9 bộ phận cơ thể có thể lão hóa nhanh hơn tuổi thật của bạn

Ảnh minh họa. (Nguồn: Shutterstock)

Bạn có thể tự tin rằng mình vẫn trẻ trung, nhưng cơ thể đôi khi lại “bật mí” một câu chuyện khác. Khớp kêu răng rắc, mắt mỏi, da nhăn… là những tín hiệu cho thấy một số bộ phận đang lão hóa nhanh hơn phần còn lại.

Khoa học cho thấy điều này không hiếm. Nghiên cứu đăng trên Tạp chí Nature (năm 2023) phát hiện gần 20% người tham gia có ít nhất một cơ quan nội tạng già hơn tuổi thật. Những người này đối mặt nguy cơ cao mắc bệnh tim, Alzheimer, tiểu đường và suy giảm vận động.

Theo WebMD, các dấu hiệu như đi bộ chậm, trí nhớ suy giảm, đốm nâu trên da hay đau khớp có thể là lời cảnh báo.

Dưới đây là 9 bộ phận dễ bị lão hóa sớm và nguyên nhân khiến chúng “chạy nhanh hơn đồng hồ sinh học” của bạn.

1. Đầu gối - “bộ giảm xóc” dễ hao mòn

Khớp gối phải chịu áp lực liên tục từ những động tác quen thuộc như lên cầu thang hay chạy bộ. Sụn chêm - tấm đệm giữa xương đùi và xương chày - mòn dần, làm tăng ma sát, dẫn đến viêm xương khớp.

(Ảnh: Getty)

Thừa cân là yếu tố thúc đẩy quá trình này, giảm 0,45kg trọng lượng giúp giảm khoảng 1,8kg áp lực lên gối. Ngược lại, lối sống ít vận động làm cơ yếu, khớp gánh nhiều tải hơn.

Giải pháp: Bạn cần duy trì cân nặng hợp lý, tập cơ đùi và khớp linh hoạt.

2. Mắt - “cửa sổ tâm hồn” chịu áp lực màn hình

Theo Viện Lão hóa Quốc gia Hoa Kỳ, tuổi tác khiến mắt khó nhìn gần, giảm tốc độ thích nghi với ánh sáng và phân biệt màu sắc.

(Ảnh: iStock)

Thời đại số còn “ép” đôi mắt của bạn mỏi nhanh hơn. Nhìn màn hình làm giảm số lần chớp mắt từ 10-15 xuống chỉ còn 4-6 lần/phút, khiến mặt bạn bị khô, mỏi và suy yếu cơ điều tiết.

Giải pháp: Bạn cần áp dụng quy tắc 20-6-20 (mỗi 20 phút nhìn xa 6m trong 20 giây), ánh sáng đủ và kiểm tra thị lực định kỳ.

3. Da - tiết lộ dấu vết thời gian

Da là nơi dễ lộ dấu hiệu tuổi tác nhất. Khoảng 90% thay đổi bề mặt da (đốm nâu, tông màu không đều) xuất phát từ tia UV. Theo thời gian, collagen và elastin suy giảm khiến da mỏng, khô và kém đàn hồi.

(Ảnh: iStock)

Giải pháp: Bảo vệ da bằng kem chống nắng, dưỡng ẩm, chế độ ăn giàu chất chống oxy hóa có thể làm chậm quá trình này đáng kể.

4. Xương sống - cột trụ âm thầm ngắn lại

Tuổi tác kéo theo mất canxi, đĩa đệm mất nước và mỏng đi, khiến cột sống ngắn lại và dễ cong vẹo. Gai xương, hẹp ống sống hay chèn ép dây thần kinh gây đau lan, tê hoặc yếu chân tay.

(Ảnh: Shutterstock)

Giải pháp: Tập luyện tăng sức mạnh cơ lưng, duy trì canxi và vitamin D giúp bảo vệ cột sống lâu dài.

5. Bàn tay - bộ phận tiếp xúc nhiều nhất

Tiếp xúc ánh nắng, rửa tay thường xuyên và hầu như các hoạt động hằng ngày đều sử dụng đến bàn tay khiến chúng dễ khô, mỏng, xuất hiện đốm nâu và mất đàn hồi. Lớp đệm mỡ dưới da giảm dần, để lộ gân và xương.

(Ảnh: iStock)

Giải pháp: Dưỡng ẩm sau khi rửa tay, đeo găng tay khi làm việc nhà và chống nắng cho tay giúp giảm tốc độ lão hóa.

6. Răng và nướu - phản ánh sức khỏe cơ thể

Tuổi tác làm chậm quá trình tái tạo mô, giảm độ săn chắc nướu và sức mạnh xương hàm. Mảng bám, thuốc lá, tiểu đường và chăm sóc răng kém khiến nướu tụt, răng lung lay.

(Ảnh: iStock)

Giải pháp: Đảm bảo vệ sinh răng miệng hằng ngày, khám nha sỹ định kỳ và hạn chế đường là chìa khóa giữ nụ cười khỏe mạnh.

7. Não bộ - bộ xử lý cần “bảo dưỡng”

Một số lý thuyết cho rằng khi con người qua tuổi sinh sản, cơ thể ưu tiên ít hơn cho việc sửa chữa tế bào não.

Lối sống ở tuổi 40 - từ dinh dưỡng đến thói quen vận động - quyết định nhiều đến sức khỏe trí tuệ về sau. Người từng có khả năng nhận thức thấp nhưng duy trì lối sống lành mạnh vẫn có thể bảo vệ não tốt hơn nhóm ngược lại.

Giải pháp: Vận động thường xuyên, học điều mới và giao tiếp xã hội là “bài tập” giữ cho não bộ trẻ trung.

8. Phổi - dung tích giảm từ tuổi 35

Theo Hiệp hội Phổi Hoa Kỳ, khi bạn bước sang tuổi 35, dung tích phổi của bạn bắt đầu giảm dần. Cơ hoành yếu dần, mô phổi mất đàn hồi, lồng ngực co lại, khiến hít thở kém sâu.

(Ảnh: iStock)

Ô nhiễm không khí, khói thuốc hay khói bếp có thể “cộng” thêm vài năm tuổi sinh học cho phổi.

Giải pháp: Giữ môi trường sống sạch, tránh khói thuốc lá và tập thở sâu giúp duy trì chức năng hô hấp.

9. Tóc - “phụ kiện” chịu tác động của hormone và căng thẳng

Da đầu lão hóa nhanh gấp 6 lần da mặt. Sự suy giảm collagen, elastin và dầu tự nhiên khiến tóc dễ gãy rụng. Hormone DHT có thể rút ngắn chu kỳ sống của tóc, khiến sợi mảnh và rụng sớm.

Ngoài ra, còn triệu chứng tóc bạc xuất hiện ở tuổi trung niên khi cơ thể ngừng sản xuất các tế bào sắc tố.

Giải pháp: Giảm căng thẳng, chăm sóc tóc nhẹ nhàng và bổ sung dinh dưỡng đầy đủ giúp kéo dài “thanh xuân” cho mái tóc.

Lão hóa là tự nhiên, nhưng tốc độ của sự già đi phụ thuộc phần lớn vào lựa chọn sống của bạn. Hãy chăm sóc cơ thể từ sớm - ăn uống lành mạnh, vận động đều, ngủ đủ và kiểm tra sức khỏe định kỳ - không chỉ giúp bạn sống lâu hơn, mà còn sống khỏe, minh mẫn và tự tin hơn ở mọi lứa tuổi./.

(Vietnam+)