội sửa đổi Luật thuế Thu nhập doanh nghiệp (TNDN), quy định giảm thuế cho toàn bộ khối DNNVV để nuôi dưỡng nguồn thu, hỗ trợ họ tái đầu tư vào sản xuất - kinh doanh. Hiệp hội kiến nghị Chính phủ nghiên cứu, đề xuất giảm thuế TNDN xuống từ 15-17% với toàn bộ DNNVV Việt Nam; đồng thời cần sửa đổi Luật Hỗ trợ DNNVV để doanh nghiệp sớm được thụ hưởng những chính sách hỗ trợ khác của Nhà nước một cách hiệu quả.

Thứ ba, có chính sách khuyến khích hệ thống các tổ chức tín dụng đẩy mạnh hình thức cho vay thế chấp dựa trên tài sản hình thành trong tương lai. Hiện nay chỉ có khoảng 30-35% DNNVV có thể tiếp cận vốn vay ngân hàng với tài sản thế chấp hiện có, trong khi đó, “lác đác” một số Ngân hàng thực hiện cho vay dựa trên tài sản hình thành trong tương lai nhưng “rất nhỏ giọt”.

Thứ tư, tiếp tục chỉ đạo cải cách thể chế, cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh, phấn đấu giảm ít nhất 30% thời gian xử lý thủ tục hành chính; ít nhất 30% chi phí kinh doanh, đặc biệt là hải quan, chi phí tuân thủ quy định, chi phí không chính thức, và bãi bỏ ít nhất 30% điều kiện kinh doanh không cần thiết mà hiện nay vẫn tồn tại khoảng 16.000 giấy phép con.

Thứ năm, để đạt mục tiêu 1,5 triệu doanh nghiệp vào năm 2025, kiến nghị Chính phủ giao chỉ tiêu (KPI) về phát triển DNNVV cho các địa phương; đồng thời giao nhiệm vụ cụ thể bằng văn bản cho Hiệp hội DNNVV Việt Nam theo dõi, giám sát, đánh giá việc thực hiện chỉ số này.

Thứ sáu, xem xét các chế tài phù hợp đối với doanh nhân, doanh nghiệp chưa thực hiện đầy đủ nghĩa vụ với Nhà nước trong bối cảnh cần khuyến khích tăng trưởng như hiện nay; theo hướng, những vi phạm mang tính chất kinh tế, dân sự nên xử lý bằng hình thức khắc phục hậu quả kinh tế hoặc các hình thức hành chính khác. Mục tiêu là nâng cao tinh thần thượng tôn pháp luật nhưng đồng thời cũng giảm bớt tâm lý lo ngại cho doanh nhân, doanh nghiệp.

Thứ bảy, Chính phủ nên quy định giá thu tiền sử dụng đất 10-12% trên giá bán BĐS theo thị trường. Bãi bỏ quy định về trần lãi 10% đối với các dự án nhà ở xã hội, vì không phù hợp với thực tiễn và mong muốn của nhà đầu tư. Đối với các dự án bất động sản đang vướng pháp lý. Chính phủ cần sớm có giải pháp tháo gỡ giúp người dân, doanh nghiệp có điều kiện thực hiện giao dịch để tiếp tục đầu tư phát triển.

Thứ tám, sớm tháo gỡ các vướng mắc cho các dự án năng lượng đã có trong Quy hoạch Điện VIII để doanh nghiệp nhanh chóng triển khai dự án và đưa vào hoạt động nhằm đáp ứng nhu cầu tiêu thụ điện của nền kinh tế trong tương lai.

Thứ chín, cần ban hành một Nghị quyết riêng mang tính “đột phá” về phát triển kinh tế tư nhân, trong đó có DNNVV.

Ngoài ra, để tăng cường năng lực hoạt động của Hiệp hội và cộng đồng DNNVV Việt Nam trong kỷ nguyên mới, Chủ tịch VINASME đề xuất Đảng, Quốc hội và Chính phủ thể chế hóa sự tham gia bắt buộc của hiệp hội trong việc theo dõi, giám sát, đánh giá độc lập quá trình xây dựng và thực thi pháp luật, và các chương trình, kế hoạch phát triển của Nhà nước liên quan đến kinh tế tư nhân nói chung và DNNVV nói riêng.

Hiệp hội cũng đề xuất Chính phủ ban hành quy định bổ sung đại diện của hiệp hội tham gia Hội đồng quản lý của các Quỹ hỗ trợ Nhà nước liên quan đến DNNVV như Quỹ Phát triển DNNVV, Quỹ Bảo lãnh tín dụng DNNVV, Quỹ Đổi mới công nghệ Quốc gia, và Quỹ Phát triển khoa học và công nghệ Quốc gia…

Minh Thu